Dagblaðið Vísir - DV - 28.02.1989, Blaðsíða 4

4
ÞRIÐJUDAGUR 28. FEBRÚAR 1989.
Fréttir
Þróun kaupmáttar opinberra starfsmanna frá 1986:
Þurfa 11 prósent kauphækkun
til að ná öðrum launþegum
Samkvæmt útreikningum hag-
deildar fjármálaráöuneytisins hefur
kaupmáttur dagvinnulauna opin-
berra starfsmanna dregist töluvert
aftur úr kaupmætti starfsmanna á
almennum vinnumarkaði.
Á meöan kaupmáttur dagvinnu-
launa launþega innan Aiþýöusam-
bandsins er nú um 15,2 prósent hærri
en á árinu 1986 er kaupmáttur ríkis-
starfsmanna ekki nema um 4 prósent
hærri en á því ári. Til þess að vinna
upp þennan mun þyiftu opinberir
starfsmenn aö fá tæplega 11 prósent
launahækkun umfram launþega á
almennum vinnumarkaöi.
Ástæöan fyrir þessum mun er sá
að opinberir starfsmenn fengu mun
minni kjarabætur á árinu 1987 en
aðrir launþegar og þurftu einnig aö
þola kjararýmun á síöasta ári á sama
tíma og almennir launþegar héldu
sínum kaupmætti. Samanburöur á
kaupmætti í dag og meðaltali síöasta
árs er opinberum starfsmönnum auk
þess í óhag.
Hér að ofan hefur veriö miðaö við
dagvmnulaun. Mismunurinn er
minni ef miðað er viö heildarlaun.
Til að jafna þann mun sem hefur
veriö á launaþróun frá 1986 þyrftu
laun opinberra starfsmanna aö
hækka um 2,5 prósent.
Kennarar betur settir
Þetta er þó mjög misjafnt hjá ein-
stökum starfsstéttum hjá ríkinu. Á
sama tíma og kaupmáttur heiidar-
launa á almennum vinnumarkaði
eru nú um 8,7 prósent hærri en á
árinu 1986 er kaupmáttur heildar-
launa kennara nú um 14,5 prósent
hærri heildarlaun en á því ári. Al-
mennir félagsmenn í Bandalagi
starfsmanna ríkis og bæjar hafa hins
vegar ekki nema um 3,7 prósent
hærri kaupmátt heildarlauna en á
umræddu ári.
Samkvæmt útreikningum hag-
deildar fjármálaráðuneytisins er
kaupmáttur dagvinnuláuna nú svip-
aður og hann var á árunum 1981 og
1982. Hann er umtalsvert hærri en á
tímum kjaraskeröingarinnar 1983 til
1985. Kaupmáttur dagvinnulauna er
hins vegar um 8,3 prósent lægri en
þegar hann var hæstur á síðasta árs-
fjóröungi 1987.
-gse
Haraldur Hannesson:
Munurinn ekki mikill
Kröfur umfram aðra
- segir formaöur Hins íslenska kennarafélags
„Við höfum metiö aö kjararýrn-
un undanfarinna missera sé um 12
til 14 prósent. Hjá Alþýöusamband-
inu er kjararýmun félaga þess
metin á um 10 prósent. Munurinn
er því ekki mikill,“ sagði Haraldur
Hannesson, formaöur Starfs-
mannafélags Reykjavíkurborgar.
„Ég held aö mismunurinn á
launaþróun opinberra starfs-
manna og annarra yröi ekki jafn-
mikill og útreikningar tjármála-
ráöuneytisins gefa til kynna ef mið-
aö væri viö annað ártal. Opinberir
starfsmenn fengu til dæmis mun
meiri launahækkanir á árinu 1985
en félagar í Alþýöusambandinu.
Þaö er þannig með svona útreikn-
inga aö menn geta oft fengiö nán-
ast þá niðurstöðu sem þeir kjósa
með því að velja sér viðmiðunar-
punkt,“ sagöi Haraldur.
-gse
„Það er búiö að vera krafa Banda-
lags háskólamanna frá því áöur en
við fengum verkfallsrétt að leiðrétt
verði misgengi milli launa opinberra
starfsmanna og starfsfólks á almenn-
um vinnumarkaði. Þetta fékkst ekki
leiðrétt þegar kjaradómur ákvarðaði
laun okkar. Það hefur einnig gengiö
erflðlega aö fá þetta leiörétt," sagði
Wincie Jóhannsdóttir, formaður
Hins íslenska kennarfélags.
„Kennarar bera sig ekki saman við
launþega innan Alþýðusambands-
ins. Ef miðað er við starfsgreinar sem
hafa svipað menntunarstig og kenn-
arar þá eru kennarar með um 68
þúsund krónur á mánuði en til dæm-
is tæknifræðingar um 100 þúsund."
- Munuð þið gera kröfur um meiri
launahækkanir en aðrir?
„Við sjáum enga ástæðu fyrir því
að við séum með miklu lægri laun
en allir aðrir. Á þessum tíma þegar
launastöðvun á að hafa verið í gildi
hafa taxtar margra starfshópa rokið
upp að ekki sé talað um yfirborgan-
ir. Við getum ekki séð hvers vegna
við ættum að sitja eftir og bera byrð-
amar af verðbólgunni. En ég mun
ekki upplýsa það í fjölmiðlum hvaða
kröfur við munum gera um pró-
sentuhækkanir. En það er ljóst að
það er fyllilega réttlætanlegt að við
gerum kröfur um hækkanir umfram
aðra,“ sagði Wincie.
-gse
í dag mælir Dagfari-
Síðasti dagur bjórleysis
Þá þurfa bjórunnendur ekki að
þreyja nema nokkrar bjórlausar
klukkustundir til viðbótar. í fyrra-
máhö geta þeir stormað í útsölur
ÁTVR strax í birtingu og komiö
þaðan klyfjaðir bjórdósum. Hefur
flogið fyrir að sumir æth að taka
sér frí frá vinnu á morgun svo þeir
geti sest að veigunum strax upp úr
klukkan níu og flotið í bjór allan
daginn.
Fjölmiðlar hafa gert sitt besta til
að búa þjóðina undir þessi merku
tímamót. Útvarpsstöðvamar hafa
til dæmis verið með sérstaka þætti
þar sem fjallað hefur verið um bjór
og bjómeyslu aht aftur í aldir, sagt
hefur verið frá opnun bjórstofa og
nýrri framleiðslu á bjórkrúsum þar
sem bjórkvæði fylgja hverri könnu.
Þá hefur þjóðin fylgst með ferðalagi
bjórbílsins til ísafjarðar, en nefnd-
ur bhl var strandaður einhvers
staðar á leiðinni og vegagerðin vhl
ekki opna vegi nema á sérstökum
dögum hvað sem öhum bjórflutn-
ingum hður.
Sumir hafa af því nokkrar
áhyggjur að þjóðin muni gjörsam-
lega sleppa fram af sér beislinu þá
loks hún losnar undan viðjum bjór-
bannsins sem hefur víst staðið í 80
ár eða svo. Telja þessir áhyggju-
fullu það vafamál hvort nokkur
verði viðræðuhæfur næstu daga
sökum ölmæðis nema þá böm,
gamalmenni og bindindismenn.
Aðrir fuhyrða að bjórgleðin verði
öll í hófi og segja eina áhyggjuefnið
hvort pissuskálar vertshúsa geti
annað öllu niðurstreyminu sem
bjórþambi fylgir. Svona er enda-
laust velt vöngum yfir bjórkom-
unni sem vekur miklu meiri fognuð
hjá mörgum heldur en sumarkom-
an enda em þeir ófáir sem hafa
hlakkað meira th bjórdagsins en
nokkum tímann th jólanna. Bjór-
bannið hefur lyft þessum drykk í
hæðir í hugum íslendinga sem líta
hann svipuðum augum og vín-
smakkarar á fágæt eðalvín. Sendi-
herrar okkar hafa stundum hent
gaman að finum frúm frá íslandi
sem koma í boð í sendiráðin erlend-
is og vhja bara bjór að drekka með-
an þær sem þykjast kunna sig
dreypa á sérríi með litla fingur
sperrtan út í loftið.
Eitt af því sem andstæöingar
bjórsins hafa hamrað á er aö bjór-
inn verði th að koma bömum og
unghngum á kenderí. Bjórmenn
hafa fussað við þessum rökum og
segja að það sé ólíkt skárra að böm-
in drekki bjór en brennivín sem sé
hinn mesti óþverradrykkur og
óhollur þar að auki. Hins vegar sé
blessaður bjórinn nærandi og
styrkjandi, gott ef hann á ekki að
gefa hka hraustlegt útlit. Þegar
hlustað er á lofsöng helstu bjór-
sinna undrast maður að þjóðin
skuh hafa lifað af svona langt tíma-
bil án ölsins. Kannski að smyghð
hafi bjargað þjóðinni frá því að
veslast upp. Nú sjá smyglarar hins
vegar fram á dapra daga aö
minnsta kosti hvað bjórinn varðar,
ekki síst eftir að Höskuldur gerði
þeim þann óleik að lækka verðið
frá því sem áður hafði verið talað
um. Smyglarar segjast ekki geta
selt kassann á nema svona tvö þús-
und og fimm hundrað kah og þótt
það þýði 300% álagningu þá borgi
sig ekki að standa í smyghnu fyrir
svo lága álagningu því ahtaf fylgi
þessu fyrirhöfn og erfiði fyrir nú
utan taugaspennu. Er sagt að
skipaútgerðirnar megi reikna með
að þurfa að bæta farmönnum upp
tapið af töpuðum aukatekjum bjór-
sölunnar með því að hækka fasta-
kaupið að miklum mun.
Það em þvi ekki bara tvær hhðar
á bjórmálinu heldur margar hliðar.
Ein er til dæmis sú staðreynd að
1. mars gengur í ghdi á miðnætti í
kvöld og frá þeim tíma er því lög-
legt að selja bjór á börum sem hafa
leyfi til að hafa opið til klukkan
eitt í nótt. En Höskuldur má ekki
afgreiða bjór til kránna fyrr en á
miðnætti og er víst ekkert á þeim
buxunum að fara að afgreiða bjór
á nóttunni. Þess vegna verða bjór-
unnendur að þola bjórlausa bari í
klukkustund eftir að bjórinn hefur
verið leyfður og verður það þung
raun ef að líkum lætur. Dagfari