Dagblaðið Vísir - DV - 30.12.1989, Blaðsíða 30

J
- 38;
LífsstOl
LAUGARDAGUR 30. DESEMBER 1989.
Stoltur hiröingi á úlfalda sínum.
Veðrið í útlöndum
HITASTIG IGRÁÐUM
tmmm
-t0«6« Isgra ®'N-6 fjitSísí:: 611110 11 11115 1611120
2011125
** Glas
Þorbjörg Rannveig Hákonardóttir:
Á ferð um
Sahara
- ferðalag á vit þess ókunnuga í
Tassili-n- Ajjers er klettabelti sem
liggur í Suöaustur-Alsír og er völ-
undarhús gert úr klettum, gljúfrum
og sandi. A þessu leiksvæði Sahara
leiöir hvert skref sem markað er í
sandinn til nýs sjónarspils náttúr-
unnar.
Þaö er ekki á hverjum degi sem
hópur íslendinga leggur land undir
fót og heldur til Saharaeyöimerkur-
innar og ber þetta sjónarspil augum.
í nóvember fór þó héöan 10 manna
hópur í tveggja vikna ferö á þessar
slóðir. Ein í hópnum var Þorbjörg
Rannveig Hákonardóttir, heimspeki-
nemi við Háskóla íslands.
Á þeim slóöum sem hópurinn
dvaldi í eyöimörkinni er ekki fært
um á öðrum farartækjum en úlfóld-
um og leiðsögumennirnir þá níu
daga sem ferðast var um eyöimörk-
ina voru hirðingjar af ættbálki tour-
ega.
Frá íslandi var flogiö til Lúxem-
borgar, þaðan til Parísar og frá París
til Algeirsborgar þar sem gist var
eina nótt. Loks var haldiö þaðan til
Djanet og síðan sömu leið til baka.
í Djanet
„Það var lítið um svefn nóttina sem
við gistum í Algeirsborg því við vor-
um vakin klukkan þrjú til að ná flug-
inu til Djanet og um klukkan hálfsex
vorum við komin í loftið. Flugleiðin
liggur frá Miðjarðarhafsströnd Afr-
íku, fyrst yfir há fjöll og svo yfir eyöi-
mörkina. Á meðan flogið var yfir
hana kom sólin upp. Sólarupprásin
er einstaklega falleg á þessum slóð-
um, sandurinn litast eirrauður, þetta
endalausa haf af sandi sem er sund-
urskoriö af giljum.
Það búa ekki nema um 7000 manns
í Djanet. íbúarnir þar eru af ættbálki
touarega. Þeir rekja ættir sínar til
faraóa sem fóru frá Nílarsvæðinu og
gerðust hirðingjar í Saharaeyði-
mörkinni fyrir hundruðum ára. To-
uregarnir eru háir, grannir og ljósir
á hörund og með allt annaö andlits-
fall en arabar. Menning þeirra er
sérstæö og mjög ólík menningu
araba. Þeir eru fbrlagatrúar, miklir
örlaga- og vættatrúarmenn. Og líkt
og geröist meðal forfeðra okkar á
fyrstu árum íslandsbyggðar velta
þeir mikiö fyrir sér heiðri- og virð-
ingu.
Touregamir skiptast í fimm ættir
og er samanlagður fjöldi þeirra um
kvartmilljón. Þeir búa dreift og í fjór-
um löndum; Alsír, Lýbíu, Níger og
Malí. Þessar ættir hafa bæöi góð og
slæm samskipti sín 1 milli. Einstaka
sinnum hefur skorist í odda milli
þeirra og þær lent í stríði. Touregana
dreymir hins vegar ekki um að
mynda sína eigin þjóð eða berjast
fyrir sjálfstæði sínu. Þjóðernishreyf-
ingar eru nokkuð sem er óþekkt
meðal þeirra. Þaö ríkir nokkurs kon-
ar anarkismi innan ættanna. Ein-
staklingurinn er settur ofar heildinni
og það byggist allt á honum. Hans
er valdið. Fyrir einni öld ákváðu tou-
regarnir að taka múhaðmestrú, ekki
af því að þeir væru svo strangtrúaðir
á guðinn Múhameð heldur af dipló-
matískum ástæðum. Þeir nenntu
ekki að standa í trúarbragðastríðum
við granna sína.“
Fyrsta nóttin
í eyðimörkinni
Hópurinn dvaldi einn dag í Djanet
og á meðan var förin inn í eyðimörk-
ina undirbúin. Svo var ekið á jeppum
inn á eyðimerkursvæðið til Edjere-
oufjallanna. „Við fórum að áliðnum
degi á jeppum út í eyðimörkina. Þeg-
ar við vorum komin á áfangastað var
okkur sagt að hirðingjarnir væru
uppi í fjöllum að ná í úlfaldana og
að þeir myndu koma morguninn eft-
ir. Við þyrftum ekki að hafa neinar
áhyggjur af því að þeir fyndu okkur
ekki því að þeir vissu hvar við héld-
um okkur. Eftir það yfirgáfu leið-
sögumennirnir okkur og við vorum
skilin eftir ein í eyðimörkinni. Þegar
jeppakarlarnir voru farnir fóru um
okkur undarlegar tilfmningar því viö
vissum einhvern veginn ekki við
hverju mætti búast.
Við hófumst svo handa við að setja
upp búðirnar - bjuggum til eldhús,
gerðum okkur rúmstæði, breiddum
úr svefnpokunum og tendruðum eld.
Það var alltaf passaö upp á að nægur
eldiviður væri á hverjum áningar-
stað. Annaðhvort tíndum við upp
sprek, sem við fundum í sandinum,
eða við grófum upp trjárætur. Við
vorum fljót að átta okkur á hvar
væri nægan eldiviö að fá. Svo elduð-
um við mat yfir eldinum og sátum
svo nokkra stund kringum hann og
spjölluðum saman.
Tunglskin
„Það dimmdi um klukkan hálfsjö
og þá komu stjörnurnar í ljós. Ég hef
margsinnis ferðast um hálendi ís-
lands og þá hef ég oft gónt upp í him-
ininn á stjörnurnar. Þaö er hins veg-
ar mjög ólíkt aö horfa upp í stjörnu-
sjálfum þér
hvolfið yfir Sahara eða yfir hálendi
íslands. í eyöimörkinni eru stjöm-
urnar svo nálægt og maður hefur það
á tilfinningunni að það sé stutt í fest-
inguna. Það má líkja þessu við
stjörnuteppi sem hangir yfir manni
í lítilli hæð en er samt svo fjarlægt.
Á þessum slóðum sér maður vetr-
arbrautina skýrt og hún birtist
manni líkt og stjörnuband. Tveimur
tímum eftir að dimmdi kom tunglið
upp yfir sjóndeildarhringinn og
fyrstu nóttina mína í eyðimörkinni
var blindfullt tungl. Það stafaði svo
mikilli birtu af tunglinu aö víða mátti
greina samspil ljóss og skugga. Og
það var það sama með tunglið, manni
fannst það svo nálægt sér og af því
stafaði svo mikilli birtu og krafti.
Stærð alheimsins
Þegar við lögðumst til hvílu sváfum
við þétt saman. Við röbbuðum smá-
stund eftir aö við vorum kominn í
pokana, svo hljóðnaði allt. Þá kom
þessi einkennilega tilfmning yfir
mann, eitthvað sem maður getur
kannski kallað víðáttutilfinningu.
Allt í einu fór ég að skynja stærð
alheimsins, hvað heimurinn er ofsa-
lega stór. í leiðinni fór ég að hugsa
um hversu stór eyðimörkin væri. En
vegna þess hversu lógískur og vest-
rænn maður er í hugsun þá fór ég
að velta því fyrir sér hvort hirðingj-
arnir, sem þekkja eyðimörkina eins
og lófann á sér, vissu hvað hún næði
langt. Kannski skynja þeir hana
miklu minni en ég geri.
Þessa nótt fannst mér ég skynja svo
sterkt þessar tugþúsundir ferkíló-
Tasslli-n- Ajjers er klettabelti sem liggur í Suðaustur-Alsír og er völundar-
hús, gert úr klettum, gljúfrum og sandi.
„Ferðalag í eyðimörkinni er ferðalag á vit hins ókunnuga i heiminum jafnt
og á vit þess ókunnuga i sjálfum þér,“ segir Þorbjörg.