Dagblaðið Vísir - DV - 19.03.1990, Side 15

MÁNUDAGUR 19. MARS 1990:
15
Opið bréf til Ólafs Ragnars Grímssonar flármálaráðherra:
Almennt lækningaleyfi
- auðlindaskattur?
Ég á inniliggjandi almennt lækn-
ingaleyfi hjá heilbrigðisráðuneyt-
inu, líklega eitt hið fyrsta á nýja
verðinu.
Ég hef greitt mína erfðaskatta,
tekjuskatta, bifreiðaskatta, fast-
eignagjöld og hvað þetta nú allt
heitir og bara þótt það nokkuð
sjálfsagt, líka greitt samviskusam-
lega 3,6% af launum til endur-
greiðslu námslána, greitt af verð-
tryggðum lífeyrissjóðslánum, hús-
næðislánum og bankalánum,
svona eins og hinir, til að eignast
þak yfir höfuðið. Þessum nýja
skatti get ég ekki tekið þegjandi.
Leiðin til jöfnuðar?
Ég skil ekki af hverju það á að
kosta stórfé að fá staðfest að
ákveðnu námi og vinnu sé lokið.
Ég skil ekki af hverju það þarf að
kosta 50 þúsund krónur að heita
iæknir, á meðan það kostar ekkert
að heita viðskiptafræðingur eða
prestur og fimmtán hundruð að
heita verkfræðingur eða arkitekt.
Sumir þeirra komast nú í ýmsar
„gullnámur" líka.
Ég skil reyndar ekki af hveiju
það á að opna mér „námu“ að bera
eitthvert starfsheiti. Ég skil ekki
af hverju fjármálaráðherra kýs að
ákveða að svo skuh vera. Það er
sem betur fer ekki og á ekki endi-
lega að vera það sama að heita
læknir og að vera stórvirk vélgrafa
í féþúfu!
Vilt þú virkilega selja mér
„passa“ nú aö þeirri auðhnd, sem
þú kýst að kaha sjúklinga og
Tryggingasstofnun, sem ég megi
nýta svo sem eftir tíu ár? Er það
Kjallarinn
Anna Kjartansdóttir
aðstoðarlæknir, líffræðingur
og húsmóðir
stefna og vilji þinn og þíns flokks
að mér, sem og öðrum læknum,
verði tryggður aðgangur að „gull-
námunni" að 5 th 10 árum hðnum?
Er það ekki það sem þú eða þinn
aðstoðarráðherra ert vhjandi eða
óviljandi að segja með þessari rök-
semdafærslu? Ég furða mig á
þessu. Ég hélt að þetta væri leiðin
th jöfnuðar! - Er einu sinni nokkuð
víst að ég fái vinnu?
Ég hef hingað til stutt Alþýðu-
bandalagið og keypt mitt Þjóðvilja-
blað. Því er ég sárreið að bera
nokkra ábyrgð á þeirri ókurteisi,
þeim dólgshætti, er mér nær að
segja, sem hefur viðgengist undan-
farið úr þeirri átt. Mitt atkvæði og
fleiri munu falla dauð á næstunni.
Ég hef nú þegar sagt upp Þjóðvilj-
anum. Það er hægt að ræða við
fólk og það er hægt að svara. Það
má beita rökum. Það er óþarfi að
beita rangfærslum.
Á að skattleggja
væntanlegar tekjur?
Hvað ofangreint mál varðar þá
sýnfet mér óveijandi að einn mað-
ur geti hrært að geðþótta í gjald-
skrá sem þessari. Það eru ýmsir
möguleikar til að skatta háar tekj-
ur en það verður að teljast nokkuð
óvenjulegt að skatta væntanlegar
tekjur.
í okkar thfelli - aðstoðarlækna -
eru engar faldar tekjur. Við fáum
föst mánaðarlaun á bilinu 85-94
þúsund, 7 'A tíma á mánuði í sk.
fræðsluundirbúning, sumir njóta
bifreiðastyrkja og við fáum laun
fyrir yfirvinnu.
Frá Tryggingastofnun fá sumir
1-2 þúsundkalla þrisvar th fjórum
sinnum á ári fyrir vottorðaskrif
Qietta hef ég nú aldrei skhið!). Það
ættu að vera hæg heimatökin að
finna út úr þessu. í mínu tilfelli get
ég upplýst að á árinu 1989 voru
launatekjur mínar (og aðrar starfs-
tengdar greiðslur og hlunnindi)
1.704.916 krónur og ökutækjastyrk-
ur 16.971 króna, dagpeningar 0 kr.,
námskeiðsgjald 0 kr. og ferðastyk-
ur enginn, fyrir læknisvottorð 0
kr„ frá Tryggingastofnun 0 kr. Ég
vann aht árið.
í dag hef ég kr. 93.111 í mánaðar-
laun og næturvinnutaxti er 967 kr.
Með því að greiða minn tekjuskatt
er ég því u.þ.b. 84 tíma í nætur-
vinnu að hala inn þessar 50 þús-
undir. Eða átti ég að segja - að neita
mér ekki nema tíu sinnum um það
að fara út að borða - og það væri
líklega hið kórrétta verðmætamat,
eða hvað?
í tekjumöguleikunum, yfírvinn-
unni, á okkar gæfa að hggja. Ég
þekki af eigin raun það heimhislíf
sem fylgir 200 tím'á yfirvinnu á
mánuði. Ég þekki ýmsar útgáfur
þar sem annar eða báðir aðilar (eig-
inmaður/eiginkona) vinna þá
vinnu og ég staðhæfi að þetta er
ekki öfundsvert!!!
Ég fullyrði einnig að ekki sé
hyggilegt að hvetja th þess. Vitið
þið að læknar eiga líka börn? Eruð
þið þá tilbúin að hlúa að þeim á
meðan við nýtum okkur tekju-
möguleikana? Eða mættum við
náðarsamlegast stilla þessu í hóf?
Við ákveðum ekki fjölda stöðugilda
á spítulum þessa lands en einmitt
af þeim fjölda ræðst vaktatíðni
okkar og tekjur.
Mig grunar að það hafi reynst
hagkvæmara fyrir atvinnurekand-
ann að gjörnýta og jaska úr þremur
mönnum en að ráða fjóra! Mér er
til efs að hagsmunir lækna hafi þar
verið hafðir að leiðarljósi.
Kemur ekki málinu við
Ég sem fæddist svona tíu til tutt-
ugu árum of seint! (?) og hef því
keypt ýmislegt dýrara verði en
margir ráðamenn þessa lands vil
ekki þessa óundirrituðu ávísun á
auðlind. Ég kæri mig ekki um að
greiða nú líka menntunarskatt eða
auðhndaskatt.
Læknar hafa mikla tekjumögu-
leika, mælti aðstoðarráðherra. Það
kann að vera rétt um flesta. Mér
finnst það ekki koma málinu við.
Verða þetta einu svörin sem við
fáum? Eg hvet þig th að endurskoða
þessa afstöðu.
Gætir þú að öðrum kosti í al-
mætti þínu selt mér bara takmark-
að lækningaleyfi? Á svona fimmtán
hundruð krónur, ja - og þó að það
væri fimmtíu hundruð? Ég ætla
nefnhega ekki að sækja í þessa
miklu auðhnd sem sjúklingar pg
Tryggingastofnun teljast vera. Ég
ætla ekki að heQa neinn rekstur.
Mér er jafnvel sama þó ég geti ekki
skrifað lyfseðil fyrir frænku. Mig
vantar bara „passa“ th framhalds-
náms í óarðbærri grein.,..
Anna Kjartansdóttir
,,Er það stefna og vilji þinn og þíns
flokks að mér, sem og öðrum læknum,
verði tryggður aðgangur að „gullnám-
unni“ að 5 til 10 árum liðnum?“
Sjósókn og framtíðin
Lesandi góður. Aht frá land-
námsöld hefur sjósókn verið
grundvallarforsenda fyrir búsetu
fólks í landinu og er enn. Ekki eru
nokkur þau teikn á lofti sem benda
th annars en að svo verði um ófyr-
irsjáanlega framtíð.
En fiskistofnarnir við landið eru
orðnir takmörkuð auðlind, fyrst og
fremst vegna þess að tæknhegar
framfarir um borð í fiskiskipum
hafa verið stórstígar á síðustu
árum. Allar hafa þær samt verið
th góðs.
Sjóslys og fjölmiðlar
Nú hefur tekist svo vel th að
mannskaðar, sem áður hjuggu stór
skörð í raðir sjómanna, eru orðnir
áberandi minni en áður var. Því
virðist sem öryggismál sjómanna
séu nú loksins að komast í réttan
farveg og engin ástæða til að van-
treysta þeim aðhum, sem þar halda
á málum, með framhaldið.
Það er staðreynd að á árinu 1989
fórust aðeins 5 íslenskir sjómenn í
fjórum sjóslysum við sín skyldu-
störf! Það er að vísu 5 sjómönnum
of mikið en ákaflega athyghsverð
staðreynd. Sjósókn á íslandsmið-
um krefst sem betur fer ekki lengur
þeirra miklu mannfórna sem hún
hefur krafist í gegnum aldirnar.
Stór sjóslys þar sem hehu áhafn-
irnar, oft tugir manna, fórust eru
orðin áberandi sjaldgæfari en áður
var. - En svona hlutir eru ekki
fréttir í fjölmiðlafári nútímans!
Framtíð hvalveiða
Gaman væri að spyija grænfrið-
Kjallarmn
Brynjólfur Jónsson
hagfræðingur
unga hvort ekki sé betra að drepa
einn hval, sem gefur af sér fleiri
tonn af góðum mat, en tugi naut-
gripa, hundruð sauðfjár og tug-
þúsundir kjúklinga th að framleiða
sama magn af kjöti?
Ef menn ætla að halda áfram að
éta kjöt, og það er ljótt að drepa
dýr, hlýtur svo að vera. En fyrst
þarf að sanna það fyrir þjóðum
heims að hvalir séu ekkert í útrým-
ingarhættu. Manni finnst stundum
eins og það sé bara einn íslending-
ur sem nennir eitthvað að legga á
sig th að koma hvalveiðunum í
gang aftur á íslandsmiðum.
Einkaframtak eins manns er ekki
nóg, það verður miklu meira að
koma th. Hvalveiðar munu verða
stundaðar í framtíðinni á íslands-
miðum, það er ljóst. Þaö á að leggja
miklu meira í baráttuna fyrir hval-
veiðunum en nú er gert og ýta und-
ir það á allan hátt að hvalveiðarnar
fari sem allra fyrst aftur í gang.
Klak sjávarfiska
Svo er annað sem ekki hefur ver-
ið rætt sem skyldi af fiskveiðiþjóð-
inni. Hvers vegna stundum við
engar tilraunir með klak sjávar-
fiska? Er hægt að styrkja fiskistofn-
ana okkar sem einhverju nemur
með kiaki sjávarfiska? Fyrir um
það bil 5 árum var sýnd í íslenska
sjónvarpinu fræðslumynd um slík-
ar tilraunir sem Norðmenn stóöu
fyrir.
Fræðslumynd þessi var óskap-
lega athyglisverð og þar kom fram
að hægt væri með ótrúlega litlum
tilkostnaði að koma á legg þorsk-
seiðum sem væru álíka mörg og
allur þorskstofninn við Lófóten
gefur af sér í meðalári. Kannski
hafa staðreyndir í þessari fræðslu-
mynd verið ýktar eða ekki rétt með
þær farið á einhvern hátt. - Eða
hvað?
, Nú fyrir nokkru bárust svo frétt-
ir frá Danmörku þess efnis að Dan-
ir væru að hefja klak sjávarfiska í
stórum stíl til að veiða í danskri
lögsögu. Er nú ekki löngu orðin
þörf á umræðu um og tilraunum
með klak sjávarfiska við íslands-
strendur?
Að drepa fiskinn
á borðstokknum
En hvað er næst í fiskveiðum hér
við ísland? Eru fjármagnsfrek fljót-
andi frystihús, eins og frystitogar-
arnir okkar, besta lausnin? Sjálf-
sagt ef menn ætla að halda sig við
að frysta mestan hluta aflans eins
og nú er gert. En gefur það mest
af sér? Vilja ekki allir borða sem
ferskastan fisk hvort sem þeir eiga
heima á íslandi eða annars staðar?
Það segir sig sjálft að því meira
sem við getum selt af ferskum fiski
því meira gefa fiskveiðamar af sér.
Geymsluþohð er vandamáhð. Á
‘þeirri staðreynd grundvahast th-
vera frystihúsanna. Af hverju er
allur bolfiskur, sem veiðist á ís-
• landsmiðum, drepinn á bonðstokkn-
um? Er það örugglega rétt? Því er
ekki hægt að geyma eitthvað af fiski
lifandi eftir að hann er veiddur og
koma með hann lifandi að landi?
Er það eitthvað vitlausari hugsun
en að vera að rækta fisk í kvíum
út og suður um allan sjó og í ahs
konar verksmiðjum uppi á landi?
Hvers vegna eru ekki sjókvíar
fyrir utan Reykjavík þar sem sjó-
menn „landa" afla sínum lifandi?
Það gætu verið nokkrar kvíar fyrir
ýsu, nokkrar fyrir lúðu, kannski
ein fyrir steinbít og svo framvegis.
Fisksaiar á höfuðborgarsvæðinu
gætu þá alltaf boðið nýjan fisk af
öllum tegundum. Fiskvinnslu-
stöðvar í landi myndu þá láta sækja
það sem æskilegt er að fá af fiski
til verkunar þann daginn. Því geta
ekki til dæmis Vestmannaeyingar
geymt fisk f einhverjum mæli lif-
andi úti á milli eyja og sótt hann
eftir þörfum?
Við myndum geta fengið miklu
meira aflaverðmæti fyrir fiskinn
okkar með svona vinnubrögðum.
Og það eru engin óleysanleg tækni-
leg vandamál sem koma í veg fyrir
þetta.
Það segir sig sjálft að á „skít-
fiskiríi" verður sjálfsagt að drepa
allt sem í veiðarfærin kemur. En
það er ekki sjálfgefið að svoleiðis
skuli það vera um alla framtíð meö
bolfiskveiðarnar. Á kannski hug-
takið „skítfiskirí" eftir að fá nýja
merkingu? Þá merkingu að drepa
fiskinn á borðstokknum? Það væri
óskandi.
Já, lesandi góður, það eru margir
möguleikar við fiskveiðar og fisk-
vinnslu sem eru ókannaðir og
óreyndir. Margir þeirra möguleika
eru og verða alltaf draumsýn en
aldrei veruleiki. En innan um leyn-
ast samt alltaf einn og einn mögu-
leiki sem verður að staðreyndum í
framtíðinni.
Brynjólfur Jónsson
„Af hverju er allur bolfiskur, sem veiö
ist á íslandsmiðum, drepinn á borð-
stokknum?“