Dagblaðið Vísir - DV - 19.03.1990, Qupperneq 16

16
MÁNUDAGUR 19. MARS 1990.
Menning
í nýju tölublaði kvikmyndatíma-
ritsins Hollywood Reporter er birt
sérstök skýrsla yfir kvikmyndir í
bígerð, vinnslu og dreifingu, svokall-
að „Film Market Special".
Þar er m.a. sagt frá myndum sem
fyrirtækið SC Entertainment í Tor-
onto er með á prjónunum en það
yfirtók á sínum tíma handrit þeirra
Hilmars Oddssonar og Jóhanns Sig-
urðarsonar að kvikmyndinni Mefíi.
Eins og sagt var frá á sínum tíma
tók handrit Hilmars og Jóhanns
gagngerum breytingum í meðfórum
þeirra aðila, fyrst bandarískra og síð-
an kanadískra, sem lýst höfðu yfir
áhuga á myndinni, og á endanum
brugðu þeir á það ráð að slíta sam-
starfmu. Hins vegar kom Jón Ólafs-
son í Skífunni inn í dæmið sem fjár-
mögnunaraðih.
i Hollywood Reporter er Mefií
kynnt undir sínu upprunalega nafni
sögð kanadísk og Hilmar er titlaður
leikstjóri. Söguþræði myndarinnar
er lýst á eftirfarandi hátt: „Fyrir
slysni er eiturlyfjafarmur sendur til
íslands og kemur þar af stað æsilegri
atburðarás, mannráni, mútugreiðsl-
um og morði.“
Það kom Hilmari á óvart að heyra
að hann skyldi enn vera bendlaður
við Meffí.
„Það mál er varla til umræðu leng-
ur. Allt bendir til þess að við séum
alveg út úr myndinni. Sjálfur ákvað
ég að kúpla mig alveg út úr öllu sam-
an eftir ótal breytingar á handriti pg
stöðugar tafir á framkvæmdum. Ég
á því engra hagsmuna að gæta í
þessu máli. Jón Olafsson er hins veg-
ar aðili að því ennþá.“
Spennan aðalatriði
Hve mikið er eftir af upphaflegum
Hilmar Oddsson: „Maður verður að
standa við sannfæringu sína.“
söguþræði í handritinu að Meffí eins
og það er í dag ?
„Það má segja að stefið sé það sama
en tóntegundin önnur. Frá okkar
hendi var þetta einlæg saga þriggja
vina með ákveðnu spennuívafi. Vin-
irnir eru enn inni í dæminu en
spennuívafið hefur verið gert að að-
alatriði handritsins. Þannig verður
frásagnarstíllinn allt annar og æsi-
legri.“
En mundi Hilmar gera mynd eftir
þessu æsilega handriti ef Kanada-
menn bæðu hann um það og byðu
honum háar fjárhæðir?
„Nú erum við farnir að gefa okkur
svo margar og óljósar forsendur.
Eins og stendur sé ég ekki þann
möguleika fyrir mér. Maður verður
að standa við sannfæringu sína.“
Geta Kanadamenn sjálfir framleitt
kvikmyndina undir upprunalegu
nafni?
„Þvi trúi ég ekki fyrr en ég tek á
því. Við Jóhann hljótum að minnsta
kosti að eiga nafnið.“
Tapaður tími
Sér Hilmar eftir þessu Meffí-ævin-
týri?
„Ég sé eftir tímanum sem fór í það.
Það má segja að ég hafi misst úr 2-3
þroskaár í kvikmyndagerðinni. Ef til
vill geri ég mynd númer þrjú á undan
mynd númer tvö.“
Jón Ólafsson vildi fátt um Meffí
segja.
„Það mál er í biðstöðu. Stjórnvöld
hér vildu ekki styðja gerð myndar
sem hægt væri að selja á alþjóðlegum
kvikmyndamarkaði og á því strand-
aði allt saman, að minnsta kosti í
bili. Það er hins vegar búið að eyða
allt of miklu í þessa mynd til að
hætta við hana.
Ég á þá ósk eina að Meffí verði
gerð og er að vinna að fjármögnun
hennar.“ -ai
Hjálmar Hjálmarsson, Þröstur Leó
leika áttu bræðurna þrjá í Meffi.
Gunnarsson og Helgi Björnsson, sem
Meffí fyrir bí?
Myndir & hugmyndir
Það er hugumstór, ungur listamaður sem nú
sýnir verk sín að Kjarvalsstöðum. Guðjón
Bjarnason heitir maðurinn, hámenntaður bæði
í byggingarlist og myndlist frá Bandaríkjunum,
en hefur til þessa ekki látið til sín taka á íslensk-
um myndhstarvettvangi.
En það gerir hann nú og með meiri tilþrifum
en maður á að venjast af nýlega heimkomnum
listamanni. Á sýningu hans eru samtals 90 verk,
bæði tvi- og þrívíð, og teygja þau sig bæði yfír
austursal hússins og gang og allar götur út í
port.
Sjálf eru flest verkin mikilla stærða og virðast
spanna yfir álíka mikið hugsanasvið, ef marka
má tilskrif eftir höfund sem liggur frammi við
innganginn.
Við okkur blasa mjög áferðarmikil verk sem
hvert og eitt virðist eins og sérstakur efnis-
heimur. Málningin liggur í taumum og slettum
upp um alla fieti, hvert lagið ofan á öðru, og þar
við bætast ýmiss konar aukaefni sem listamað-
urinn hefur tínt upp af götu sinni og gert sér
mat úr.
Þessi áferð er yfirleitt dökk og mött og seint
mundi hún vera kölluð aðlaðandi, en gáruð er
hún með silfurfarfa eða gulli. Þessi farfi myndar
nokkurs konar útlínuteikningu ofan á öllu sam-
an, eða þá að djarfar fyrir henni undir ímleitum
efnismassanum, eins og leifum fomrar menn-
ingar. Á einum stað í bæklingi sínum líkir Guð-
jón listsköpun sinni raunar við fornleifagröft.
Hvað gulHð og silfrið eiga nákvæmlega að fyr-
irstilla veit ég ekki gjörla, en grunar að listamað-
urinn sé hér að spila á alkemíska - eða ummynd-
unarlega - þýðingu þeirra.
Út úr glundroðanum
En innan þessarar ringulreiðar, eða „mater-
ia“, eins og höfundur kýs aö nefna hana (og
birtist hrá í myndröðinni „Materia mundi“, nr.
12-79), blundar rökhyggja sem gefur dumbum
glundroðanum mál og merkingu.
Þar á ég fyrst og fremst við lárétta og lóðrétta
skiptinguna innan hvers myndflatar, þvertré
sem minna á sjónhring, lóðréttar fjalir fyrir
uppréttar manneskjur, krosstré sem er augljós-
DV-mynd GVA
Guðjón Bjarnason ásamt myndröð sinni „Materia rnundi".
lega tragísk árétting, svo og ferhymda
kassa/glugga sem láta að því liggja að sérhver
mynd dylji meira en hún sýnir, eigi sér beinlín-
is dulvitund.
Allar eru þessar viðbætur með konstrúktífu
yfirbragði, tijáviðir eru grófir, naglar og skrúf-
boltar blasa við, og öll samsetning liggur í aug-
um uppi. Ef til vill ekki nema von, þar sem arki-
tekt á í hlut.
Endanlega ólokið
En um leið ber hver samsetning í sér kím eig-
in upplausnar, þar sem hún sýnir einnig hvern-
ig hægt er að hluta verkin niöur í frumparta
sína.
Því eru verk Guðjóns yfirleitt eins og til bráða-
birgða, endanlega ólokið, en þannig lýsti
Duchamp eigin verkum. Þetta er kannski hin
harmræna niðurstaða allrar listsköpunar. Hún
er aldrei til lykta leidd og gengur sífellt á snið
við kjarna hlutanna, hvernig sem menn leggja
sig fram.
Guðjón Bjarnason fær fleira en eitt prik fyrir
einurð og heiðarlega úrvinnslu á því kenninga-
kerfi sem hann hefur komið sér upp. Verk hans
eru markverð viðbót við þá myndlist sem við-
gengst hér á landi. Ég er hins vegar ekki viss
um að ég hefði hjálparlaust náð að lesa þær
merkingar út úr verkum hans sem ég gerði.
Næsta skrefið á listferli Guðjóns hlýtur að
vera að steypa saman hugmynd og mynd svo
ekki sjáist í samskeytin.
13 V
Kynning á tónlistar-
gagnrýnanda DV
Við viljum vekja sérstaka at-
hygli á Kvöldstund með tón-
skáldi, sem fram fer í Listasafni
Sigurjóns Ólafssonar annað
kvöld, 20 mars. Þar verða kynnt-
ar tónsmíðar eftir Áskel Másson
sem verið hefur tónlistargagn-
rýnandi DV síðan á haustmánuð-
um.
Nokkrir hljóðfæraleikarar, þar
á meðal Áskell sjálfur, munu
flytja tvö kammerverk eftir tón-
skáldið en önnur verk verða flutt
af hljómböndum.
Áskell ræðir um tónsmíðar sín-
ar og gestum gefst kostur á að
spyrja um tilurð þeirra og annað
er þá lystir.
Sýning á verkum Áskels verður
á 2. hæð safnsins.
María Kjarval mynd-
skreytir „Magasinet“.
í svokölluðu „Magasíni“, sem
er fylgirit sunnudagsútgáfu Pol-
itiken í Danmörku, er til siðs að
birta frumsamdar smásögur og
láta þekkta listamenn mynd-
skreyta þær.
Þykir nokkur heiður að fá inni
í þessu blaði með sögur eða
myndir.
Sunnudaginn 11. mars birtist í
blaðinu saga eftir dönsku skáld-
konuna Anne Strandvad og með
henni stór Jitmynd eftir Maríu
Kjarval, sem er yngst barna
Sveins heitins Kjarval húsgagna-
arkitekts.
Laxnessklúbburinn
Laxnessklúbbur bókaútgáf-
unnar Vöku-Helgafells er nú tek-
inn til starfa og gefur út að nýju
endurprentanir á tveimur ást-
sælustu skáldsögum Halldórs
Laxness, Sölku Völku og Brekku-
kotsannál.
Eru bækurnar með því sígilda
yfirbragði sem verið hefur á rit-
safni skáldsins en með nýjum
kápumyndum.
Laxnessklúbburinn var stofn-
aður á síöastliðnu hausti í tilefni
af 70 ára rithöfundarafmæli
skáldsins. Kynningarrit um verk
hans verða gefin út mánaðarlega
fyrir félagsmenn auk þess sem
þeir geta keypt þau á lægra verði
en gildir á almennum markaði.
Framkvæmdastjóri
norræna kvik-
myndasjóðsins
Eins og sagt var frá í fréttum
fyrir nokkrum vikum hafa Norð-
urlöndin ákveðið að stofna sér-
stakan og öflugan kvikmynda-
sjóð.
í fyrradag var Bengt Forslund,
framleiðandi margra norrænna
verðlaunakvikmynda, ráðinn
framkvæmdastjóri Norræna
kvikmyndasjóðsins til næstu
fjögurra ára.
Forslund er mörgum íslenskum
kvikmyndaáhugamönnum að
góðu kunnur. Arið 1959 stofnaði
hann kvikmyndatímaritið Chapl-
in og hefur skrifað doktorsritgerð
um Victor Sjöström.
Fjórar kiljur
fyrir slikk
Þar sem nýlokið er útsölumark-
aði á íslenskum bókum er sjálf-
sagt að bera í bakkafullan lækinn
að segja frá öðrum reyfarakaup-
um sem fólk getur gert á bókum.
Þó stenst skrifari ekki mátið
þar sem hann er nú með í hönd-
unum fjórar nýjar kiljur frá Uglu,
íslenska kiljuklúbbnum, skáld-
söguna Mín káta angist eftir Guð-
mund Andra Thorsson, verð-
launaljóðabók Stefáns Harðar
Grímssonar, Yfir heiðan morgun,
Óbærilegan léttleika tilverunnar
eftir Milah Kundera og loks
hreinræktaða spennusögu, í
vígahug eftir hina góðkunnu P.D.
James.
Og allt þetta á aðeins 895 krón-
ur.