Dagblaðið Vísir - DV - 07.07.1990, Blaðsíða 23

22
LAUGARDAGUR 7. JÚLl 1990.
LAUGARDAGUR 7. JÚLÍ 1990.
35
Sigurður Jónsson, forystumaður D-listans í Eyjum:
Flokksbrædnmir
losuðu sig við mig
„Fyrir kosningar völdu sjálfstæðis-
menn þá aðferð að leyfa fólkinu að
ráða - í prófkjöri, á lýðræðislegan
hátt. Niðurstaðan varð sú að fólkið
treysti mér til forystu og það áttu
flokksbræður mínir að sætta sig við,
hvort sem þeim líkaði betur eða verr.
Eftir hinn stóra kosningasigur
flokksins hefur mér hins vegar verið
hafnað af flokksmönnum, bæði í
embætti bæjarstjóra og forseta bæj-
arstjórnar. Sumir gáfu mér engar
skýringar. Aðrir sögðu: „Við gáfum
ekkert út um bæjarstjóraefni fyrir
kosningar og þú lést liggja að þvi að
þú yrðir ekki bæjarstjóri, heldur for-
seti bæjarstjórnar." Enginn sagði að
ég væri ekki hæfur. Gagnvart emb-
ætti forseta bæjarstjórnar sögðu
menn að ég hefði verið illur vegna
þess að ég fékk ekki bæjarstjórastöð-
una. Þá var sagt: „Þú verður að iðr-
ast og getur ekki komið til baka og
fengið forsetastöðuna núna.“ Menn
notfærðu sér sárindi mín.
Þegar þeir tóku sér valdið í hendur
var ég settur upp við vegg. Ég átti
að koma kijúpandi til þeirra til þess
að fá stöðu formanns bæjarráðs. En
þá þótti mér nóg komið. Ég var búinn
að éta nóg ofan í mig,“ segir Sigurður
Jónsson, sjálfstæðismaður og bæjar-
fulltrúi í Vestmannaeyjum, í viðtab
við helgarblað DV.
Undrun hefur sætt hve sérstök
staða er komin upp í bæjarstjómar-
póbtíkinni í Vestmannaeyjum eftir
glæsilegan sigur Sjálfstæðisflokksins
í nýbðnum kosningum. Sigurður var
kjörinn fyrsti maður á lista þeirra í
próíkjöri og leiddi hann flokkinn í
kosningunum. Sex menn voru kjörn-
ir í níu manna bæjarstjóm. Áður
hafði D-hstinn verið í minnihluta
með fjóra menn. Mest eru kjósendur
hlessa á að aðalsigurvegara kosning-
anna, Siguröi, var ýtt út í kuldann
af flokksbræðrum sínum - hann fær
hvorki bæjarstjóraembættið né held-
ur stöðu forseta bæjarstjórnar.
„Ég gæti skbið að menn yrðu hissa
ef Davíð hefði ekki orðið borgarstjóri
í Reykjavík. Sama gildir um Guð-
mund Áma Stefánsson í Hafnarfirði
og fleiri dæmi mætti nefna úr kosn-
ingunum," segir Sigurður.
Hann hefur tekið ákvörðun um að
starfa sem sjálfstæður fulltrúi í bæj-
arstjórn og ætlar að taka afstöðu með
meiri- eða minnihluta - eftir því sem
ástæður gefa tilefni tb hveiju sinni.
Sigurður er engu að síður að hugsa
sér til hreyfings upp á land en útilok-
ar ekki að hann muni taka þátt í
prófkjöri í haust fyrir alþingiskosn-
ingar á næsta ári.
45 ár í Eyjum
Sigurður er fæddur og uppabnn í
Vestmannaeyjum og verður hann 45
ára næstkomandi þriðjudag. Hann
er kvæntur Ástu Árnmundsdóttur
kennara og eiga þau þijú börn á aldr-
inum 15-20 ára - tvo syni og eina
dóttur.
Sigurður var kennari við barna-
skólann í þrettán ár. Hann var síðan
settur skólastjóri í eitt ár. „Ég sótti
þá um skólastjórastööuna en póbtík-
in spilaði þá inn í. Ég var ekki réttum
megin. Þá var vinstri meirihluti í
bæjarstjórn og menntamálaráðherra
var einnig „í óhagstæðum flokki“,“
segir hann. Sigurður rak matvöru-
- vilji kjósenda var sniðgenginn er sigurinn lá fyrir
verslun frá 1979 til 1982 en gegndi
stöðu skrifstofustjóra í Ráðhúsi bæj-
arins á ámnum 1982-1986. Hann rak
síðan sælgætisverslun í tvö ár en
varð að hætta þeim atvinnurekstri
vegna anna í póhtíkinni. Síðasta vet-
ur var hann kennari við Hamars-
skóla. Sigurður segir aö hugur sinn
hafi aldrei leitað til sjós eins og svo
algengt er með Eyjamenn.
„Ég er reyndar kominn af útgerð-
arfólki. Faðir minn var bæði sjómað-
ur og útgerðarmaður og á mínum
yngri árum fylgdist ég vel með því
sem hann tók sér fyrir hendur. Ég
fékk auðvitað að fara nokkrum sinn-
um í sjóferðir en það hvarflaði aldrei
að mér að leggja það fyrir mig. Af-
koma Eyjamanna byggist á sjávarút-
vegi og meirihluti íbúa tengist hon-
um með einum eða öðram hætti. En
það hefur hins vegar ekki orðið mitt
hlutskipti.
Póbtík hefur verið mitt aðaláhuga-
mál og ég hef starfað að þeim málum
síöan 1964. Hins vegar gef ég mér
tíma til að fylgjast með íþróttum þó
ég hafi ekki stundað þær sjálfur.
Báðir strákarnir mínir spba með
knattspyrnufélaginu Tý og konan
mín styður það félag. Eg er aftur á
móti Þórsari. Ég hef aftur ;,stundað
íþróttirnar" á póbtískan hátt.“
Óskýrar línur
um embætti
„Ég var búinn að starfa meira eða
minna á hverjum degi fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn í 26 ár. Ég hlaut 80
prósent fylgi Sjálfstæðisflokksins í
prófkjöri 1400 kjósenda. Alþýðu-
bandalagsmenn létu frá sér fara
greinar í sinni kosningaþaráttu og
gerðu því skóna að ég yrði bæjar-
stjóri. Þeir nefndu þó aldrei neitt
bæjarstjóraefni úr sínum röðum.
Ekki einu sinni þáverandi bæjar-
stjóra.“
- Rökstuddir þú þá kröfu þína, um
bæjarstjórastöðu, á því sem Alþýðu-
bandalagið hafði látið bggja að í sinni
kosningabaráttu?
„Þama lá auðvitað ekki fyrir að
Sjálfstæðisflokkurinn næði meiri-
hluta. Blaðið Fréttir kom út skömmu
eftir framboðsfund fyrir kosningar
og það dró upp sterka mynd af því
að ég væri ekki bæjarstjóraefni
flokksins. En Sjálfstæðisflokkurinn
hafði raunveralega aldrei gefið út
eina eða neina yfirlýsingu um hver
væri bæjarstjóraefni flokksins.
Á umræddum framboðsfundi lagði
ég fram þijár kröfur. Ég sagði að
Alþýðubandalagið hefði vbjað hafa
mig sem bæjarstjóra og krafðist þess
því í fyrsta lagi að ég gegndi því
embætti - í öðru lagi greindi ég frá
því að ég hefði sótt um fastráðningu
sem kennari næsta vetur viö Ham-
arsskóla. Þriðja krafan var sú að ég
sæktist eftir stól Ragnars Óskarsson-
ar, forseta bæjarstórnar.“
- Eru þetta nema tvö póbtísk atriði?
Er hægt að skilgreina kennarastöðu
beint sem póbtíska kröfu?
„Þaö getur auðvitað farið saman
að vera kennari og forseti bæjar-
stjórnar. En það er rétt. Þetta voru í
rauninni ekki nema tvær kröfur.
Bæjarstjórastaðan númer eitt og for-
seti bæjarstjómar, ásamt kennara-
stöðunni, númer tvö.“
„Það getur komið til greina að ég
leiti fyrir mér annars staðar en í
Eyjum," segir Sigurður. Hann starfar
nú sem sjálfstæður bæjarfulltrúi,
ætlar að kenna í vetur en útilokar
ekki að hann muni fara i prófkjör í
haust fyrir komandi alþingiskosn-
ingar.
- Voru þetta ekki óskýr skilaboð til
kjósenda?
„Jú, það er alveg laukrétt. Þetta
vora ekki nógu skýr skilaboð.
Reyndar hefur Sjálfstæðisflokkurinn
í Eyjum nánast aldrei geflð út hver
ætti að verða bæjarstjóri ef flokkur-
inn fengi meirihluta. En auðvitað
eiga prófkjör að snúast um að sá sem
endar í fyrsta sæti verði bæjarstjóra-
efni flokksins. Það má viðurkenna
að ef slíkt væri gefið út væru það
miklu skýrari skilaboð," segir Sig-
urður.
Strax ákveðið að
svíkja kjósendur
- Nú hefur Sjálfstæðisflokkurinn í
Eyjum unnið sinn stærsta sigur, með
hreinan meirihluta og manni betur.
Samt bggur fyrir aö fyrsti maður bst-
ans með 80 prósent fylgi úr prófkjöri
verður hvorki bæjarstjóri né forseti
bæjarstjórnar - embættislaus. Eru
þetta ekki svik og prettir gagnvart
kjósendum?
„Mér finnst það. Enn þann dag í
dag vita kjósendur ekkert um hver
verður bæjarstjóri. Það er óráðið eft-
ir því sem ég best veit.“
- Telur þú aö flokksbræður þínir
hafi þegar verið farmr að leggja á
ráðin fyrir kosningar þar sem þín
skilaboð voru ekki nægbega skýr -
hvorki gagnvart flokknum né kjós-
endum?
„Ég er nokkuð viss um það. Ég er
sannfærður um að hluti af þeim sem
skipuðu forystuna í flokknum var
farinn að undirbúa strax fyrir kosn-
ingar að ég yrði ekki bæjarstjóri."
- Þið fenguð sex menn kjörna en
fimm nægðu til meirihlutamyndun-
ar og þú fórst út í kuldann. Telurðu
að menn hafi sagt sín á milli að þeir
þyrftu ekki á þér að halda?
„Þeir voru með pálmann í höndun-
um þegar úrsbtin lágu fyrir. Ég gerði
þá kröfur en á þær var ekki falbst.
Þá var spurningin hvort ég átti að
sitja eins og lítill drengur og leyfa
Golíat og félögum að ráða - eða að
mynda einhverja sérstöðu," segir
Sigurður.
Lagði mig undir
„Fljótlega eftir kosningar fóru
menn að velta fyrir sér bæjarstjóra-
efni. Mitt nafn og fleiri komu upp í
því sambandi. Sérstaklega var þó
rætt um einn mann, innanbæjar-
mann, sem ég tel ekki vert að nafn-
greina, því hann hafnaði því og kem-
ur ekki lengur til greina. Síðan náðu
menn samstöðu um að ræða við Gísla
Geir Guðlaugsson."
- Studdir þú líka þá tillögu?
„Já. En Gísb Geir gaf afsvar á
þeirri forsendu að það var ég sem
sóttist eftir starfinu. Hann taldi mig
eiga siðferðbegan rétt á bæjarstjóra-
stöðunni."
- Varstu þá í rauninni ekki búinn
að gefa frá þér kröfuna um bæjar-
stjórastöðuna með því aö samþykkja
að leita til Gísla Geirs og jafnvel
fleiri?
„Jú, í þeirri stöðu. En þar sem hann
tók afstöðu með mér vildi ég láta
reyna á hver væri raunverulegur
stuðningur við mig hjá öllum þeim
sem skipuðu bstann - hvort menn
treystu mér eða ekki til að verða
bæjarstjóri. Auk þess höfðum við
sjálfstæðismenn boðað mjög sterkt
að bæjarstjóri yrði heimamaður. Það
var raunverulega eina sterka kosn-
ingaloforðið sem flokkurinn gaf
gagnvart bæjarstjórastöðunni. Mér
fannst því tími til kominn að láta
reyna á það hvort menn vbdu mig
eða ekki. Því fór fram formleg at-
kvæðagreiösla - ég lagði sjálfan mig
undir. En ég var felldur og niðurstað-
an sú að menn höfnuðu mér.“
„Ókei, látum
hann flakka"
„Eftir kosninguna um hvort ég yrði
bæjarstjóri upphófust ákveðin leið-
indi aftur. Ég varð blur og fannst í
rauninni að búið væri að skella hurð-
inni á mig tvisvar sinnum. Mér
fannst ég ekki eiga það skibð. Mín
skoðun er að það hefði átt að gefa
mér tækifæri til að spreyta mig á
staríi bæjarstjóra. Ég varð sár og lét
ýmis orð falla. Ég skal viðurkenna
að þá fór ég í ákveðinn baklás og
setti fram þá spurningu hvort maður
ætti að vera að vinna og fórna sér
lengur fyrir þessi málefni.
Síðan gerðist það að ýmsir góöir
félagar og kunningjar í flokknum
höfðu samband við mig. Þeir vildu
að ég endurskoðaöi hug minn. Að vel
athuguðu máb sagði ég síðan að ég
væri tilbúinn til að strika yfir bæjar-
stjóradeiluna - en ég skyldi taka aö
mér að verða forseti bæjarstjórnar.
Þá gerðist það furðulegasta sem ég
hef uppbfað í póbtíkinni. Þama var
komið það hljóð í mína samstarfs-
menn að mér stæði það bara ekkert
til boða. Því átti ég alls ekki von á
og átti erfitt með að kyngja því.“
- Voru flokksbræðurnir búnir að
ákveða að losa sig við þig?
„Já, úrsbtin lágu fyrir. Við fengum
sex menn kjörna af níu. Þeir voru
fimm og það var nóg fyrir þá í meiri-
hluta. Eftir á að hyggja er ég sann-
færður um að klókir menn notfærðu
sér að spinna þennan vef þegar mál-
in æxluðust á þennan hátt og sögðu:
„Ókei, látum hann bara flakka. Við
höfum ekkert við hann að gera og
höfum efni á að hann fari,“ Þeir
skelltu hurðinni harkalega á mig,“
segir Sigurður.
Fráleitt að fá
ekki forsetastöðuna
„Ég vil undirstrika að það sem er
skrýtnast er að deilan brotnaði raun-
veralega ekki á bæjarstjórastöðunni
heldur embætti forseta bæjarstjórn-
ar. Menn geta alltaf deilt um það
hvort bæjarstjóri á að vera póbtísk-
ur. En það er einsdæmi og alveg frá-
leitt að efsta manni á bsta sigur-
flokks, sem hlýtur meirihluta, skub
ekki standa til boða að verða forseti
bæjarstjórnar. Menn sögðu hins veg-
ar að ég gæti orðið formaður bæjar-
ráðs En þá var mér svo hressilega
misboðið að ég þáði það ekki.
Mér finnst umhugsunarefni fyrir
þá sem á eftir koma hvort það sé
þess virði að fóma öllum sínum tíma
í póbtíkina þegar maður kemur svo
ekki einu sinni tb greina í forystu-
hlutverk."
- Telurðu að þér hafi verið treyst?
„Ég hef aldrei fengið fram að það
væri ástæðan."
Fyrirliðinn
vildi ráða
- Það hefur lengi verið stirt á milli
þín og Sigurðar Einarssonar (Sig-
urðssonar ríka), sem þú hefur látiö
falla orð um að sé fyrirbði þeirra
fimm er voru kjörnir ásamt þér í
bæjarstjórn.
„Sigurður er duglegur og drífandi
atvinnurekandi. En ég held að hann
sé þannig skapi farinn að hann einn
verði að fá að ráöa. Hann skipaði
efsta sæti Sjálfstæðisflokksins á síð-
asta kjörtímabili. í prófkjörinu í vor
náði ég hins vegar fyrsta sætinu af
honum. Ég held hreinlega að hann
hafl aldrei getað sætt sig við þau
úrsbt. Þetta má segja að sé stóri þátt-
urinn í því hvernig fór.
Sigurður er trúlega stærsti at-
vinnurekandinn hér, með Hrað-
frystistöðina og gerir út átta báta.
Hinir fiórir fylktu bði um hann. Hins
vegar hafa verið uppi skiptar skoð-
anir innan hópsins. Það er síður en
svo að allir séu ánægðir með hvernig
komið er. En nú hefur Sigurður náð
undirtökunum þannig að hann getur
leitt fimm manna meirihluta í bæjar-
stjórn, með mig fyrir utan. Viö tveir
erum ólíkar manngerðir. Hann er
hinn harði íhalds- og bisnessmaður.
Ég er aftur á móti meiri jafnaðar-
maður, hef gefið félags- og skólamál-
um og þeim sem minna mega sín
meiri gaum.“
- Telurðu fylgi nafna þíns innan
flokksins byggjast á því að hann hef-
ur áhrif í atvinnuhfinu?
Sigurður Jónsson var kjörinn í fyrsta sæti D-listans í prófkjöri í Vestmannaeyjum og var hann fremstur í flokki þegar stórsigur vannst í nýliönum kosning-
um. Engu að síður er hann nú embættislaus í bæjarstjórn - hann var settur út í kuldann. Hann segir að málefnanlegur ágreiningur sé ekki ástæðan.
Sigurður segir í viðtali við DV að það sé greinilegt að áhrifa- og valdamaður innan atvinnulífsins skipti meira máli en „vesæll kennari” sem reynir að
þjóna hinum almenna borgara í Eyjum.
„Já mér finnst það allavega líta
þannig út. Kvöldið fyrir fyrsta bæjar-
stjórnarfund eftir kosningar var
haldinn fiölmennur fulltrúaráðs-
fundur. Fundurinn hófst með því að
Sigurður Einarsson las upp hvemig
embættin áttu að skiptast og hverjir
ættu að sitja í nefndum miðað við
fimm manna meirihluta - ekki sex
manna. Þá sá ég að þetta hafði þegar
veriö ákveðið. Fulltrúaráðið gat
hvorki hreyft við einu né neinu.
Auðvitað er það einhvern veginn svo
að það er auðveldara að vera stór og
sterkur atvinnurekandi með alla
þræðina úti en að vera vesæll kenn-
ari. Ég hef oft á tíðum verið ósam-
mála þessari sjálfskipuðu forystu-
sveit flokksins en hef þó alla tíð íeng-
ið góða útkomu í fiölmennum próf-
kjörum. Flokkurinn hefur því alltaf
setið uppi með mig.“
Sigurður segist hafa trú á að hann
og „fimmmenningarnir" hefðu vel-
getað náð saman hvað málefni snerti
í bæjarstjórn:
„Deburnar snerast ekki um mál-
efni. Menn höfnuðu mér bara sem
leiðtoga - þó svo að ég hafi verið
valinn tb þess.“
Óskir fólksins
sniðgengnar
Sigurður telur það ólýðræðislegt
gagnvart kjósendum að fyrsti maður
á bsta sigurflokks verði hvorki bæj-
arstjóri né forseti bæjarstjórnar.
„Fólkið var búið að segja sitt ábt.
Hjá hinum óbreytta borgara í bæn-
um hef ég fundið fyrir mjög miklum
stuðningi og óánægju vegna þessara
málalykta. Fólki finnst þær alls ekki
réttlátar og ekki í samræmi við það
sem það kaus, bæði í kosningunum
DV-myndir Ómar
og í prófkjörinu. Því finnst það vera
að fá allt annað fyrir atkvæðin sín.
Það vill stundum gleymast hjá for-
ystumönnum flokksins að 60 prósent
fylgi bggur ekki bara hjá stóram at-
vinnurekendum.
Flokkurinn þarf að höfða tb mun
fleira fólks. Eg held að Eyjamenn
hafi kunnað að meta þau sjónarmið
sem ég hef haft fram að færa. Ég hef
verið duglegur við að skrifa um það
sem ég hef verið að gera hverju sinni
og látið skoðanir mínar uppi. Mörg-
um fannst að það yrði póbtískur
banabiti minn þegar ég tók að mér
stöðu skrifstofustjóra Ráðhússins
árið 1982. En árið 1986 náði ég öðru
sæti í prófkjöri þannig að sú virtist
ekki hafa orðið raunin."
Mun hafa áhrif á al-
þingiskosningarnar
Sigurður segir að Vestmannaey-
ingar hljóti að gera aðrar kröfur
varðandi framboð í framtíðinni - að
fólkið vilji fá að vita hver verður
bæjarstjóraefni viðkomandi flokks.
„Það verða gerðar abt aðrar kröfur
í næstu bæjarstjórnarkosningum. Ef
það yröi gengið að kjörborðinu í dag
myndi Sjálfstæðisflokkurinn ekki fá
sama fylgi og hann fékk í nýbðnum
kosningum. Eg er einnig sannfærður
um að þessi átök í flokknum muni
hafa áhrif í komandi prófkjöri fyrir
alþingiskosningar. Þetta mun hafa
neikvæð áhrif.
Maður fer að spyrja sjálfan sig eftir
abt þetta starf: Er þetta alveg til-
gangslaust? Er það sá sterki og pen-
ingavaldið sem skiptir öllu máb? Af
hverju er maður að fórna dýrmætum
tíma frá sjálfum sér og fiölskyldunni
þegar endirinn verður þessi? Ég tel
mig hafa verið bæði óheppinn og að
menn hafi verið ósanngjarnir við
mig,“ segir Sigurður.
D-listinn í
slæmum málum
núna
„í stöðunni í dag held ég að menn
hafi ekki hugmynd um hver á að
verða næsti bæjarstjóri. Ég hef ekk-
ert heyrt af slíku. Vestmannaeyjar
eru bæjarstjóralausar. Núverandi
bæjarritari gegnir stöðunni um
stundarsakir en það er auðvitað ekki
til frambúðar.
Staðan er svona: Það er ljóst að ég
verð ekki bæjarstjóri. Annar maður
á lista Sjálfstæðisflokksins, Sigurður
Einarsson, veröur það ekki, hann er
nú formaður bæjarráðs, þriðji mað-
urinn, Bragi Ólafsson, heldur ekki
því hann var skipaður forseti bæjar-
stjórnar. Þegar hefur verið leitað til
ópóbtískra aðila en þeir hafa neitað.
Sjálfstæðismenn era því komnir í
slæmt mál.
Flokkur þarf sem fyrst að sýna að
hann sé byijaður að stjórna, taka
ákvarðánir og sýna fram á breyting-
ar. En nú mallar þetta bara áfram
óbreytt, án þess að fólk hér geri sér
grein fyrir að nýr meihluti er tekinn
við. Á það ber að bta að fólk yrði
mjög undrandi ef einhver maður of-
an af landi kæmi og settist í bæjar-
stjórastól. Fólkið vill heimamann.
Það yrði þvert ofan í gefin kosninga-
loforð og algjör svik við kjósendur
ef slíkt yrði ofan á.
Þetta mun hafa mikil áhrif á flokk-
inn hvað framtíðina snertir. Staðan
innan bæjarstjórnar verður líka dá-
lítið undarleg. Efsti maður verður á
mbb þess að vera í meiri- eða minni-
hluta. Ég hef tekið þá ákvörðun að
starfa mjög sjálfstætt innan bæjar-
stjórnar og tek afstöðu til mála
hverju sinni.“
Upp á land eöa
í landsmálapólitík?
Sigurður hugleiðir nú hvort ekki
sé nóg komið í Eyjum:
„Spurningin er hvort maður eigi
ekki að fara aö snúa sér að einhverju
öðra. Eins og staðan er í dag er hug-
myndin að kenna í vetur. En svo
veit maéur aldrei. Það getur komið
upp á diskinn að ég leiti fyrir mér
annars staðar, uppi á landi. Óneitan-
lega er þetta abt mjög mikið áfall
fyrir mig. Mér finnst að flokkurinn
hafi hafnað mér mjög óverðskuldað."
Sigurður segist ekki hafa hugleitt
að fara í annan flokk.
„Fólk hins vegar hefur spurt mig
hvort ég vbji ekki láta reyna á það í
haust hvort ég hafi fylgi fyrir alþing-
iskosningamar. En það er nú ekki
inni í myndinni hjá mér eins og er.
En þetta verður að koma í ljós síðar
og ég vb ekki svara fyrir slíkt á þess-
ari stundu. Það getur líka alveg kom-
ið tb greina að ég leiti fyrir mér ann-
ars staðar en í Vestmannaeyjum,“
sagði SigurðUr Jónsson. -ÓTT
í.