Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.1990, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 16. ÁGÚST 1990.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SlMI (91 )27022 - FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð I lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
Hafnbann
Meðan spennan vex við Persaflóa berast fréttir af,
að íslenzkir aðilar séu að gamna sér við að græða á
togaraútgerð í Burma, þar sem ríkir eitt versta stjórnar-
far álfunnar. Eins og í írak ríkir þar þvílíkt hernaðarein-
ræði, að hermenn skjóta fólk til bana á almannafæri.
í leiðurum DV hefur á undanförnum árum nokkrum
sinnum verið vakin athygli á, hversu viljugir vestrænir
aðilar hafa verið að styðja við bakið á harðstjóranum
Saddam Hussein í írak, þótt stjórnarfar hans hafi verið
heldur verra en til dæmis erkiklerkanna í íran.
Hinn herskái Saddam Hussein hefur 1 áratug verið
byggður upp með bandarískum peningum og evrópsk-
um vopnum. í takmarkalítilli bjartsýni lánuðu Vestur-
lönd honum rúmlega 30 milljarða dollara, meðal annars
til að halda uppi árásarstríði gegn nágrönnum í íran.
Nú hafa aðstæður breytzt á Vesturlöndum. Harðstjór-
ar af ýmsu tagi geta miklu síður en áður sníkt fé og
vopn af auðugum ríkjum með því að spila á hagsmuna-
ágreining austurs og vesturs. Kalda stríðinu er lokið
og Vesturlönd þurfa ekki að kaupa stuðning harðstjóra.
Endalok kalda stríðsins í Evrópu eru í þann veginn
að kippa fótunum undan harðstjórum um allan hinn
þriðja heim, allt frá Moi í Kenýa til Castro á Kúbu.
Þessi endalok komu í tæka tíð fyrir nýjustu tilraun
Saddams Hussein til útþenslu á kostnað nágrannaríkja.
Hinn evrópsk-ameríski heimur er nokkurn veginn
samstilltur, allt frá Washington til Moskvu. Alls staðar
eru menn sammála um viðskiptabann á írak og þau
svæði, sem það hefur hernumið. í Öryggisráði Samein-
uðu þjóðanna hefur þessi samstaða borið ávöxt.
Menn greinir aðeins á um, hvort rétt sé að fylgja
banninu eftir með aðgerðum, sem jaðra við hafnbann.
Frakkland hefur oft áður verið á mildum og ódýrum
sérleiðum og er það einnig núna, með þátttöku Sovét-
ríkjanna. Þessi ríki hafa lýst efasemdum um hafnbann.
Ef ætlunin er á annað borð að stöðva Saddam Huss-
ein, dugir ekki að setja upp franska silkihanzka. Til
dæmis er fráleitt, að slóttugur Hussein Jórdaníukon-
ungur geti í orði stutt viðskiptabann, en látið nota land
sitt til að flytja vörur milli Akabaflóa og íraks.
Vesturlönd þurfa að loka Persaflóa og Akabaflóa og
stöðva með valdi þau skip, sem líkur eru á, að muni
rjúfa viðskiptabannið. Vesturlönd þurfa líka að vera
viðbúin, að Saddam Hussein víkki stríðið með því að
senda her inn í vinaríki sitt, land Jórdaníukonungs.
Vesturlandabúar verða að átta sig á, að Saddam Huss-
ein verður ekki friðaður frekar en Adolf Hitler var frið-
aður á sínum tíma. Slíkir harðstjórar verða ekki talaðir
til með orðaleikjum um mun á viðskiptabanni og hafn-
banni. Verkin verða sjálf að tala. Það þýðir hafnbann.
Vesturlandabúar verða að muna, að Saddam Hussein
hefur safnað sér efnavopnum og beitt þeim óspart, ekki
aðeins gegn írönum, heldur einnig gegn íbúum eigin
lands. Hann er alveg siðlaus, í vestrænum skilningi
þess orðs, þótt ýmsir íslamar hafi á honum dálæti.
Með aðstoð vestrænna fyrirtækja er Saddam Hussein
kominn langleiðina í kjarnorkuvopn. Talað hefur verið
um, að hann eigi þrjú eða fjögur ár eftir, ef viðskipta-
bannið tefur hann ekki. Óhjákvæmilegt verður að
stöðva hann fyrir þann tíma, helzt núna strax.
Að loknu köldu stríði geta Vesturlönd nú farið að
verja öryggi sitt gegn vestrænum kaupahéðnum og
harðstjórum þriðja heimsins, svo sem í Burma eða írak.
Jónas Kristjánsson
Komist Sjálfstæðisflokkurinn einn til valda, mun áreiðanlega margt breytast til batnaðar, segir greinarhöf. m.a.
Einn flokk
til ábyrgðar
Ný könnun sem Skáís hefur gert
á fylgi stjórnmálaflokkanna bendir
til þess að tæplega 52% kjósenda
styðji um þessar mundir Sjálfstæð-
isflokkinn. Er það svipuð niður-
staða og í skoðanakönnun sem DV
gerði fyrir nokkrum dögum.
Þetta vekur enn til umhugsunar
um þaö efni, sem ég ræddi í síðasta
pistU mínum, hvort Sjálfstæðis-
flokkurinn eigi fyrir næstu kosn-
ingar að stefna markvisst að því
að ná meirihluta á Alþingi.
Mér viröist í fljótu bragði aö rök-
in fyrir því aö efla einn flokk til
ábyrgðar á landstjórninni séu eink-
um tvíþætt. Annars vegar skapar
það nauðsynlega fes'tu í þjóðfélag-
inu. Hins vegar veitir það stjóm-
málaflokkunum mikið aðhald. Fyr-
ir því eru svo sérstök rök að Sjálf-
stæðisflokkinn, öörum flokkum
fremur, eigi að styðja til að ná
meirihluta á Alþingi. Hyggjum
nánar að þessu.
Festa og stöðugleiki
Fullyrða má að stjómartímabil
núverandi vinstri stjórnar hefur
einkennst af óvenju miklum
flokkadráttum og hrossakaupum,
lausung, upphlaupum og ómark-
vissum og vanhugsuðum ákvörð-
unum.
Ein höfuðástæðan fyrir þessu er
sú að vinstri flokkarnir eru í raun-
inni ekki sammála um neitt nema
halda völdum. Þá greinir á, bæði
innbyrðis og sín á milli, um mörg
mikilvægustu úrlausnarefni ís-
lenskra stjórnmála á líðandi stund.
Þar ber hæst ósamkomulag þeirra
um þátttöku okkar í framvindu
Evrópusamstarfsins. í því efni má
heita aö látiö sé reka á reiðanum
enda þótt öllum megi vera ljóst að
slík vinnubrögð eru afar skaðleg
hagsmunum þjóðarinnar.
Annað sem einkennir núverandi
stjómartímabil er öryggisleysi al-
mennings og fyrirtækja. Hvorki
einstaklingar né atvinnufyrirtæki
geta gert áætlanir fram í tímann
vegna þess að ekki er hægt að
treysta fyrirheitum og yfirlýsing-
um stjórnvalda. Vinnubrögðin í
sambandi við húsnæöis- og vaxta-
bætumar eru eitt dæmi um þetta,
kjarasamningurinn við BHMR
annað og fjölmörg fleiri dæmi má
tína til.
Þetta verður að breytast. í kom-
andi kosningum verður án vafa
krafa kjósenda að festa og stöðug-
leiki komist á að nýju í íslensku
þjóðlífi. Skynsamlegasta leiðin í því
skyni er að efla einn flokk til
ábyrgðar á landstjóminni.
Kjallarinn
Guðmundur Magnússon
sagnfræðingur
Ábyrgð á eigin verkum
Alkunna er hve stjómmálaflokk-
amir hafa átt auðvelt með að skjóta
sér undan ábyrgð þegar um hana
er spurt. Þeir hafa getað lofað einu
og öðru fyrir kosningar án þess að
ætla sér að standa viö þaö. Þeir
skáka þá í því skjóli að hægt sé að
kenna öðrum um. í stjórnmálum
er um að ræða endalausar mála-
miðlanir og í margra flokka stjórn-
um, eins og þeirri sem nú situr, er
hægur leikur á varpa ábyrgð á því
sem miður fer eða ekki er efnt á
herðar annarra.
Þetta hefur leitt til þess að kosn-
ingaloforð hafa fengið á sig óorð.
Menn hafa sagt, og þaö oftar en
ekki meö réttu, að þau séu mark-
laus. Sjálfstæðismönnum í borgar-
stjórn Reykjavíkur hefur þó á und-
anförnum árum tekist að sýna að
kosningaloforð þurfa ekki að vera
tómur fyrirsláttur. Þeir hafa sett
fram skýr og afmörkuð loforð fyrir
kosningar og efnt þau, hvert og eitt,
á kjörtímabilinu. Þetta hafa þeir
að sjálfsögðu getað vegna þess að
þeir sitja einir viö stjórnvölinn.
Reynslan úr borgarstjóm sýnir
að til þess aö unnt sé að draga
stjórnmálamenn til ábyrgðar á
verkum sínum, verölauna þá eða
refsa þeim, þarf að gefa þeim ótví-
rætt tækifæri til að standa við fyr-
irheit sín. Nái Sjálfstæðisflokkur-
inn meirihluta á Alþingi og efni
ekki kosningaloforö sín sjá menn
það í hendi sér að það yrði honum
dýrkeypt. Flokkurinn fengi tæpast
annað tækifæri í bráð.
Af hverju Sjálfstæðis-
flokkurinn?
Sjálfstæðisflokkurinn er eini
stjórnmálaflokkurinn sem á mögu-
leika á því að ná meirihluta á Al-
þingi. En verðskuldar hann stuön-
ing til þess? Það gerir hann tví-
mælalaust. Að sönnu má meö góö-
um og gildum rökum fmna að ýmsu
í stefnu og starfi flokksins. En
frjálslynd umbótastefna Sjálfstæð-
isflokksins hefur aldrei átt brýnna
erindi við þjóðina en nú.
Það veröur vitaskuld engin eðlis-
breyting á íslensku þjóðfélagi kom-
ist Sjálfstæöisflokkurinn einn til
valda. En margt mun áreiðanlega
breytast til batnaðar.
Komið verður á hér sams konar
frjálsræði í atvinnu- og efnahagslífi
og nágrannaþjóðir okkar búa viö.
Umsvif ríkisins verða takmörkuð
(ráðuneytum fækkað, ríkisfyrir-
tæki seld og dregið úr miðstýringu
og opinberum afskiptum í atvinnu-
líflnu). Geðþóttavaldi stjórnmála-
manna verða settar skorður (með
takmörkun á útgáfu bráðabirgða-
laga og heimildum til aukaíjárveit-
inga úr ríkissjóði). Landbúnaður
verður markvisst aðlagaður mark-
aðsaðstæðum. Stórátak verður gert
í landrækt og mengunarvörnum.
Skólakerfið verður eflt og endur-
skipulagt. Nýjar leiðir verða farnar
til að efla listir og menntir enda er
framtíð sjálfstæðrar þjóðmenning-
ar okkar undir því komin að við
leggjum rækt við menningarlífið.
I kosningunum í apríl á næsta ári
gefst okkur einstakt tækifæri til að
efla hagsæld og menningu á ís-
landi. Það tækifæri má ekki láta
ónotað.
Guðmundur Magnússon
„Nái Sjálfstæðisflokkurinn meirihluta
á Alþingi og efni ekki kosningaloforð
sín sjá menn það 1 hendi sér að það
yrði honum dýrkeypt.“