Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.1990, Blaðsíða 31

FÖSTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1990.
Merming
Leiklist í ríkisútvarpinu
Það hefur varla farið fram hjá neinum að Ríkis-
útvarpið hefur starfað í 60 ár og er þess minnst
með ýmsum hætti um þessar mundir.
Flutningur leikrita hefur alltaf verið snar þátt-
ur í starfsemi útvarpsins og sú farsæla stefna
hefur verið tekin á síðustu árum að gefast ekki
upp fyrir nýjum miðlum og holskeflu erlends
myndefnis heldur að mæta nýjum aðstæðum
og freista þess að halda áhuga hlustenda á leik-
list í útvarpi vakandi.
Sumt hefur tekist vel, annað miður og þá helst
verkefnavaliö sem hefur ekki alltaf náð því að
vekja athygli hins almenna áheyranda. Hins
vegar er núna komin góð festa á útsendingar-
tíma leikrita og hlustendur vita hvenær þeirra
er von í dagskránni.
í tilefni afmælisársins hefur verið dustað ryk
af ýmsu gömlu efni sem til er frá fyrri árum og
rifjað upp hvernig útsendingar gengu fyrir sig
í dentíð. Þar hefur gefist tækifæri til að heyra
í þeim listamönnum sem héldu landsmönnum
föngnum við útvarpstækin löngu áður en Þjóð-
leikhúsið tók til starfa.
Þá var útvarpsleikhúsið sannkallað þjóðleik-
hús.
Beinar útsendingar leikrita tíðkuðust lengi
framan af og síðastliðinn sunnudag var sá hátt-
ur endurvakinn þegar leikritið Vassa Zeleznova
eftir Maxim Gorki var flutt á Litla sviði Borgar-
leikhússins í leikstjórn Hallmars Sigurðssonar
og útvarpað beint þaðan.
Nokkrir leikhúsgestir voru viðstaddir flutn-
inginn en þó ótrúlega fáir miðað viö það að öll-
um var heimill aðgangur. Ætla mætti að margir
dyggir áheyrendur hefðu áhuga á að kynnast
vinnubrögðum leikara og tæknimanna viö slík-
ar aðstæður þegar ekkert má út af bregða.
Það er skemmst frá að segja að þetta varð hinn
Leiklist
Auður Eydal
besti flutningur þó að nokkurt hik væri á leik-
endum rétt í upphafi. En þarna fóru vanir menn
og von bráðar rann þessi sterka fjölskyldu- og
átakasaga fyrirhafnarlaust fram. Verkið hverf-
ist að miklu leyti um aðalpersónuna, Vössu
Zeleznovu, sem Bríet Héðinsdóttir lék af styrk
og innsæi. Aðrir leikendur byggðu upp fjöl-
skyldumyndina í kringum hana og var sérstak-
lega fróðlegt að fylgjast með tækni þeirra, eldri
sem yngri.
Þar sem ég var á upptökustað heyrði ég ekki
hvernig innlegg áhorfenda kom út í útvarpinu
og veit því ekki hvort flutningurinn varð líf-
legri eða hvort viðbrögð gesta virkuðu truflandi
í útsendingunni.
í útvarpsflutningi reynir til hins ítrasta á hið
talaða orð og flutning þess. Þýðing Árna Berg-
mann á texta verksins vakti sérstaka athygli,
hún er á vönduðu og litríku máli en um leið hp-
ur og eðlileg.
Leikrit Kjartans Ragnarssonar, Ekki seinna
en núna, sem frumflutt var í útvarpinu í leik-
stjórn hans sjálfs um síðustu helgi, er af allt
öðrum toga.
Þar deilir höfundur á miskunnarlausa og
óvægna fréttamennsku dagsins í dag og skilur
hlustendum eftir þá spurningu, hvar eigi að
draga mörkin. Til þess að gera málið enn áhrifa-
meira „sjokkerar" höfundur áheyrendur með
svo voðalegum aðstæðum að svarið liggur í
augum uppi.
í stuttu máli gerist verkið á útvarpsstöð þar
sem útsending er í fullum gangi. Fréttir berast
af alvarlegu umferðarslysi og ágreiningur verð-
ur um það hversu langt skuh ganga í þvi að
útvarpa beint af slysstað. Á að lýsa öllu sem
fyrir augu ber? Á að fá aðstandendur slasaðra
og látinna til að tjá sig strax um atburðinn?
Telst það góð fréttamennska, getur það orðiö
áhrifamikið innlegg í umræðuna um slysatíðni
eða er það einfaldlega ómanneskjulegt og ónær-
gætið við þá sem eiga um sárt að binda?
Svörin við þessum spurningum verða skyndi-
lega augljós þegar það kemur í ljós að þaö er
Adda, einn af hörðustu starfsmönnunum á stöð-
inni, sem hefur misst bæði son sinn og eigin-
mann í slysinu.
í útvarpsflutningnum tókst vel að skapa þá
stemningu sem ríkir á útvarpsstöð þar sem allt
er á fullu. Stundum varð textinn full grautarleg-
ur, þegar hver talaði upp í annan en það átti
hreint ekki illa við. Og það sem máli skipti komst
í gegn. Verkið byrjaði á fullum hraða og meö
látum en smám saman dró úr eftir því sem það
varð ljósara hversu nærri persónunum sjálfum
var höggvið. í lokin ríkti sorgin ein.
Ekki seinna en núna ætti að verða öllum
fréttamönnum þörf áminning og umhugsunar-
efni, sérstaklega þegar hætt er við að menn
missi sjónar á mannlegum gildum í kapphlaupi
um mögnuðustu fréttina.
Þessi tvö dæmi um nýflutt verk í stærsta leik-
húsi landsins verða að nægja í bih til þess að
sýna þá fjölbreytni sem hægt er að hafa í flutn-
ingi verka þar. Vonandi heldur útvarpið áfram
að gegna þvi hlutverki að flytja landsmönnum
góða leiklist af ýmsu tagi um ókomin ár.
-AE
Pogues - Hell’s Ditch:
Með alþjóðlegu ívafi
írsk þjóðlagatónlist með dillandi fiðlum, harm-
óníkum, mandólínum og öðrum tilheyrandi
hljóðfærum er í eðli sínu tónhst gleði og kátínu,
þó svo tregablandnar ástarballöður tilheyri
henni líka.
Vegna þessa bakgrunns kom þjóðlagapönkið
á sínum tíma eins og köld vatnsgusa framan í
fólk og gerir það kannski að hluta til enn. Ég á
Nýjar plötur
Sigurður Þór Salvarsson
til að mynda ennþá erfitt með að sætta mig full-
komlega viö aö heyra glaðbeitta írska tónlist
leikna á hljóðfæri en með henni sungnir textar
Pogues.
þar sem bölvið, ragnið og blótsyrðin eru tvinnuð
saman af mikilli list og söngvarinn nánast
hrækir orðunum út úr sér.
En svona eru Pogues og þetta er hluti af þeirra
sérstöðu og sjarma. Og kannski er það bara
bölvuð íhaldssemi í manni að tengja þessa tón-
list við eitthvað ljúft. Pogues eiga svosum sínar
mjúku hhðar líka og þær fá að njóta sín á þess-
ari nýju plötu hljómsveitarinnar ekki síður en
þær hvassari.
Reyndar halda Pogues sig ekki eingöngu við
írska þjóðlagatónhst á plötunni því í textanum
er brugöið upp myndum héðan og þaðan úr
heiminum og þá fléttar hljómsveitin þjóðlaga-
tónlist viðkomandi heimshluta inn í lagið.
Fyrir vikið verður úr þessu hin fjölbreytileg-
asta plata sem engum þarf að leiðast yfir.
FACOFACO
FACOFACO
FACOFACO
LISTINN Á HVERJUM
MÁNUDEGI
UMBÚÐAPAPPÍR
Hvítur, 40 og
57 cm rúllur
Jólapappír í úrvali
40 og 60 cm rúllur
FÉLAGSPRENTSMIÐJAN HF.
Spítalastíg 10 - Sími 11640
Myndsendir: 29520
Fjölmiölar
Jólalögin
a fonmn strax
Þá er vikan á enda og fyrsti des-
ember á morgun. Jólaskreytingar
komnar upp um allan bæ, foreldrar
búnir að kaupa jólafötin á bömin,
laufabrauðsbakstur að byrja um
helgina, en hvað... Engin jólatónlist.
Hvurs slags íhaldssemi er þetta eig-
inlega í útvarpsstöðvunum? Mér
skilst að það séu samantekin ráð að
spila ekki jólalögfyrr en 1. desemb-
er. Þetta er nú meira bulhð.
Bylgjan hefm* þó stungið lúnar
stöðvarnar af, því eitt og eitt jólalag
hefur heyrst þar í vikmini, en ekk-
• ert á við það sem á að vera. Einka-
stöðvar eiga ekki að vera með sam-
antekin ráð. Það er sjálfsagt og eðli-
legt aö hver stöð byrji að spila jóla-
lög þegar hún kýs svo sjálf.
Ég vil mæla svo fyrir að jólalögin
verði leikin í bak og fyrir á næstu
dögum og aö allt nýaldarkjaftæöi fái
að víkja í desember. Það er ekki
nema einn mánuður sem þessi lög
fá að heyrast á öldum ljósvakans.
Leyfum þeim að óma í skammdeg-
inu og fáum smá jólastemningu í
kringumokkur.
Útvarpsmenn mega ekki heldur
gleyma að útivinnandi húsmæður
eru á fullu í tiltektum og bakstri öll
kvöld á næstunni og þá eru jólalögin
ómissandi. Hiö hátiölega lag White
Christmas með Bing Crosby gerir
smákökuilminn núklu betri og
sennilega kökurnar líka.
Farið nú að koma ykkur í jóla-
skap, útvarpsmenn góðir, svo þið
farið ekki allir sem einn í jólakött-
inn.
Þá held ég aö nóg sé rausað í bili
nema hvað ég hefði svo gjarnan vilj-
aö æsa mig svolítið yfir eyðslusemi
ríkisstjórnarinnar á þessum sáttar-
tímum þjóöarinnar. En þar sem
engin önnurþjóðarsál telur ástæðu
til þess þá mun ég ekki eyðileggja
helgarskapið. Góða helgi.
-Elín Albertsdóttir
Veður
Suðvestlæg átt, viða allhvöss norðvestan til á landinu
en talsvert hægari um landið suðaustanvert. Súld eða
rigning öðru hverju sunnanlands og vestan, einkum
í kvöld, en bjart veður að mestu norðaustanlands.
Hlýtt verður áfram.
Akureyri skýjaö 8
Egilsstaðir heiöskirt O
Hjarðarnes léttskýjað 4
Galtarviti rigning 11
Kefla vikurflug völlur rign/súld 8
Kirkjubæjarklaustur hrímþoka 4
Raufarhöfn skýjaö 3
Reykjavík rigning 9
Vestmannaeyjar rigning 7
Bergen skýjaö 2
Helsinki snjókoma -5
Kaupmannahöfn léttskýjað 0
Ósló léttskýjað 0
Stokkhólmur snjóél -4
Amsterdam heiðskírt 1
Barcelona þokumóða 3
Berlin léttskýjaö 1
Chicago léttskýjað 1
Feneyjar þoka 1
Frankfurt skýjaö 2
Glasgow þokumóöa 3
Hamborg skýjaö 0
London léttskýjaö 5
LosAngeles léttskýjaö 16
Lúxemborg skýjaö 2
Madrid heiöskírt -2
Montreal léttskýjaö -4
New York heiöskirt 4
Nuuk alskýjaö -2
Paris skýjaö 5
Róm skýjaö 9
Valencia heiöskírt 3
Vin slydda 3
Gengið
Gengisskráning nr. 230.-30. nóv. 1990 kl. 9.15
Einingkl. 12 .00 Kaup Sala Tollgengi
Dollar 55.130 55,290 54,940
Pund 106,539 106,848 107,339
Kan.dollar 47,348 47,486 47,209
Dönsk kr. 9,5339 9,5616 9,5299
Norsk kr. 9,3703 9,3975 9,3515
Sænsk kr. 9,7783 9,8067 9,8011
Fi. mark 15,2863 15,3307 15,2675
Fra. franki 10,8257 10,8571 10,8599
Belg. franki 1,7698 1,7750 1,7664
Sviss. franki 42,8694 42,9938 42,9924
Holl. gyllini 32,3961 32,4901 32.2598
Vþ. mark 36,5414 36,6474 36,3600
Ít. Ilra 0,04866 0,04880 0,04854
Aust.sch. 5,1973 5,2124 5,1684
Port. escudo 0,4156 0,4168 0,4129
Spá.peseti 0,5763 0,5780 0,5804
Jap.yen 0,41219 0,41338 0,43035
Írskt pund 97,484 97,767 97,519
SDR 78,4991 78,7269 79,0306
ECU 75,3103 75,5289 75,2925
Simsvari vegna gengisskráningar 623270.
Fiskmarkaðimir
Fiskmarkaður Hafnarfjarðar
29. nóvember seldust alls 28,627 tonn.
Magn í Verö í krónum
tonnum Meðal Lægsta Hæsta
Ufsi, ósl. 0,108 33,00 33,00 33.00
Þorskur, stór 0,608 69,84 68.00 80,00
Smáýsa, ósl. 0,323 53,38 53,00 54,00
Lýsa, ósl. 0,073 45,00 45,00 45,00
Smáýsa 0,150 30,00 30,00 30,00
Þorskur 6,137 90,16 83,00 93,00
Koli 0,179 57,50 48.00 58,00
Ýsa, ósl. 8,259 87,30 80,00 100,00
Smáþorskur, ósl. 0,462 69,00 69.00 69,00
Þorskur, ósl. 6,474 84,59 62,00 91,00
Steinbitur, ósl. 0,388 46,15 42,00 59,00
Langa, ósl. 0,238 53,00 63,00 53,00
Keila, ósl. 0,282 20,00 20,00 20,00
Ýsa 0,973 96,15 92,00 97,00
Smáþorskur 0.522 80,00 80,00 80,00
Ufsi 0,114 40,00 40,00 40,00
Steinbítur 0,329 59,00 59,00 59,00
Lúða 0,241 369.34 310,00 495,00
Langa 0,393 67,00 67,00 67,00
Keila 0,840 34,57 20,00 39,00
Karfi 1,527 47,00 47,00 47,00
Faxamarkaður
29. nóvember seldust alls 2334519 tonn.
Blandað 0,429 48,74 40,00 50,00
Blandað 0,215 30,00 30,00 30,00
Gellur 0,019 310,00 310,00 310,00
Karfi 120,842 48,68 24,00 54,00
Keila 1,191 27,91 20,00 44,00
Langa 8,901 73,42 47,00 81,00
Lax 0,219 178,63 165,00 200,00
Lúða 0,776 383,03 285,00 445,00
Lýsa , 0,276 48,76 39,00 54,00
Skarkoli 0,345 80,00 80,0 80,00
Steinbítur' 1,032 57,62 50,00 68,00
Þorskur, sl. 59,100 108,10 98,00 120,00
Þorskur, smár 0,170 71,00 71,00 71,00
Þorskur, ósl. 3,388 90,74 74,00 103,00
Ufsi 24,161 51,40 30,00 55,00
Undirmál. 1,666 69,46 40,00 73,00
Ýsa, sl. 6,415 103,68 56,00 115,00
Ýsa.ósl. 4,366 90,51 88,00 99,00
Fiskmarkaður Suðurnesja
29. nóvember seldust alls 147,065 tonn.
Blandað 0,508 33,00 33,00 33,00
Skarkoli 0,020 80,00 80,00 80,00
Skata 0,016 94,00 94,00 94,00
Skötuselur 0,071 178,23 178,00 180,00
Koli 0,292 75,00 75,00 75,00
Undirmál 1,500 76,00 76,00 76,00
Sild 64,251 7,90 6,35 10,00
Hlýri 0,100 43,00 43,00 43,00
Karfi 32,346 46,27 45,00 48,00
Blálanga 2,199 69,13 55,00 72,00
Ýsa 2,572 87,96 59,00 100,00
Ufsi 3,020 41,15 15,00 55,00
Steinbítur 0,199 44,31 43,00 56,00
Langa 2,713 66,66 13,00 72,00
Kinnfiskur 0,018 250,00 260,00 250,00
Keila 3,145 37,21 33,00 48,00
Lúða 1,241 370,88 255,00 395,00
Kinnar 0,034 90,00 90,00 90,00
Gellur 0,023 301,00 301,00 301,00
Þorskur 32,797 102,26 72,00 135,00