Dagblaðið Vísir - DV - 10.06.1991, Blaðsíða 20

20
MÁNUDAGUR 10. JÚNI' 1991.
Fréttir
Rekstrarstöðvun og gjaldþrot blasir við rækjuvmnslunni
Þurf um hátt í milljarð
til að bjarga okkur
- segir Guðmundur Agnarsson, stjórnarmaður í Félagi rækjuframleiðenda
„Verð á útfluttri úthafsrækju
hefur lækkað um hátt í 30 prósent
frá því um mitt síðastliðið ár. Verð-
ið á smárækjunni hefur lækkað
enn meira. Ástæðan er mikið of-
framboð á kaldsjávarrækju en
einnig höfum við mætt harðnandi
samkeppni frá framleiðendum hlý-
sjávarrækju og rækjuræktendum í
Suðaustur-Asíu. Afkoman er orðin
mjög slæm í rækjuvinnslunni og
komi ekki til auknar stuðningsað-
gerðir af hálfu stjórnvalda mun það
þýða rekstrarstöðvun og fjölda-
gjaldþrot í greininni," segir Guð-
mundur Agnarsson, framkvæmda-
stjóri Rækjustöðvarinnar hf. á
ísafirði. Hann á einnig sæti í stjórn
Félags rækju- og hörpudisksfram-
leiðenda.
Guðmundur segir að þó sam-
þykkt hafi verið í lánsfjárlögum
síðastliðið vor heimild til handa
ríkisstjórninni að veita rækjufram-
leiðendum alls 200 milljónir í lán
þá hafi þeir peningar enn ekki skil-
að sér frá Byggðastofnun. Hann
segir stofnunina ekki hafa treyst
sér til að afgreiða lán til fyrirtækj-
anna þar sem enn hafi ekki verið
teknar ákvarðanir um það með
hvaða hætti veita eigi lánin. Að-
spurður segir Guðmundur að
rækjuvinnslufyrirtæki geti ekki
veitt veð fyrir lánunum og því þurfi
að koma til ríkisábyrgðir.
„Við gengum á fund Þorsteins
Pálssonar sjávarútvegsráðherra í
byijun vikunnar og skýrðum hon-
um frá þeim erfiðleikum sem við
eigum í. Það er alveg ljóst að okkur
skortir hundruð milljóna tíl viðbót-
ar þessum tvö hundruð ef við eig-
um að geta haldið rækjuvinnslu-
fyrirtækjunum gangandi. Ætli við
þurfum ekki á heildarstuðningi
upp á hátt í mUljarð að halda til
að bjarga okkur út úr erfiðleikun-
um. Að vísu eru fyrirtækin misvel
sett en þeim sem eingöngu eru í
rækjunni eru í raun og veru aUar
bjargir bannaðar."
Guðmundur segir ýmsar fleiri
ástæður en aukna samkeppni hafa
komið illa niður á rækjuvinnsl-
unni. Þannig hafi rækjuvinnslu-
stöðvar átt í samkeppni um rækju
til vinnslu og því orðið að greiða
langt umfram markaðsverð fyrir
hráefnið. Hann segir framleiðend-
ur hafa reynt að auka hagræðing-
una við vinnsluna en það hafi ekki
dugaö til. Sem dæmi um aukna
hagræðingu segir hann að nú sé
rætt um sameiningu tveggja
rækjuvinnslustöðva á ísafirði,
Rækjustöðvarinnar og ísvers.
„Ef af þessu verður mun þaö
sjálfsagt hafa töluverða hagræð-
ingu í för með sér. Ætli rekstrarleg-
ur ávinningur gæti ekki orðið ein-
hverjir tugir milljóna á ársgrund-
velli. Slíkt væri mikil búbót fyrir
þessi fyrirtæki enda bæði skuld-
sett.“ -kaa
Hvalur í fjöru
- farið var að leggja óþef af hræinu
Öm Þóraiinsson, DV, Fljótum;
Stóran hval rak á fjöru við bæinn
Reykjarhól í Fljótum fyrir helgina.
Jóhannes Runólfsson, bóndinn á
Reykjarhóh, sem varð hvalsins var
þegar hann var að reka upp að
ströndinni, telur hann vera u.þ.b.
15-18 metra langan. Hann virðist
heillegur þó nokkurn óþef leggi af
hræinu.
Starfsmönnum Hafrannsóknar-
stofnunar var strax gert viðvart um
hvalrekann og fóru þeir til að skoða
hræið.
Trillukarlar í Fljótum töldu sig
hafa orðið vara við eitthvað tor-
kennilegt í sjónum fyrir nokkrum
dögum og hefur þar að öllum líkind-
um verið hvalurinn. Norðanáttin síð-
ustu daga hefur svo borið skepnuna
upp í fjöruna við Reykjarhól.
Daggjaldakostnaður ríkisins
— Kostnaður á sjúkling á dag —
Droplaugarst., Rvík
Skjól, Rvík
NLFÍ, Hveragerði
SÍBS, Reykjalundl
RKÍ, Akureyri
RKÍ, Rvík
SJálfsbjörg, Hátúni
Ás, Hveragerðl
Grund, hjúkrunard.
DAS, Hafnarf.
□ Heildardaggj. ■ Halladaggj.
■ Rekstrargj.

DAS, Rvík
0 1 23456 789 10
Upphæðir í þúsundum króna
Hvalurinn erstór eða um 15-18 metra langur.
DV-mynd Örn Þórarinsson.
Mikill munur á daggjaldakostnaði ríkisins:
Heilsuhælið í Hvera-
gerði er einna lægst
Á þessari töflu sést hinn mikli munur á þeim daggjöldum sem ríkið greiðir
til mismunandi sjúkrastofnana. Heildardaggjöld Sjálfsbjargar eru hæst en
Rauða krossins á Akureyri lægst. Athygli vekur að heildardaggjöld heilsu-
hælis Náttúrulækningafélagsins i Hveragerði eru einna lægst, auk þess sem
hælið fær engin halladaggjöld. Hins vegar þurfa sjúklingar heilsuhælisins
að greiða aukadaggjöld. v
Kostnaður ríkisins vegna sjúkra-
stofnana reiknast í þeim daggjöldum
sem viðkomandi stofnanir fá og svo
halladaggjöldum ef þörf er á þeim.
Ef miðað er við heildardaggjalda-
kostnað, þar sem halladaggjöld eru
tekin með, sést að Vistheimili Sjálfs-
bjargar er ríkinu dýrast en gisti-
heimili Rauða krossins á Akureyri
ódýrast. Heilsuhæli Náttúrulækn-
ingafélags íslands í Hveragerði, sem
mikið hefur verið í fréttum að und-
anfömu, er næstódýrast.
Kostnaöur ríkisins á sjúkling á dag
er til dæmis 9.618 krónur hjá Sjálfs-
björgu en einungis um þriðjungur
þeirrar upphæöar eða 3.247 krónur
hjá heilsuhælinu.
Hrefna Sigurðardóttir, deildarvið-
skiptafræðingur hjá heilbrigðisráðu-
neytinu, segir að ekki sé hægt að
miöa við heildardaggjöldin ein og
sér.
„Hjá sumum stofnunum er halli á
rekstri og þetta hefur gengið þannig
að halhnn er greiddur að hluta til á
yfirstandandi ári, eða í september,
þegar nokkum veginn er ljóst að það
verði halli hjá viðkomandi stofnun.
Þá er byrjað að greiða þann haha
með svokölluöum jöfnunardaggjöld-
um. Um áramót, þegar nýrri upplýs-
ingar liggja fyrir, er greitt það sem
kallað er halladaggjald og þær
greiðslur dreifast þar til í september
næsta ár. Þegar svo ársskýrslur
liggja fyrir er þetta allt endurskoðað
og endanleg ákvörðun tekin um
halladaggjöldin," segir Hrefna.
Sumar, stofnanirnar era ekki meö
nein haÚadaggjöld þar sem þær em
með nægilega hátt grunngjald, að
sögn Hrefnu. í skýrslu ríkisendur-
skoðunar um heilsuhæhð, sem gerð
var í vetur, kemur fram að á árinu
1987 hafnaði heilbrigðisráðuneytiö
beiðni hæUsins um greiðslur vegna
rekstrarhalla fyrir árið 1986, það er
að fá svokölluð halladaggjöld. Beiön-
inni var hafnað á þeim forsendum
að hefisuhæUð hUti ekki ákvörðun
daggjaldanefndar og innheimti auka-
daggjöld af dvalargestum.
Aö sögn Hrefnu er verið að skoða
hvort hækka eigi grunngjöldin til
þeirra stofnana sem þurfa á haUa-
daggjöldum að halda tU að koma
jafnvægi á.
Hins vegar verður náttúrlega að
líta á að halli stofnana reiknast inn
í kostnað ríkisins þar sem að greiða
þarf þeim halladaggjöld. HeUdardag-
gjöld segja því ekki aUa söguna um
kostnað ríkisins á sjúkUng á dag.
Munur er á hver greiðir halla á
sumum stofnunum. Að sögn Hrefnu
era sumar stofnanir bæði reknar
sem hjúkrunarheimiU og dvalar-
heimiU. Reglan er sú að haUann á
hjúkrunardeUdinni greiöir ríkið en
haUann á dvalardeUdinni greiða
sveitarfélög.
-ns