Dagblaðið Vísir - DV - 20.08.1991, Blaðsíða 6

6
ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 1991.
Uflönd
Brottvikning Gorbatsjovs:
Gæti skaðað stef nu
Bush Bandaríkjaforseta
Brottvikning Míkhaíls Gorbatsjov
úr embætti leiðtoga Sovétríkjanna
gæti kippt stoðunum undan mikil-
vægu sameiginlegu frumkvæði
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna á
alþjóðavettvangi og hefur alla burði
til að verða alvarlegt áfall fyrir
stefnu Georges Bush Bandaríkjafor-
seta.
Á leiðtogafundinum í Moskvu fyrir
liðlega hálfum mánuði féllust Bush
og Gorbatsjov á að reyna að efna til
friöarráðstefnu um Mið-Austurlönd
í október. Síðustu atburðir í Kreml
gætu orðið til að teíja fyrir henni eða
gert hana að engu.
Lausn vestrænu gíslanna tíu í Líb-
anon, sem virtist ætla að verða af-
leiðing aukinna friðarhorfa í Mið-
Austurlöndum, gæti einnig orðið fyr-
ir barðinu á falli Gorbatsjovs þar sem
aðilar málsins kynnu að bíða átekta
til að meta nýja valdhafa í Moskvu.
Fréttaskýrendur sögðu að eitt af
því sem hefði knúið áfram viðleitni
manna til að frelsa gíslana hefði ver-
ið sú ákvörðun Bandarikjanna og
Sovétríkjanna að binda enda á lang-
varandi kapphlaup þeirra um áhrif
í Mið-Austurlöndum.
Fall Gorbatsjovs, sem kom Bush
eins og þruma úr heiðskíru lofti,
varpar líka dökkum skugga á tvo
mikilvæga samninga um afvopnun-
armál sem hafa verið samþykktir en
ekki enn staðfestir.
Annar þeirra gerir ráð fyrir mikl-
um niðurskurði á hefðbundnum
Brottvikning Gorbatsjovs úr embætti forseta Sovétríkjanna getur haft alvar-
legar afleiðingar fyrir stefnu Bush Bandaríkjaforseta i ýmsum málum, svo
sem gíslamálinu í Libanon. Símamynd Reuter
vopnum í Evrópu. Hinn er START-
samningurinn þar sem kveðið er á
um verulega fækkun langdrægra
kjarnavopna og var helsta málið á
leiötogafundinum í Moskvu.
Bush og stjórn hans vonuðust til
að öldungadeild bandaríska þingsins
mundi staðfesta samningana í haust
þar sem kosningar verða í landinu á
næsta ári og þá lamast starfsemi
þingsins allajafna.
Brottvikning Gorbatsjovs er einnig
mikið persónulegt áfall fyrir Bush
sem skipaði sér fast upp við hlið
Gorbatsjovs eftir þónokkurt hik í
upphafi. Hann var Gorbatsjov eink-
anlega þakklátur fyrir samvinnu
hans í Persaflóastríðinu.
Bush leggur mikið upp úr persónu-
legum tengslum við erlenda leiðtoga
og þegar hann kom við í Úkraínu á
heimleið af leiðtogafundinum notaði
hann tækifærið til að lýsa yfir stuðn-
ingi sínum við Gorbatsjov.
I ræðu í úkraínska þinginu, þar
sem þjóðernishyggja fer vaxandi,
varaði Bush við því aö Sovétríkin
brotnuðu upp í smærri einingar og
hét því að hafa „eins mikil samskipti
við Gorbatsjov og hægt væri“.
Atburðirmr í Moskvu í gærmorgun
komu mönnum í Hvíta húsinu
greinilega á óvart. Helstu ráðgjafar
forsetans, þar á meðal James Baker
utanríkisráðherra, voru í sumarleyfl
eins og Bush sjálfur.
Þegar háttsettur embættismaður í
Hvíta húsinu var vakinn upp um
Haukarnir sem steyptu
Gorbatsjov af stóli
Illt er í efni að helstu valdamenn í
Sovétríkjunum hafa ekki á síðustu
byltingarafmælum og fyrsta maí há-
tíðahöldum raðað sér eftir viröingu
og völdum á grafhýsi Leníns í
Moskvu. Síðast gekk Míkhaíl Gorb-
atsjov um meðal almúgans á Rauða
torginu og engin leið var að átta sig
á hverjir gengu honum næstir að
völdum.
Nú er hins vegar komið á daginn
hverjir það eru sem í raun réttri
hefðu átt að standa viö hhð Gorbat-
sjovs. Nöfn þeirra hafa verið í frétt-
um síðustu mánuði og misseri en
erflðar var að átta sig á hver staða
þeirra væri i raun og veru.
Allt frá því í sumar hefur verið
talað um fjórmenningaklíku í Kreml.
Sumir hafa kallað þessa menn
„haukana sem slegið hafi hring um
forsetann". Nú er Gorbatsjov ekki
lengur forseti og Gennadíj Janajev
kominn í hans stað. Hann var þó
ekki talinn í hópi haukanna heldur
þeir fjórir sem lyft hafa honum til
æðstu valda.
Janajev sá fimmti
Raunar er enn ekki ljóst hvort
Janajev er aðeins strengjabrúða
þeirra sem raunverulega ráöa eða
hvort hann er nú fremstur meðal
jafningja í nýja leiðtogahópnum.
Nashyrningurinn, eins og flokks-
menn kalla hann, hefur ekki farið
með látum til þessa en sumir Sovét-
sérfræðingar segja að hann eigi eftir
að reka hornið í eitt og annað á næstu
mánuðum.
í klíku haukanria ljögurra er Val-
entin Pavlov forsætisráðherra jafnan
talinn fremstur. Hann var harður
Valentin Pavlov hetur farið fyrir
harðlínumönnunum.
Simamynd Reuter
andstæðingur 500 daga áætlunarinn-
ar svokölluðu sem átti að bjarga sov-
ésku efnahagslífi frá hruni síðasta
haust en varð að engu innan Kreml-
armúra. Þar unnu harðlínumennirn-
ir mikinn varnarsigur og tókst að
knýja Gorbatsjov til að hlusta á
gömlu kommúnistana.
Annar í röðinni er Vladimir
Kijushkov, yfirmaður KGB. Hann er
harður andstæðingur samninga viö
Vesturlönd og oft talað um að banda-
ríska leyniþjónustan CIA standi að
skemmdarverkum í sovésku efna-
hagshfi. CIA virðist þó ekki beinlínis
hafa verið inni á gafli í Kreml því
ekki er betur vitaö en að CIA-menn
Borís Pugo ræður yfir öryggissveit-
um innanríkisráðuneytisins.
Símamynd Reuter
hafi ekkert vitað um að til stæði að
steypa Gorbatsjov af stóli.
Enn er nefndur til sögunnar í hópi
haukanna Dimitríj Jazov varnar-
málaráðherra. Hann er persónu-
gervingur gamla tímans í Sovétríkj-
unum; orðum prýddur harðjaxl sem
talar helst ekki nema með hnefann
á lofti. Vitað er að honum hefur fall-
ið illa undanlátssemi Gorbatsjovs við
vesturveldin.
Ástæða til að óttast Pugo
Fjórði maðurinn er Borís Pugo inn-
anríkisráðherra. Hann stendur mjög
traustum fótum í sovésku valdaklík-
unni því undir hans stjórn eru örygg-
Dimitríj Jazov. Gamall rússneskur
björn.
Símamynd Reuter
issveitirnar sem kenndar eru við
svörtú húfurnar. Flestum ber saman
um að Pugo hafi ráðið ferðinni þegar
ákveðiö var að láta til skarar skríða
gegn sjálfstæöishreyfingunum í
Eystrasaltslöndunum.
Þetta eru mennirnir sem frá og með
deginum í gær hafa haft öll völd í
Sovétríkjunum. Með þeim í stjórnar-
nefndinni, sem ætlað er að fara með
völdin næstu sex mánuðina, eru
einnig þrír aðrir sem í raun og veru
eru huldumenn í sovésku þjóðlífi
þótt þeir gegni lykilstöðum í atvinnu-
lífinu.
miðja nótt og honum sagðar fréttirn-
ar svaraði hann aðeins: „Ég veit ekk-
ert um það. Hvert í þreifandi!"
Reuter
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
INNLÁN ÖVEROTR.
Sparisjóðsbækur ób. 5,5-7 Lb
Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 5,5-9 Sp
6mán. uppsogn 6,5-10 Sp
Tékkareikningar, alm. 1-3 Sp
Sértékkareikningar 5,5-7 Lb.ib
VlSITOLUB. REIKN.
6mán. uppsögn 3-3,75 Sp
15-24 mán. 7-7,75 Sp
Orlofsreikningar 5.5 Allir
Gengisb. reikningar í SDR6.5-8 Lb
Gengisb. reikningar í ECU 8,5-9 Lb
ÓBUNDNIR SÉRKJARAR.
Visitölub. kjör, óhreyfðir. 3.25-4 Bb
Óverðtr. kjör, hreyfðir 12-13.5 Lb.Sp
SERST. VERÐBÆTUR (innan tímabils)
Visitölubundnirreikn. 6-10,8 Bb
Gengisbundir reikningar 6-10,8 Bb
BUNDNIR SKIPTIKJARAR.
Visitölubundin kjör 6,25-7 Bb
Óverðtr. kjor 15-16 Bb
INNL. GJALDEYRISR.
Bandaríkjadalir 4,5-5 Lb
Sterlingspund 9-9.6 SP
Vestur-þýsk mörk 7.5-9.25 Lb
Danskarkrónur 7,5-8,1 Sp
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
ÚTLÁN ÓVERÐTR.
Almennirvixlar(forv.) 20,5-21 Allir nema
Viðskiptavíxlar(forv.)(1) kaupgengi LB
Almennskuldabréf 21-22 Sp.ib
Viðskiptaskuldabréf(1) kaupgengi Allir
Hlaupareikningar(yfirdr.) UTLÁN VERÐTR. 23,75-24 Bb
Skuldabréf 9,75-10,25 Bb
AFURÐALAN
Isl.krónur 18,25-20,5 Lb
SDR 9,5-9,75 Ib.Sp
Bandarikjadalir 7.8-8.5 Sp
Sterlingspund 12,8-13,5 Sp
Vestur-þýsk mörk 10,5-10,75 Bb
Húsnæðislán 4.9
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 27.0
MEÐALVEXTIR
Alm. skuidabréf júli 18,9
Verðtr. lán júli 9.8
VÍSITÖLUR
Lánskjaravísitala ágúst 3158 stig
Lánskjaravísitala júli 3121 stig
Byggingavísitala ágúst 596 stig
Byggingavisitala ágúst 186,3 stig
Framfærsluvísitala ágúst 157,2 stig
Húsaleiguvísitala 2,6% hækkun 1. júli
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
Einingabréf 1 5,858
Einingabréf 2 3.139
Einingabréf 3 3,842
Skammtímabréf 1,955
Kjarabréf 5,747
Markbréf 3,072
Tekjubréf 2,167
Skyndibréf 1,707
Sjóðsbréf 1 2,799
Sjóðsbréf 2 1,927
Sjóðsbréf 3 1,936
Sjóðsbréf 4 1.695
Sjóðsbréf 5 1,166
Vaxtarbréf 1,9762
Valbréf 1.8520
Islandsbréf 1,222
Fjórðungsbréf 1,129
Þingbréf 1,220
Öndvegisbréf 1,203
Sýslubréf 1,237
Reiðubréf 1,189
Heimsbréf 1,129
HLUTABRÉF
Sölu- og kaupgengi að lokinni jöfnun:
KAUP SALA
Sjóvá-Almennar hf. 6,10 6,40
Ármannsfell hf. 2,38 2.50
Eimskip 5,76 5.96
Flugleiðir 2,45 2,55
Hampiðjan 1,85 1,94
Hlutabréfasjóður VlB 1,03 1,08
Hlutabréfasjóðurinn 1,63 1.71
islandsbanki hf. 1,66 1.76
Eignfél. Alþýðub. 1,68 1.76
Eignfél. Iðnaðarb. 2,43 2,53
Eignfél. Verslb. 1.74 1,82
Grandi hf. 2,70 2,80
Olíufélagið hf. 5.45 5,70
Olís 2,15 2,25
Skeljungur hf. 6,10 6,40
Skagstrendingur hf. 4,90 5,10
Sæplast 7,30 7,62
Tollvörugeymslan hf. 1.00 1.05
Útgerðarfélag Ak. 4,58 4.72
Fjárfestingarfélagið 1,35 1.42
Almenni hlutabréfasj. 1,11 1.16
Auðlindarbréf 1,03 1.08
Islenski hlutabréfasj. 1,15 1,20
Síldarvinnslan, Neskaup. 3,23 3,40
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge.
Skammstafanir: Bb = Búnaðarbankinn,
lb= íslandsbanki Lb = Landsbankinn,
Sb = Samvinnubankinn, Sp = Sparisjóð-
irnir.
Nánari upplýsingar um peningamarkað-
inn birtast í DV á fimmtudögum.