Dagblaðið Vísir - DV - 04.04.1992, Qupperneq 14

14
LAUGARDAGUR 4. APRÍL 1992.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Umhverfiskeisari á ferð
Umhverfisráðuneytið hefur pantað fjörutíu sæti til
Rio de Janeiro í einum pakka. Um leið segja talsmenn
ráðuneytisins, að ekki sé víst, hversu margir fari. Til-
boðsverð í ferðina er þó miðað við þessi íjörutíu sæti,
svo að einhver alvara hlýtur að vera að baki tölunnar.
Ráð hefur verið fyrir gert, að umhverfisráðstefnan í
Rio sé aðeins til undirritunar á skjölum, sem unnið
hefur verið að á öðrum fundum, þar á meðal þeim, sem
að undanförnu hefur verið í New York. Þar er verið að
ljúka við smíði textans, sem undirritaður verður.
Þegar sætin ijörutíu voru pöntuð, var ekki búizt við,
að seinkun yrði á textasmíðinni. Þau voru því ekki pönt-
uð með það í huga, að vinna þyrfti einhver afrek í samn-
ingamakki á ráðstefnunni í Rio. Þau voru bara pöntuð
sem hlunnindi fyrir embættismenn og maka þeirra.
Ekki þarf fjörutíu manns til að ýta á einn hnapp í
Rio. Þetta er fyrst og fremst fínimannsfundur, þar sem
tugir þjóðarleiðtoga fá tækifæri til að belgja sig út í
ræðustól og flytja hjartnæmar umhverfisverndarræður
til birtingar í ríkissjónvarpi viðkomandi lands.
Það mun taka rúma viku að flytja alla þessa lang-
hunda. Ótrúlegt er, að einhver vinna verði að tjaldabaki
við að ljúka þeim fáu atriðum, sem enn var ólokið í New
York, þegar þessi leiðari var skrifaður. Þegar er búið
að afgreiða atriðin, sem varða sérhagsmuni íslands.
Ef umhverfisráðherra fer til Rio með fjörutíu manna
fylgdarliði eins og rómverskur keisari að fornu, er hann
ekki að gera þjóðinni gagn, heldur er hann að bruðla
með peninga þjóðar, sem ekki hefur efni á fyrri útgerð
sinni í velferðarmálum almennings í landinu.
Fjörutíu sæta pöntunin til Rio er dæmi um óstjórn-
lega ferðagleði umhverfisráðherra, sem hefur linnulítið
verið á flandri síðan hann varð ráðherra. Hann reynir
svo að telja fólki trú um, að kostnaður við þetta sé tittl-
ingaskítur í samanburði við mikilvægi umhverfismála.
í rauninni er ráðherra með ferðum sínum að útvega
sér kaupauka, því að ráðstöfunartekjur hans aukast
með hverjum degi, sem hann er á ferðalagi. Þótt hann
stjórni langminnsta ráðuneytinu, hefur hann komið sér
í fremstu röð farfugla ríkisstjórnarinnar.
Ferðasukk ráðherrans og hrokavarnir hans í fjörutíu
sæta málinu sýna, að hann hefur eins og raunar fleiri
stjórnmálamenn misst sjónar á, að hann er einn af
mörgum umboðsmönnum smáþjóðar, sem telur aðeins
fjórðung milljónar og býr við erfiðan fjárhag.
Á sama tíma og starfsmenn ráðuneytisins eru að
reyna að selja öðrum ráðuneytum og aðilum úti í bæ
þau sæti, sem það hefur ekki mannskap til að fylla, er
verið að skera niður heilu deildirnar á sjúkrahúsum
og flæma hundruð ungmenna frá langskólanámi.
Komið hefur í ljós, að helztu farfuglar ríkisstjórnar-
innar ná sér í kaupauka, sem nemur hundruðum þús-
unda króna á ári, og sumir ná yfir milljón krónum á ári
á þennan hátt. Meðal annars fara sumir þeirra á fundi
systurflokka í útlöndum á kostnað almennings.
Þjóðin getur sjálfri sér um kennt. Sem umboðsmenn
hefur hún valið sér spillta eiginhagsmunamenn, er líta
á ráðherradóm sem aðild að herfangi og halda því jafn-
vel fram, að kostnaður við bruðlið og fínimannsleikinn
sé tittlingaskítur í samanburði við ýmislegt annað.
Fjörutíu manna hópferðin til Rio er eðlilegur há-
punktur þeirrar stefnu, að ráðherrar séu eins konar
keisarar, sem megi leika á hörpu meðan Róm brennur.
Jónas Kristjánsson
Mannaskipti eftir
ólundarkosningar
í Frakklandi
Héraðsstjórnarkosningar í Frakk-
landi hafa leitt til stjórnarskipta í
París þótt skipan franska þingsins
sé í hvívetna óbreytt. Ástæðan er
að stjórnarflokkur sósíalista fór
hina mestu hrakfór í kosningun-
um, hrapaði niður í 18,3% atkvæða
í fyrri umferðinni sem tók til lands-
ins alls. Það er næstum helming-
stap frá þingkosningunum 1988.
Úr því svona fór sá Francois Mit-
terrand forseti sig tilneyddan að
losa sig við forsætisráðherrann
sem hann valdi næstum á eigin
spýtur fyrir hálfum ellefta mánuði,
Edith Cressoh, fyrstu konuna sem
sest á forsætisráöherrastól í Frakk-
landi. Frá upphafi átti hún undir
högg að sækja. Ýmsir aðrir forustu-
menn sósíaÚsta töldu fram hjá sér
gengiö. Illkvittnir íhaldsmenn
höfðu í frammi glósur um pilsa-
veldi eða frilluveldi, án þess þó að
geta rennt nokkrum rökum undir
aðdróttunina.
Cresson sjálf bætti ekki fyrir sér
með því að halda uppteknum hætti
úr fagráðuneytum með stórum og
stundum hvatvíslegum yfirlýsing-
um. En utanaðkomandi aðstæður
voru henni þó þyngstar í skauti.
Þar ber hæst atvinnuleysi, sem er
komið hátt í þrjár milljónir eða tí-
unda hluta verkfærs fólks. Undir
stjórn Pierre Bérégovoy fjármála-
ráðherra hefur verðbólga í Frakk-
landi komist niður fyrir þá sem er
í Þýskalandi, svo að öllu eðlilegu
ætti að vera svigrúm til að örva
fjárfestingu og atvinnuhf með
lækkun vaxta.
En eins og nú standa sakir hlyti
af að hljótast lækkað gengi frank-
ans og fjárflótti úr landi, af því
þýski seðlabankinn sér sig nauð-
beygðan til að halda háum vöxtum
til að sporna við verðbólgu af völd-
um fjárstreymis úr ríkissjóði í
kjölfar sameiningar Þýskaíands.
Afleiðinganna gætir um allt mynt-
samflot Evrópubandalagsins og
einna mest í Frakklandi.
Sameining Þýskalands veldur því
einnig að vægi þess vex í Evrópu-
samstarfi og á alþjóðavettvangi en
áhrif Frakklands rýrna að sama
skapi. Lok kalda stríðsins, upp-
lausn Varsjárbandalagsins og
þverrandi þýðing hernaðarsam-
starfsins í NATO, sem af því leiðir,
gerir einnig sjálfstæðan hernaðar-
mátt Frakklands, sér í lagi kjarna-
vopnin, léttvægari en áður á tafl-
borði heimsmálanna.
Loks er Frakkland að verða
syndaselur í togstreitunni sem rík-
ir í viðleitni alþjóða viðskiptasam-
takanna GATT til aö draga veru-
lega úr viöskiptahömlum á ýmsum
sviðum. Þar hefur einkum strand-
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
að á árekstrum milli fulltrúa EB
annars vegar og Bandaríkjanna og
kornræktarlanda utan Evrópu
hins vegar um frjálsari verslun
með búsafurðir. Franskir bændur
njóta góðs af sameiginlegri land-
búnaðarstefnu EB, þeir eru fjöl-
mennir og hafa margoft sýnt að
þeir hika ekki við að grípa til óynd-
isúrræða. Litiö er þvi á Frakkland
sem sérstakan dragbít á málamiðl-
un hjá GATT.
Mitterrand hefur setið á forseta-
stóli Frakklands síðan 1981 og þess
þykir tekið að gæta að hann sé
ekki jafn snarráður og úrræðagóð-
ur og áður fyrr. Þegar við bætist
erfitt ástand innanlands og þverr-
andi vegur Frakklands á heimsvísu
kemur upp með Frökkum leiði og
ógeð á gamalkunnum stjórnmála-
öflum. I nýafstöðnum kosningum
bitnaði þetta ekki aðeins á sósíalist-
um heldur einnig bandalagi gömlu
hægri- og miðflokkanna, sem
missti fimm hundraðshluta frá
1988. Sigurvegarar urðu þjóðernis-
sinnaflokkur Jean-Marie Le Pen og
tveir flokkar umhverfisvemdar-
manna, hver þessara nýgræðinga
með á fjórtánda prósent atkvæða.
Búist var við að Mitterrand
myndi skipta skjótt um forsætis-
ráðherra eftir síöari umferð kosn-
inganna á sunnudaginn. Það dróst
þó fram eftir vikunni, af tveim
meginástæðum. Önnur er að for-
setinn hefði kosið að fá til stjórnar-
forustu Jaques Delors, yflrmann
framkvæmdastjórnar EB. Hann
nýtur áhts og vindælda og kæmi
ferskur til starfsins, ókámaður af
innanflokksátökum í langri og
stormasamri stjórnarsetu. En Del-
ors tók ekki í mál að víkja frá
Brussel, benti á aö kjörtímabil sitt
stæði út árið og sér bæri skylda til
að fylgja eftir vandasömum verk-
efnum sem hann hefur hrundið á
rekspöl. Þá þykir næsta víst að
Delors hafi augastaö á forsetaemb-
ættinu sjálfu eftir Mitterrand, en
kjörtímabil hans rennur út 1995.
Forsætisráðherrastarf viö erfiðar
aðstæður er ekki vænlegt þrep að
því marki.
Niðurstaðan varð að Mitterrand
leitaði til Bérégovoy fjármálaráð-
herra sem er að undirbúa stjórnar-
myndun þegar þetta er skrifað.
Hann er annar vinsælasti ráðherr-
ann í fráfarandi ríkisstjórn þótt í
hans hlut hafi komið að framfylgja
aðhaldsstefnu undanfarin ár. Vin-
sældir Cresson voru hins vegar
komnar niður í tíu af hundraði fyr-
ir kosningamar.
Fyrir afsögn sína lét hún koma
rækilega í ljós aö hún telur sig
ómaklega hafa orðið fórnarlamb
þeirra skorða sem Mitterrand setti
henni við stjórnarmyndunina. Hún
fékk ekki framgengt þeirri hug-
mynd sinni að hafa ríkisstjórnina
fámennan og samstæðan hóp skoð-
anasystkina sinna. Þar að auki
vora völd Bérégovoy aukin með því
að fá honum í hendur iðnaðarmál
og utanríkisverslun auk fjármál-
anna.
Úr því að Cresson kaus að láta
af völdum með hurðaskellum, er
óhjákvæmilegt að erjur haldi
áfram í Sósíalistaflokknum og
hefðu sjálfsagt gert það hvort eð
var en ef til vill á lægri nótum.
Michel Rochard, forsætisráðherra
á undan henni og gamall keppi-
nautur Mitterrands, dregur ekki
dul á að hann keppir að því að
verða í forsetaframboði 1995.
Framundan eru þingkosningar í
Frakklandi 1993. Miðað við kosn-
ingaúrslitin nú getur bandalag
hægri- og miðjuflokka gert sér von-
ir um hreinan meirihluta á þingi,
af því að um meirihlutakosningar
er að ræða í tveim umferðum í ein-
menniskjördæmum. Sá kvittur
hefur lengi verið á kreiki að Mitt-
errand ráðgeri að leggja til breyt-
ingu á kosningalögunum og taka
upp hlutfallskosningar. Slíkt hefði
í för með sér að smærri flokkar
fengju þingstyrk í samræmi við
kjörfylgi sitt og yki möguleika sós-
íalista á að koma saman stjórnhæf-
um meirihluta með umhverfis-
verndarmönnum og einhverjum
miðjuhópum.
Önnur hugsanleg breyting, sem
Mitterrand hefur orðað opinber-
lega, er aö stytta kjörtímabil for-
seta niður í fimm ár úr sjö. Þetta
skilja ýmsir svo að eftir slíka breyt-
ingu myndi hann láta af embætti
1993. Þannig að þing- og forseta-
kosningar gætu farið fram í senn.
Magnús T. Ólafsson