Dagblaðið Vísir - DV - 05.09.1992, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 5. SEPTEMBER 1992.
dv_____________Vísnaþáttiir
Satt er bezt
að segja þér
„Þura í Garöi sextug" var fyrir-
sögn greinar sem birtist í Þjóðvilj-
anum fóstudaginn 26. janúar 1951.
Höfundur hennar var Bjami Bene-
diktsson frá Hofteigi og greinin var
á þessa leið:
„Fyrir réttum tíu árum kom Þura
í Garði „yfir heiðar/í austanrembu
og þorrasnjó" og settist að í
Menntaskólanum á Akureyri. Hún
var ráðin þjónusta okkar heima-
vistarnemenda, tók sér bólfestu í
Baðstofunni og stoppaði sokka. En
örlögin höguðu því svo til að brátt
hlóðust á hana mikil kennslustörf.
Námsgreina hennar var raunar
ekki getið í skólatöflu né stunda-
skrá og hún fékk aldrei titil. Samt
var hún vís til að byrja kennslu-
stundir um hálfáttaleytið á morgn-
ana, þegar við vorum að þvo okkur
við vaskinn, og hún hætti þeim
ekki fyrr en um miðnætti þegar
maður varð að fara að reima af sér
skóna. Þrátt fyrir þetta voru þessar
kennslustundir alltaf jafnmikið
fagnaðarefni, enda sóttu nemend-
urnir meira eftir kennaranum en
hann eftir þeim. Svona vinsæll
lærifaðir var Þura. Hún var sem
sé kennari í geðprýði, kátínu og
normahteti. Það var nóg að gera
fyrir kennara sem annaöist þessar
námsgreinar því það var mikið um
alls konar sorgir í heimavistinni,
einkum hjartasorgir, en þaðan
koma komplex og leiðindi og óeðli-
legheit. Enga manneskju vissi ég
nokkru sinni hæfari kennara í of-
antöldum greinum, og aldrei var
neinn kennari skylduræknari þeg-
ar kallið kom til hans. Og nú ætla
ég að segja sögu af meistara þess-
um. - Eitt kvöld á þorra 1941 lagði
þáverandi ritnefnd menntaskóla-
blaðsins upp í dáhtla gönguför. Til-
gangurinn var sá að yrkja í kyrrð
náttúrunnar nokkrar stökur fil
Þuru í Garði sem þá var nýkomin
í skólann, heimsfræg í hverri sveit
á íslandi fyrir vísur sínar - og ann-
arra. Skyldu vísumar birtast í
blaðinu og vera upphaf meiri kveð-
skapar milh skáldkonunnar og
nefndarinnar. Að vísu komu
nokkrar stökur undir á göngunni
en aðeins ein þótti prenthæf, hvort
sem valdið hafa hstar- eða siðferð-
isrök. Vísan var svona:
Ertu, Þura, alkomin
austan af Mývatnsheiðum?
Hver er annars ætlunin?
Ertu á karlmannsveiðum?
En Þura svaraði dylgjum okkar
þannig:
Ekki kom ég yfir heiðar
í austanrumbu og þorrasnjó
á inenntaskólamanna-veiðar,
Miklu hærra vonin fló.
Krákan heima sagt er svelti,
sú fær gnægð er burtu fer:
Bjarma af gulli brezku ég elti
og borðalagðan offiser.
Hér var unninn slíkur úrshtasig-
ur í fyrstu orrustu að nefndin lagði
niður allar frekari yrkingar. Eng-
inn lærisveinn Þuru í ofantöldum
greinum hefur ennþá tekið fram
sínum meistara.“
Einar Bragi skáld var góðkunn-
ingi Þum í Garði og ég veit ekki
betur en að eftirfarandi sé frá hon-
um komið á ódagsettri og ómerktri
blaðaúrkhppu:
„Vísa, sem hún sendi mér í bréfi
haustið 1942, eftir að við höfðum
bæði legið mihi heims og helju
sumarlangt, sitt í hvorum lands-
fjórðungi, fmnst mér ágæt:
Enginn rekur okkar spor
út í sumardaginn,
af því það kom aldrei vor
eða sól í bæinn.“
Hinum megin á sömu úrkhppu
er innrammaður pistih með fyrir-
sögninni: Vísur Þuru í Garði (Úr
bréfi til Einars Braga, dagsettu í
Garði 4. jan. 1946):
„Nú um hátíöimar fór ég að taka
til í hirzlum mínum og koma lagi
á sendibréfasafn, sem ég á mikið
og hægt er að gleyma tímanum við,
rakst þar á vísu, er bréfritari eign-
ar Kamban og hljóðar svo:
Þegar við mér gröfin gín,
gengur sól að viði,
láttu ei drottinn ljós til mín,
leyf mér að sofa í friði.
Ég hefði átt aðra ósk og vildi sagt
hafa:
Þegar úr heimi þessum fer,
þá skal ei horft til baka.
Láttu drottinn ljós hjá mér,
leyf mér að starfa og vaka.
Umsjón
Torfi Jónsson
En þegar ég var komin á stað, var
ekki svo gott að stöðva hjólið, og
því hélt ég áfram:
Eg hef frétt um annan heim
einhvers staðar þarna,
veltur í himna víðum geim.
vænni og betri stjarna.
Ahtaf er ég gleöigjöm,
gott er að búa þarna.
En æth þær verði að eignast börn,
sem alveg sluppu hjarna?
Svo kom þetta, þegar ég hafði
pakkað inn bréfum frá þrjátíu
gömlum kæmstum, og var þó ekki
allt tahð:
Satt er bezt að segja þér:
svo varð mér gott th manna,
að ennþá get ég omað mér
við elda minninganna.
Einar Ámason, bóndi í Landa-
mótsseli í Ljósavatnshreppi í S-
Þing., var mikill kunningi Þuru í
Garði og kváðust þau oft á. Ekki
veit ég thefni þessarar visu hans
til Þum:
Heyrðu gjaha af munni mér
málið, snjaha kona.
hla faha þagnir þér,
- þið emð allar svona.
Þormóður Pálsson frá Njálsstöð-
um kvað, eftir að hafa lesið ljóða-
kver Þuru í Garði:
Hvað er nú orðið um Bárðarbás,
svo bezta dæmið við tökum,
hefurðu sett undir henghás
hestburð af góðum stökum?
Við báðum þig ekki um neitt
stofustáss,
en stuðlanna hagleik við prísum,
á síðunum öhum var eftir pláss
fyrir eitthvað af góöum vísum.
Skagfirðingur, sem ég veit engin
dehi á, kvað svo th Þuru í Garði:
Það er von að þú sért leið
og þig sé farið að langa,
hafirðu lengi setið seið
sveininn vhlta að fanga.
Bylurinn þyrfti að bera pér
bóndans heita vanga.
Fimmta tuginn yfir er
erfiö jómfrúrganga.
Svo mun aftur sólin hlý
sveipa hlíð og dranga,
bæði svört og blá á ný
ber á greinum hanga.
Torfi Jónsson
01
11
VIITII MNSA?
Kennslustaðir: Auðbrekka 17 og
"Lundur" Auðbrekku 25 Kópavogi.
Ath. fjölskyldu- og systkinaafsláttur
Kennsla hefst fimmtudaginn
10. september. Kennsluönn er
15 vikur og lýkur með jólaballi.
Kennum alla samkvæmisdansa:
Suðurameríska, standard og gömlu
dansana. Einnig barnadansa fyrir
yngstu kynslóðina.
Einkatímar eftir samkomulagi.
Innritun og upplýsingar dagana
31. ágúst - 9. sept.
kl. 10-19 í síma: 64 11 11
1 E //
Simikori
FÍD Betri kennsla - betri árangur '0// kUW
Supadance skór á dömur og herra. ^URÐAR HA
SDAGARU HUNDADAGAR
RYKSUGUR

■:-CíC‘2~ '■ 'J
TOTrTmWfwfn
ORBYLGJUOFNAR
ÞÚ FINNUR GOTT ÚRVAL ÖRBYLGJUOFNA OG
RYKSUGA Á HUNDADÖGUNUM f JAPIS OG Á
VERÐI SEM KEMUR SVO SANNARLEGA Á ÓVART
F U L LT
VERD
ORBYLGJUOFNAR
Panasonic NN-5100
Panasonic NN-5250
Panasonic NN-5450
Panasonic MCE-652 11.850 9.480
Panasonic MCE-655 13.650 10.900
Panasonic MCE-852 17.800 13.900
Panasonic MCE-54 19.300 14.900

Verðin hér að ofan
miðast við staðgreiðslu
BRAUTÁRHOLTI 2 OG KRINGLUNNIS. 625200