Dagblaðið Vísir - DV - 05.09.1992, Blaðsíða 31

14-UGARDAGyil 5. SFJ^KMRJER: 1992.
43
Þegar liðirnir eru bólgnir og stirðir og sjúklingurinn hefur um langt skeið fundið fyrir almennum slappleika,
sleni og þreytu og hitavellu, þarf ekki frekar vitnanna við. Hann er þá sennilegast meö liðagigt eða iktsýki.
Talið er að einn af hverjum 200 þjáist af liðagigt, flestir milli fertugs og sextugs.
Miðaldra maður með
derhúfu og liðagigt
Hann var æðrulaus íslensk al-
þýðuhetja með liðagigt í ríki Dav-
íðs. Ungur hafði hann flúið undan
vaxandi harðæri og atvinnuleysi til
Reykjavíkur úr fijálsum sveitum
landsins ásamt eiginkonu sinni
sem þá var þunguð. Ekkert gisti-
rými var fyrir þau í höfuðborginni
svo að þau leigðu sér húsnæði í
Kópavogi sem þá var að byggjast.
Þegar konan fæddi bamið á
Landspítala glumdi í eyrum hvinur
í erlendum herflugvélum en ekki
heyrðist í öðrum himneskum her-
skörum. Engir vitringar eða hjarð-
sveinar komu að vöggu bamsins
en vitgrannur lögfræðingur kom
þegar bamið var nýfætt til að birta
þeim hjónum stefnu vegna van-
goldinna skatta í heimabyggðinni.
Árin hðu. Hann komst í sæmilega
vinnu og tókst að flytja með fjöl-
skylduna í annað og betra hús-
naéði. Hjónin unnu myrkranna á
milh til að framfleyta sér og barna-
hópnum. Smám saman virtust guö-
irnir fara að brosa við þeim. Hann
fékk stöðuhækkun í vinnunni,
konan fékk enn fleiri leikfimisah
til að skúra á kvöldum og nóttum
og elsti sonurinn gekk menntaveg-
inn og lauk meiraprófsnámskeiði.
Miðsonurinn fékk einungis skil-
orðsbundinn dóm fyrir bílþjófnað
og lenti þvi ekki á Látla Hrauni eins
og maðurinn hafði óttast. Dóttirin
varð ólétt 15 ára gömul eftir þekkt-
an miðaldra fíkniefnasala. En
bamið fæddist bæði frískt og heil-
brigt svo að þau hjónin uröu himin-
lifapdi.
„Maður verður ahtaf að sjá þetta
bjarta í tilverunni þótt erfitt sé,“
sagði hann eitt sinn og brosti dap-
urlega. Þá hafði konan hans ekið
aftan á vömbíl en enginn meiddist.
Bólgnirliðir
Þegar lánið og lukkan virtust
þannig brosa viö honum tóku hð-
imir að bólgna. Fyrstu einkennin,
sem hann fann fyrir, vora verkir
og morgunstirðleiki í htlu fingurl-
iðunum. Þetta skánaði þegar á dag-
inn leið. Verkimir komu aftur á
kvöldin þegar hann settist fyrir
framan sjónvarpið, einkum þegar
hann horfði á Hemma Gunn. Smám
saman versnuðu þessi einkenni og
hann fann hvemig fingurnir tóku
að stirðna og hreyfigeta þeirra
minnkaði. Hann tók efdr slapp-
leika og þreytu auk augnþurrks og
útbrota. Láðbólgan virtist minnka
eitthvað þegar á leið en tók sig síð-
an upp að nýju, allar hreyfingar
urðu afar sárar og morgunstirð-
leikinn í fingram, úlnhðum og
hnjámjókst.
Þá ákvað hann að leita til læknis
í fyrsta skipti í mörg ár. Hann fór
á stóra spítalann klæddur í dökk-
brún jakkafót með hvítleitum tein-
um, bláa trosnaða skyrtu, htlaust,
mjótt
Á læknavaktiniú
polyestershpsi, óburstaða skó,
hvíta sokka og derhúfu.
Þennan dag var læknirinn í hvít-
um slopp sem ekki hafði verið
þveginn í 2 vikur. Allir vasar vora
fulhr af drash, gömlum minnis-
blöðum, símanúmerum, blýöntum,
vasaklútum, karamehum, einum
smokk og hlustunarpípu.
Maðurinn sagöi lækninum aUa
sjúkrasöguna og var þá beðinn að
leggjast upp á bekk og fara úr að
ofan. Undir skyrtuimi var hann í
muskugráum nærbol sem greini-
lega hafði lifaö af margar heims-
styrjaldir og aUar gerðir af þvotta-
vélum.
Sjúkdómsgreining
„Þú ert sennflegast með hðagigt
eða iktsýki," sagði læknirinn eftir
nákvæma skoðun og nauðsynlegar
blóðprufur. „Þegar Uðimir Uta
svona út og sjúklingurinn hefur
um langt skeið fundiö fyrir al-
mennum slappleika, sleni og
þreytu og hitaveUu, þarf ekki frek-
arvitnannavið."
Læknirinn talaði með myndug-
leika eins og hann hafði lært á síð-
asta Dale Camegie námskeiöi sem
haldið var á vegum þekktra lyfia-
innílytjenda
„Þetta granaði mig,“ sagði mað-
urinn. „Hvað veldur þessu?"
„SennUega er um einhvers konar
brenglun á ónæmiskerfi líkamans
að ræða,“ sagði læknirinn spek-
ingslega. „TaUö er að einn af hveij-
um 200 þjáist af hðagigt svo aö þú
ert ekki einn í þessu stríði. Flestir
era á milh fertugs og sextugs."
„Hvað er til ráða?“ sagði maður-
inn.
„Meðferð hðagigtar beinist fyrst
og fremst að því að'draga úr ein-
kennum hennar. Stærstur hluti
sjúklinganna fær ekki slæma fotl-
un. Bólgueyöandi lyf eru undir-
staða lyfjameðferðar. Ef þessi lyf
era tekin í viðeigandi skömmtum
stUla þau verki, minnka bólgu,
eyða liöbólgum og draga út morg-
unstirðleika. Meðal sómalyíja í
þessum flokki má nefna Brafen,
Naprosyn, Voltaren, Felden o.fl.
Stundum er sprautað inn í liði eða
sinaskeiðar bólgueyöandi efnum.
Þessi lyíjameðferð gefst yfirleitt
ágætlega en þó þarf um fjórðungur
sjúklinganna kröftugri meðferð
með sérhæfðum bólgueyðandi efn-
um. Þá má nefna gull, penicUlamín,
sulphasalasín og methotrexate.
Þessi lyf þarf að gefa í nokkra mán-
uði áður en þau fara að slá á gigta-
reinkennin og öh hafa þau ein-
hveijar aukaverkanir. Þetta lítur
ekkisvohlaút.“
Þeir horfðust í augu.
„Ég kann tvær vísur um hðagigt-
ina,“ sagði maðurinn glaðlega.
„Þær eru eftir Þorstein Gissurar-
son, sem kahaður var Þorsteinn
tól. Hann var Skaptfellingur eins
og ég, fæddur upp úr miðri 13. öld.
Hann var sagður hafa veriö örk-
umla aUt sitt hf. Hann orti:
Ikt-sýkinnar eitrað pest
áriðmittseytjánda
pressaði mig og píndi mest
með plágum aUra handa.
Líka hnýttust hðamót
linuðust sinaíjaðrir
Hef ég ei síöan heUan fót
haft sem flestir aðrir.“
Læknirinn brosti greindarlega
eins og hann gerði aUtaf þegar
hannheyrðivísur.
„Leyfðu mér að skrifa þetta nið-
ur,“ sagði hann síðan og ákvað að
læra vísumar og nota þær á
skemmtikvöldum og mannamótum
ávegumspítalans.
„Ekkert reynist mér betur þegar
ég fer á fjörur viö konur en fara
með stökur sem enginn kann eða
skUur,“ hugsaði læknirinn með sér
og glotti. Hann skrifaði vísumar
niöur á krumpaðan bíómiða úr
Sljömubíó sem hann veiddi uppúr
þeim hafsjó af snepladrasli sem lá
ívösumhans.
Síðasti innritunardagur
ER I DAG!
Afhending skírteina sunnudag 6. sept. kl. 13-19 að
Smiðjuvegi 1, Kóp.
INNANHÚSS-
ARKITEKTÚR
í frítíma yðar með bréfaskriftum
Engrar sérstakrar undirbúningsmenntunar er krafist til
þátttöku. Spennandi atvinna eða aðeins til eigin nota.
Námskeiðið er m.a. um húsgögn og húsgagnaröðun, liti,
lýsingu, list, þar tilheyrir listiðnaður, gamall og nýr stíll,
blóm, skipulagning, nýtísku eldhús, gólflagnir,. vegg-
klseðningar, vefnaðarvara, þar tilheyrir gólfteppi, hús-
gagnaefni og gluggatjöld ásamt hagsýni o.fl.
Eg óska án skuldbindingar að fá sendan bækling yðar um
INNANHÚSS-ARKITEKT-NÁMSKEIÐ
Nafn .........................
Heimilisfang .......................
Akademisk Brevskole
Jyllandsvej 15 • Postboks 234
2000 Frederiksberg • Kobenhavn • Danmark
Hússtjórnarskólinn í Reykjavík
Sólvallagötu 12, sími 11578
Námskeið veturinn 1992-1993
1. Saumanámskeið, 7 vikur
Kennt mánudaga kl. 19-22 fatasaumur
þriðjudaga kl. 14-17
miðvikudaga kl. 19-22
fimmtudaga kl. 19-22
miðvikudaga kl. 14-17 " (bútasaumur -
útsaumur)
2. Vefnaðarnámskeið, 7 vikur
Kennt verður mánudaga, miðvikudaga og
fimmtudaga kl. 14-17.
3. Vefnaðarfræði
Kennt verður þriðjudaga kl. 16.30-18.30
4. Matreiðslunámskeið, 6 vikur
Kennt verður mánudaga og miðvikudaga kl.
18-21.
5. Stutt matreiðslunámskeið
Kennt verður kl. 14-17
fiskréttir, 3 dagar
gerbakstur, 2 dagar
pastaréttir, 1 dagur
grænmetis- og baunaréttir, 3 dagar
6. 6. janúar 1993 hefst 5 mánaða
hússtjórnarskóii
með heimavist fyrir þá nemendur sem þess óska.
Námið er viðurkennt sem hluti af matartækninámi
og undirbúningsnám fyrir kennaranám.
Upplýsingar og innritun í síma 11578
mánudaga til fimmtudaga kl. 10-14.
Skólastjóri