Dagblaðið Vísir - DV - 03.11.1992, Qupperneq 4

4
ÞRIÐJUPAGUR 3. NÓVEMBER 1992.
Fréttir
Þjóðarsáttin til bjargar atvinnulífmu að falla á tíma:
Allt þjóðfélagið og ríkis-
stjórnin er í biðstöðu
- verkalýðshreyfingin hikandi vegna komandi Alþýðusambandsþings
Þórarinn V. Þórarinsson, framkvæmdasljóri VSÍ, og Ásmundur Stefánsson,
forseti ASÍ, eru hugmyndasmiöirnir í þeim tilraunum aöila vinnumarkaóar-
ins að koma fram meö tillögur til bjargar atvinnulífinu og að draga úr at-
vinnuleysi.
Þegar ljóst var að ríkisstjómin ætl-
aði ekki að aðhafast neitt sérstakt til
bjargar sjávarútveginum, sem er um
það bil aö hrynja til grunna, var
framið hugmyndalegt valdarán á ís-
landi. Aðilar vinnumarkaðarins
tóku sig til, leituðu þverpóhtískrar
samstöðu og höfðuðu tU þjóðarsáttar
um tiUögur til bjargar undirstöðu-
atvinnuvegunum. Talsmenn Vinnu-
veitendasambandsins og Alþýðu-
sambandsins hófu viðræður um
björgimaraðgerðir, með þverpóU-
tískan stuðning í máUnu.
Liðnar eru rúmar þrjár vikur síðan
en samt hefur ekkert gerst í málinu.
Á meðan bíður aUt þjóðfélagið eftir
niðurstöðunum. Ríkisstjómin líka.
Meira að segja fjárlagafrumvarpið,
sem lagt var fram á dögunum til þess
að framfylgja lagaskyldu, var hvorki
fugl né fiskur og fyrsta umræðan um
það eftir því. Þar ræddu þingmenn
um daginn og veginn. Umræðan um
það hefur síðan legið niðri. Beðið er
eftir tiUögum úr þjóðarsáttarviðræð-
unum sem, ef þær koma, munu ger-
breyta fjárlagafrumvarpinu.
Hvers vegna valdarán?
Þegar þjóðarsáttarsamningar hinir
fyrstu vom gerðir 1990 var talað um
að aðUar vinnumarkaöarins hefðu
framiö valdarán. Tekið völdin af rík-
issfjóminni og gert þjóðarsáttar-
samningana. Þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins, sem þá var í stjómarand-
stöðu, túlkuöu þjóðarsáttarsamning-
ana þannig í umræðum á Alþingi í
þá daga. Þingmenn stjómarandstöð-
unnar í dag túlka það sem nú er að
gerast með sama hætti.
Magnús Gunnarsson, formaöur
VSÍ, sagði eftir fund með forsætis-
ráðherra fyrr í þessum mánuði aö
tiUögur hans til lausnar vanda at-
vinnufyrirtækjanna væm eins og aö
lækna höfuðverk með því að höggva
af sér tæmar. Því væri nauðsynlegt
að aðUar vinnumarkaðarins tækju
höndum saman um tiUögur til lausn-
ar á vandanum. Þjóðarsátt og.þver-
póUtísk samstaða yrði að verá um
þær tiUögur.
í sama streng tók Bjöm Grétar
Sveinsson, formaður Verkamanna-
sambandsins. Hann sagði ríkis-
stjómina vera á öðnun hnetti og aðU-
ar vinnumarkaðarins ættu ekki
geimfar til að ná henni niður.
Viðræður aöfla vinnumarkaðarins
hafa nú staðið í nærri mánuö en samt
hefur ekkert gerst. Og menn spyrja
hvers vegna?
Ósýnilegur veggur
Atvinnurekandi, sem mjög hefur
komið nærri þessum viöræðum og
DV ræddi við, sagði:
Fréttaljós
Sigurdór Sigurdórsson
„Einhvers staðar er óvUji á að þetta
takist. Einhver ósýnUegur veggur.
Það er öUum augljóst hvemig staðan
er. Samt ætíar enginn að gefa neitt
eftir. Menn vanmeta stöðuna alveg
hrottalega í atvinnulífinu, halda aö
þetta sé í lagi og neita að gefa neitt
eftir.“
Hann sagði að umræðan um að-
stöðugjöldin væri mgl. Það væm
ekki þau sem skiptu sköpum enda
þótt afnám þeirra hjálpaði tU. And-
staða sveitarfélaganna við afnám
aöstöðugjaldsins væri mikU og tefði
fyrir heUdarlausninni. Óttinn við
útsvarshækkun á einstaklinga í
framhaldinu framkaUaði ótta h)á
verkalýðsforingjunum. Hann sagði
aö menn gætu bara ekki beðið leng-
ur, þjóðin væri að faUa á tíma.
Menn í Reykjavík of fjarri
„Þjóðhagsstofnun spáir á miUi 8 og
9 prósent tapi á sjávarútvegi þegar
búiö er að reikna inn skerðinguna á
aflakvótanum á nýbyijuðu kvótaári.
Það er rétt reiknað en skerðingin er
bara fyrir löngu komin yfir. Menn
ná ekki þeim fiski sem þeir mega
veiöa, miðin era að bregðast og það
hefur gerst mjög hratt. Menn í
Reykjavík era of fjarri þessu til að
skUja hvaö hefur, er og mun gerast.
Ef menn skynja þetta ekki í tíma og
efnahagssérfræðingar telja stjóm-
völdum trú um að vandamálin séu
leyst með því að láta 20 prósent sjáv-
arútvegsfyrirtækja fara á hausinn
þá gerist eitthvað alveg skelfllegt."
Alþýðusambandsþingið
Það er samdóma álit þeirra sem
fylgst hafa með viöræðum aðUa
vinnumarkaðarins að afturkippur
hafi komiö í þær eftir formannafund
Alþýðusambandsins á dögunum. Þar
var mönnum skýrt frá þeirri kjara-
skerðingu sem fylgja mun tiUögun-
um til bjargar atvinnuvegunum.
Verkalýðsforingjamir hrukku í kút.
Þaö kom í ljós að þeim stendur ógn
af því aö bera þessar hugmyndir upp
sem tUlögur við sína umbjóðendur.
En það versta fyrir þá er að Al-
þýöusambandsþing er á næsta leiti
og þar verður mikU valdabarátta.
Kosinn verður nýr forseti, varafor-
setar og miðstjóm. Valdabaráttan
stendur sem hæst og menn þora ekki
að hreyfa sig fyrir þingiö. Nær ör-
uggt má telja að verkalýðsforystan
taki engar ákvarðanir fyrr en eftir
ASI-þingið, alveg sama hvað Ás-
mundur Stefánsson, forseti ASÍ, seg-
ir. Hann er aö hætta sem slíkun *
Þolir enga bið
Atvinnurekandinn, sem fyrr er
vitnað í, óttast þetta mjög og sagði:
„Ef ekkert gerist í næstu viku dreg-
ur Alþýðusambandið sig út úr þessu
vegna nálægðar ASÍ-þingsins. Þá er
það út úr dæminu. Þá segjast stjóm-
völd ætla að gera eitthvað en finna
sér síðan einhveija afsökun tíl að
fresta því og aUt endar með þvi að
ekkert verður gert. Þá er skaðinn
skeður og aUt farið yfir um. Við þol-
um ekki bið til áramóta."
Átök í ríkisstjórninni
Þessi orð vora töluð áður en sá
buUandi ágreiningur, sem nú er op-
inberlega kominn fram í ríkisstjóm-
inni um þetta mál, kom upp á yfir-
borðið: Þorsteinn Pálsson sjávarút-
vegsráðherra varpaði sprengju í
ræðu sinni á þingi Landssambands
íslenskra útvegsmanna á fimmtu-
daginn. Hann hafnaði þar gjaldþrota-
leið Davíðs Oddsson og Jóns Bald-
vins Hannibalssonar. Jón Baldvin
svarar Þorsteini fuUum hálsi.
Þaö verður áreiðanlega ekki tíl aö
auðvelda lausn málsins að Friðrik
Sophusson fjármálaráðherra segir í
DV í gær að hann vUji fá til baka
þann miUjarð sem aðUar vinnu-
markaöarins fengu í svonefndum fé-
lagsmálapakka við síðustu kjara-
samninga. Ásmundur Stefánsson
svarar honum og segist ekki skUja
hvað fjármálaráðherra sé að fara.
Eins og úthtið er núna má reikna
með að tiUögur aðUa vinnumarkað-
arins sjái ekki dagsins ljós fyrir ASÍ-
þing og hvað viö tekur eftir þaö veit
enginn. Nýir menn taka þá væntan-
lega við stjómartaumunum hjá Al-
þýðusambandinu. AUs óvíst er að
þeir fari eftir sömu línu og Ásmund-
ur Stefánsson gerir nú.
í dag mælir Dagfari
Okkar maður í Georgíu
Hann datt aldeUis í lukkupottinn,
Georgíumaðurinn Grigol Matsjav-
ariani. Hann fékk upplýsingar um
það frá íslandi að forsætisráðherra
og menntamálaráöherra hefðu
komið sér saman um að bjóða hon-
um til íslands með næstu vél. Þaö
munaði ekki um það.
Hvað er nú það sem Matsjavar-
iani hefur unnið svo merkUegt fyr-
ir íslendinga aö hann verðskuldi
sérstakt boð frá sjálfum forsætis-
ráðherra aUa leið til Reykjavíkur?
Jú, Matsjavariani kann að tala ís-
lensku, bara alveg ágætlega fær í
íslensku og ráðherramir era svo
hrifnir af því að einhver útlending-
ur hafi lagt það þrekvirki á sig að
læra íslensku aö hann er umsvifa-
laust boðinn hingað eins og hvert
annað stórmenni!
Nú er það að vísu svo að frést
hefur af fleiri útlendingum sem era
nokkuð sleipir í íslensku en það
sem gerir gæfumuninn er aö Mat-
sjavariani fékk að tala við íslensk-
an fréttamann í útvarp en það hefði
auövitað ekki nægt, nema að hann
var svo heppinn að forsætisráð-
herra var einmitt að hlusta á út-
varpiö þegar Matsjavariani var að
tala. Og það var eins og við mann-
inn mælt. Ráöherrann greip sím-
ann og skipaði svo fyrir að Mat-
sjavariani væri boðinn með það
sama.
Nú er um að gera fyrir aðra út-
lendinga, sem kunna íslensku, aö
verða sér úti um viðtal í útvarp og
passa upp á að forsætisráðherra sé
akkúrat að hlusta þegar þeir eru
að tala, því þá er eins víst að þeir
munu samstundis verða boðnir
hingað sem sérstakir gestir ríkis-
stjómarinnar. Lykillinn að heim-
boðinu er sem sagt að forsætisráð-
herra sé með tækið í gangi. Forsæt-
isráðherra veröur að heyra sjálfur
að viðkomandi kunni íslensku og
þá er heimboðið tryggt. Alveg sama
hvar sá hinn sami er staddur á
heimskringlunni. Forsætisráð-
herra verður svo glaður í hvert
skipti sem hann heyrir útlending
tala íslensku að hann heimtar að
manninum verði boðið til íslands.
Þó það nú væri!
Hitt ber auövitað aö viðurkenna
aö það er fáheyrt að maður finnist
í Georgíu sem talar íslensku. Til
hvers í dauðanum dettur mönnum
austur í Georgíu aö læra íslensku?
Ekki er töluð íslenska þar og ekki
er viðskiptnuum fyrir að fara eða
þekkingu á íslandi. Innfæddir
halda að íslenska sé skotlenska,
segir Matsjavariani og segist sjálf-
ur hafa lært íslensku með því að
lesa Laxness og svo hefur hann
þýtt Gunnlaugs sögu ormstungu
og ætlar aö þýða Grænlendinga-
sögu. Ef hann kemur hingað heim
þarf endilega að láta þennan mann
sjá Hvíta víkinginn til að kynna
fyrir honum kristnitökuna og
landnámið svo hann fari rétt með
þegar hann er að segja löndum sín-
um frá sögu íslands og íslendinga-
sögunum.
Lengi vel var það höur í vináttu-
sambandi Sovétríkjanna að setja
unga menn til náms í hinum ýmsu
tungumálum, svo þeir væru betur
færir um að vinna fyrir KGB og
Komintem og taka á móti íslensk-
um kommúnistum þegar þeir
heimsóttu Moskvu. Þessir menn
voru litnir homauga á íslandi ef
þeir kunnu íslensku, sem þótti bera
vott um að þeir væra skólaðir
njósnarar og hættulegir umhverfi
sínu.
Nú er sá ótti ástæðulaus, ef
marka má gestrisni forsætisráð-
herra, og málakunnátta Matsjavar-
iani hefði sjálfsagt komið honum
vel ef KGB hefði lifað. En hann er
svo óheppinn að íslenskir komm-
únistar koma ekki lengur í opin-
berar heimsóknir til Moskvu og
íslandsdvöl var orðin fjarlægur
draumur þangað til forsætisráð-
herra kom færandi hendi og bauð
honum sem einkagesti sínum.
Matsjavariani segist vera að
sækjast eftir vinnu hér á landi.
Forsætisráðherra mun áreiðanlega
vera honum hjálplegur í því sam-
bandi. Að vísu ganga þúsundir ís-
lendinga um atvinnulausar en
Matsjavariani hefur það fram yfir
þá aö hann kann íslensku, sem er
meira heldur en hægt er aö segja
um þá íslendinga sem forsætisráð-
herra hefur ekki boðið eitt eða
neitt. Þar að auki hafa þeir ekki
náð eyram ráðherrans. Munurinn
er nefnilega sá að vera almennileg-
ur viö þá sem maður hlustar á en
ekki þá sem vilja aö forsætisráö-
herra hlusti á sig.
' Dagfari