Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.1994, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 22. FEBRÚAR 1994
15
Hús Hæstarettar
Hæstiréttnr íslands hefur búið við
lélegan og lítinn húsakost. Með
fullveldi 1918 fengum við æðsta
dómsvald inn í landið en þaö var
áður hjá Dönum. Þetta kunnum við
htið að meta og vanræktum að
reisa Hæstarétti íslands boðlegt
hús. Slík bygging er meira en
vinnustaður dómara. Hún er stöðu-
tákn æðsta dómsvalds í landinu.
Framkvæmd laga og réttar er
grundvöllur mannréttinda og ham-
ingja einstaklinga byggist á því aö
þau séu virt.
Ef lögum er ekki haldið uppi meö
öflugu dómsvaldi er stutt í það að
einstaklingar og hópar taki lögin í
sínar hendur. Þetta má sjá víöa um
heim í dag þar sem friðsæl ríki
hafa orðið vígvöllur átaka eða vel
skipulagðir glæpahópar hafa náð
þar miklum völdum.
KjaUaiinn
Lúðvík Gizurarson
hæstaréttarlögmaður
Staða dómsmálaráðherra hefur
veikst í sambandi við staðarval fyr-
ir hús Hæstaréttar. Það er ekki
traustvekjandi að slá úr og í með
val á byggingarstað.
Hæstiréttur þarf að eignast
virðulegt og myndarlegt hús sem
sæmir þessari æðstu stofnun laga
og réttar í landinu. Samt hefur
óheppilegt staðarval og öll mnræða
um það opinberað ráðleysi stjóm-
valda. Dómsvaldið hefur um árabil
stuðlað að friði í þjóðfélaginu með
því að leysa deilur á grundvefli
laga. - Raunar ætti þetta hringl
með hús Hæstaréttar að minna
okkur á að nauðsynlegt er að end-
urbæta stjómkerfi landsins.
Lúðvik Gizurarson
„Það má ekki blasa við að þetta nýja
hús Hæstaréttar sé sett niður af cdgjör
um dómgreindarskorti, hvort sem
dómsmalaráðherra eða Hæstarétti
sjálfum verður um kennt.“
Lofsvertframtak
Það er lofsvert framtak þegar
byggja á hús sem sæmir Hæstarétti
íslands. En máhð er ekki svona
einfalt. Væntanlega verður þetta
fahegt og virðulegt hús en því verð-
ur að velja byggingastað sem flestir
eða allir sætta sig við. Það má ekki
blasa við að þetta nýja hús Hæsta-
réttar sé sett niður af algjörum
dómgreindarskorti, hvort sem
dómsmálaráðherra eða Hæstarétti
sjálfum verður kennt um.
Mjög margir em andvígir því að
hola þessari nýju byggingu niður á
bilastæði Amarhvols og virðist
sem stjómvöld æth að hlusta á þau
andmæh. - Alla vega skoða máhð.
Samt heyrast þær raddir áfram
sem vilja bolast með húsið niður á
bílastæðið, hvað sem hver segir.
Stjórnarfar
A síðustu áratugum hefur Hæsti-
réttur unnið mikið og vandasamt
starf Við þröngan húsakost. Þetta
mikla verk hafa örfáir dómarar
annast með shkum ágætum að
sjaldan hefúr verið gagnrýnt. Það
er því óheppilegt ef Hæstiréttur
dregst inn í deilur um nýtt hús fyr-
ir réttinn og fær á sig gagnrýni.
Annars er mörgum að verða ljóst
að stjómvöld geta ekki ákveðið eitt
í dag og hlaupið svo frá því á morg-
un, hvorki í þessu máh né öðrum.
Hið nýja hús
Haestaréttar
Lindargata
Þjóðleikhúsii
Landsbóksafnið
Nýtt hús ffyrir Hæstarétt
Þetta graf er teiknað hjá
DV eftir teikningu arkitekts.
ov
„Samt heyrast þær raddir áfram sem yilja bolast með húsið niður á bílastæöið, hvað sem hver segir.‘
Áminning til jaf naðarmanna
í dag em 20 milljónir manna at-
vinnulausar í Evrópu. Þetta eru
12% af vinnandi mannaflanum þar.
Víðast á Norðurlöndunum er svo
komið nú að tæpur helmingur ahra
undir 25 ára aldri hefur aldrei feng-
ið alvöra vinnu eins og það er kall-
að. Atvinnuleysið í Finnlandi er í
dag tæp 30%, á sama tíma og það
rokkar hér heima á bihnu 4-6%.
Yfir þessu býsnast menn mikinn.
Hugsandi og mannúðarfulhr raun-
sæismenn þurfa að fara að gera sér
grein fyrir nokkram hhðarstað-
reyndum í þessum málum.
Atvinnuleysi stöðvast ekki
í fyrsta lagi þurfum við íslending-
ar að gera okkur grein fyrir því að
atvinnuleysið er komið til að vera
hér á landi sem víðast annars stað-
ar á Vesturlöndum.
í annan stað þá þurfa menn líka
að fara að gera sér grein fyrir þeirri
stáðreynd að við eram nú að ná
þeim vendipunkti framþróunar
iðnbyltingarinnar og þaö þarf ekki
lengur ahar vinnandi hendur sam-
félagsins th að framleiða þau mat-
væh eða aðrar þær vörur sem þarf
th reksturs þess nútímasamfélags
sem við vhjum hafa.
Það er m.ö.o. framleitt nóg handa
ahri hehdinni eða a.m.k. hægt að
framleiða nóg handa öhum þótt
ekki nema 94% vinnufærra manna
Kjallariiin
Magnús H.
Skarphéðinsson
nemi í Háskóla íslands
séu „vinnandi". Brátt á þessi tala
eftir að lækka niður í 80% og síðan
fara enn neðar. Framtíðarsinnar
giska stundum á að „atvinnuleys-
ið“ í núverandi skhgreiningu þess
eigi ekki eftir að stöðvast fyrr en
töluvert fyrir ofan 50% markið (er
aðeins 6% í dag). Þetta er óhjá-
kvæmhegt sökum framþróunar-
innar.
Eftir stendur síöan HVERNIG
afrakstri þjónustu- og framleiðslu-
tækjanna er skipt á mihi heildar-
innar þar sem aðeins 90% vinna,
eða 80% - eða bara 40% eins á eftir
að verða eftir eina eöa tvær aldir.
Þeir sem eiga og vinna
Misskilningur er að hta á at-
vinnuleysi sem böl. Það getur ekki
verið annað en munaður og líkast
þó frekar forréttindi. Það er og
verður aðeins böl þar sem afrakst-
ur heildarinnar skiptist aðeins á
mihi þeirra sem VINNA og EIGA.
En þar verður þaö líka óstjómlegt
samfélagsböl sem enda mun í
skálmöld sem létt færi með að ryðja
siðmenningunni riiður á stig
þrælahaldssiðferðis gamla.
Fyiir hinar vinnandi hendur sem
ekki fá vinnu við „arðbær störf‘
er og verður ætíð kappnóg að gera
fyrir samfélagið. Mannúðarstarf
við aldraða, við leik og þroskun
ungviðsins, við umhverfisstörf og
náttúravemd (s.s. fylla landið af
tijám, plöntum, og náttúruívera-
stöðum), að ógleymdi>því að stytta
ætti og verður vinnuviku allra
vinnandi manna niður í í mesta
lagi „þægileg verkefhi“ (í 2 th 3
daga).
Þetta ásamt mannúð í garð
ALLRA manna, náttúrannar og
hinna dýranna verða afdrifarík-
ustu átakapunktar stjórnmála 21.
og 22. aldarinnar á Vesturlöndum,
og seinna víðast annars staðar í
veröldinni.
Það er nauðsynlegt að jafnaðar-
menn allra flokká og staöa geri sér
þetta ljóst nógu snemma áður en
ójafnaðarmenn allra landa festa
okkur endanlega í misskiptingar-
gildranni ómannúðlegu. Þá dygði
ekkert nema stórstyijöld th að
hnekkja því helsi mannúöarstefn-
unnar.
Magnús H. Skarphéðinsson
„Misskilningur er að líta á atvinnu-
leysi sem böl. Það getur ekki verið ann-
að en munaður og líkast þó frekar for-
réttindi.“
„Viö í
málm- og
skipasmíöa-
iðnaðinum
höfum bent á
aö þau verð-
mæti sem
standa undir
greiðslum
vegna smíði ln9ótfur Sverrisson,
og endumýj- framkvæmdastjóri
unar fiski- Málms.
skipa eru tekin úr sameiginlegri
auðlind allra íslendinga. Th þess
að hægt sé að nýta þessa auðhnd
verða margar atvinnugreinar aö
leggja sitt frarn og mynda e.k.
keðju þar sera síðasti hlekkurinn
er útgeröin.
Það er að okkar dómi fi-áleitt
aö móta ahar leikreglur í þessu
þjóðfélagi eingöngu meö hags-
muni síðasta hlekksins í huga þar
sera liann mætti sín lítils ef aðrir
brystu.
Því miður hefur hehdstæð at-
vinnustefna ekki verið mótuð hér
á landi en í þeim þrengingum sem
við göngum nú í gegnum hefur
slík stefhumótun aldrei verið
nauðsynlegri. Að margra dómi
er höfhöviðfangsefni okkar að
nýta allar leiðir til þess að auka
atvinnu hér á landl.
í þessu samhengi er eðlhegt að
Fiskveiðasjóður veiti því aðeins
lán th nýsmíða og breytingaverk-
efiia á fiskiskipum að verkin séu
unnin innanlands. Með því væri
loks viðurkennt að taka þurfi til-
litth allra þeirra sem gera nýt-
ingu auðlindarinnar mögulega og
auka um leið við atvinnutæki-
færi. Ekki einu sinni stjóm Fisk-
veiðasjóðs getur vikið sér undan
shkum skyldum."
Að þessu gengnu hafa samtök
málm- og skipaiðnaöarins lagt th
að lánshlutfah Fiskveiðasjóðs
verði hækkað veralega og láns-
tími lengdur.'1
Ráðaleysi
„Sú hug-
mynd sera
uppi er varð-
andi breyt-
ingar á út-
lánareglum
Fiskveiða-
sjóðs sýnir
best það ráða-
leysi sem rík- horsteinn Már Bald-
ir hjá iðnað- »'nsson, framkvafj.
arráðherra Samherja.
varðandi erfiðleika skipasmíða-
iðnaöarins.
Alþýðuflokkurinn er búinn að
stýra iönaðarráöuneytinu í
tveimur ríkissíjómum. Ef ein-
hver alvara heföi verið til staðar
á þeim bæ th þess að taka á
vandamálum greinarinnar væri
búið fyrir löngu að grípa th að-
geröa.
Það vita allir sem þaö vhja að
sá timi er höinn að hægt sé að
stýra fjárfestingu í sjávarútvegi
með þvi aö þrengja útlánareglur
Fiskveiðasjóðs.
Nú era lántakendur fyrst og
fremst metnir eftir þvi hvemig
þeir hafa staðið sig í rekstri fyrir-
tækja sinna, hver fjárhagsleg
staða þeirra er og hvetjar séu
framtíðarhorfúr i rekstri við-
komandi. Sé þetta þrennt i lagi
eru ýmsar leiðir færar til þess að
fá lánsfé án þess aö leita th Fisk-
veiðasjóðs.
Krafa er gerö th útgerðar-
manna um að þeir standi viö þær
skuldbindingar sem þeir takast á
hendur. Sjávarútvegurinn er í
harðri alþjóölegri samkeppni. TU
þess að standa sig veröa útgerð-
armenn aö leita hagstæöustu th-
boðahveijusinni." -bjb