Dagur - 20.12.1952, Blaðsíða 10

10
JÓLABLAÐ DAGS
dáun og hrifningu og söngurinn gerði.
Og vissulega átti söngurinn einn
stærsta þáttinn í því, að gera þennan
dag ógleymanlegan, þeim er á hlýddu.
Séra Bjarni Þorsteinsson tónskáld í
Siglufirði sótti hátíðina, einnig séra
Geir Sæmundsson og Magnús Einars-
son, báðir af Akureyri. Hafði séra
Bjarni látið svo ummælt, að fyrst og
fremst hefði það hvatt sig til fararinn-
ar, að heyra Þingeyinga syngja. Luku
allir þessir tónfróðu menn lofsorði á
sönginn og stjórn Sigurgeirs.
Þegar nú hátíðarstaðurinn var feng-
inn, og dagurinn ákveðinn, þótti tími
til kominn, að hefjast handa með und-
irbúning hátíðarinnar. Fjögur heimili:
Ljósavatn, Halldórsstaðir, Finnsst. og
Yztafell, bundust samtökum að sjá um
veitingar. Gerð var ferð til Akureyrar
eftir efni til þeirra, keypt voru á annað
hundrað bollapör, svo og diskar, einnig
timbur í borð og bekki vegna veiting-
anna, og efni í virðulegan ræðustól og
til girðingar um hátíðarsvæðið.
Reistir voru hliðstólpar, fast við tún-
jaðarinn að neðan, og girðingarstreng-
irnir festir í þá að norðan og sunnan.
Voru hliðstólparnir vafðir margs konar
víði og lyngfléttum, skreyttum marglit-
um blómum. Mátti þarna líta sýnishorn
af þingeyskum heiðagróðra, sem orð
hefur farið af fyrir fjölbreyttni og feg-
urð. Fest var efst á hliðstólpana timb-
urplata, klædd grænu klæði. Gert var
á hana ártalið 1901, með því að boruð
gegnum hana þétt göt, sem mynduðu
ártalið, dregnir voru svo í gegnum þau
beggja megin sóleyjarleggir, þannig, að
blómkrónurnar lögðust þétt að klæðinu.
Mátti því sjá ártalið bæði innan af há-
tíðasvæðinu, sem að utan, er að var
komið. Um skreytingu þessa sá að
mestu séra Sigtryggur Guðlaugsson, þá
prestur að Þóroddsstað í Kinn, sá mikli
blóma og fegurðarinnar vinur. Varð
einum hátíðargesti að orði, er hann leit
þennan umbúnað fyrst: „Eitthvað hef-
ur þetta kostað.“
Loks rann svo þessi margumtalaði og
þráði dagur upp. Alls staðar var
snemma úr rekkju risið. Nú skyldi
kasta áhyggjunum um stund, hrista af
sér hversdagsrykið og létta sér upp.
Nokkuð af utanhéraðsfólki hafði tek-
ið sér náttstað á næstliggjandi bæjum
Ljósavatns kvöldið áður, eða reist tjöld
sín neðan við staðinn og búið um sig
þar. Dagurinn virtist ekki vilja lofa
ánægjulegu veðri, loft var þungbúið og
þoka ó fjöllum. Vonuðu menn þó, að
vættir Þorgeirs goða yrðu hátíðinni
hlynntar og sólin fengi að skína yfir
staðnum þennan dag. Reyndist það líka
svo. Um dagmálabil létti í lofti og gerði
sólskin, sem varaði fram að kvöldi. Fór
nú fólk að streyma að úr öllum áttum.
Ur sumum hreppum sýslunnar höfðu
menn mælt sér mót á tilteknum stað,
og komu í stórum fylkingum undir
fána heim að staðnum. Á hliðstólpun-
um báðum blöktu fánar, einnig neima
á samkomuhúsinu. Var nú þessi forn-
hejgi staður laugaður glampandi sól-
skini, og hugir fólksins, eldri sem yngri,
ekki síður.
Sigurði í Yztafelli var falin stjórn há-
tíðarinnar. Var hann þekktur að skör-
ungsskap og röggsemi í fundarstjórn, en
aulc þeSs var útbýtt prentaðri dagskrá.
Er fólk var komið, sem búizt var við
að koma myndi, voru hestar burtu
reknir til gæzlu. Þá var mönnum boðið
að safnast saman neðan við hátíðar-
svæðið. Þaðan var svo skrúðganga haf-
in inn um hliðið, upp liátíðarsvæðið
norðan kirkjugarðsins, suður með hon-
um að vestan, niður að sunnan og stað-
næmst kringum ræðustólinn austan
kirkjugarðsins. Var skrúðgöngunni
þannig hagað, að fólk úr hverjum
hreppi gekk í fylkingu, fimm hlið við
hlið, undir sérstökum fána, hver fimm
manna röð af annarri, og síðast utan-
héraðsmenn. Taldist svo til, að þarna
væri samankomið rétt um 2000 manns.
Meðan skrúðgangan fór fram, var
sungið „Frjálst er í fjallasal", öll er-
indin, og varð að endurtaka þau.
Er skrúðgöngunni var lokið, og fólk-
ið hafði safnast saman á hátíðarsvæðið,
var sungið: „Ó, fögur er vor fóstur-
jörð“ og „Vorið er komið“ við mikla og
almenna hrifningu.
Þá sté Sigurður í Yztafelli í ræðu-
stólinn og setti hótíðina með ræðu, og
bauð alla velkomna, skýrði tilgang
samkomunnar og óskaði að menn nytu
ekki einungis ánægju a£ deginum,
heldur gagns líka. Þar næst var sung-
inn sálmurinn „Faðir andanna“. Flulti
þá séra Árni Jónsson prófastur á
Skútustöðum aldamótaræðuna, mikla
ræðu og áhrifaríka. Meðal annars fór-
ust honum orð á þá leið, að þessi dagur
væri ekki einungis dagur fagnaðarins
og gleðinnar, heldur líka dagur alvör-
unnar, dagur þakklætis og lofgjörðar
fyrir þá sigra, sem unnist hefðu á lið-
inni öld, dagur heitra bæna og bjartra
vona þess, að áfram miði til vaxandi
velmegunar, enn betri lífsltjara á sem
flestum sviðum, aukins andlegs þroska,
með sjónarmið samvinnu og bræðra-i
lags fyrir augum, ekki einungis þegsu
héraði til handa, lieldur landsins og
þjóðarinnar í heild. Þess óski menn og
biðji í dag, að hin upprennandi öld
færi hverju landsins barni. Á eftir var
svo þjóðsöngurinn sunginn — allur.
Var svo djúp og algjör þögn um stund.
Fólkinu fannst, sem það stæði á helg-
um stað. Yfir höfðum mannfjöldans
hvelfdist „himinninn heiður og blár“,
sólin slcein í hádegisstað, og undir fót-
um manna og umhverfis var fagurgræn,
blómskreytt, angandi jörð. Há og tign-
arleg fjöll Ljósavatnsskarðs, með skógi-
vöxnum hlíðum spegluðu sig í bláum
fleti Ljósavatnsins. Uðasúlan úr Goða-
fossi sté í alkyrrðinni hátt upp í himin-
blámann. Þessa hátíðarstund tjaldaði
náttúran sínu fegursta hásumarsskrúði,
mátti segja að hún sameinaðist hugum
fólksins um, að þarna færi fram ein
áhrifaríkasta guðsþjónustugjörð. Ekki
þótti þá ólíklega til gejið, að andi Þor-
geirs Ljósvetningagoða svifi yfir staðn-
um þessa stund og þennan dag, áþekkur
því, þegar hann lýsti yfir í heyranda
hljóði að Lögbregi forðum, að kristin
trú væri tekin í lög á íslandi. Var þá
hlé í eina klukkustund.
Mikil aðsókn var þá að veitingastof-
unum. En þar gátu menn drukkið kaffi
með brauði eftir vild og fengið fulla
saðningu. Kostaði kaffibollinn 25 aura.
Þá var ekki skammtað brauð með
hverjum bolla.
Að hléinu loknu hófust ræðuhöld og
söngur á ný. Flutt var minni Jslands,
minni konungs og minni héraðsins. Að-
alræðumenn á dagskránni voru Sigurðr-
ur í Yztafelli, séra Árni á Skútustöðum,
Pétur á Gautlöndum, Steingrímur
sýslumaður og Guðmundur á Sandi,
allir mestu ræðumenn sýslunnar.. Var
þó eins þeirra vant, Jóns Jónssonar. frá
Múla, er þá var fluttur til Seyðisfjarð-
ar. Söknuðu þess margir, að hann gatj
ekki verið þarna staddur þennan dag.
Því miður er þeim, er þetta ritar, úr
minni liðið nú, fyrir livers minni hver
ræðumaður mælti, en telja má víst, að
öllum hafi þeim sagzt vel og skörulega
að vanda. Milli ræðanna var mikill
söngur, og voru aðallega sungin ætt-
jarðarljóð.
Eftir að föstu dagskrárræðunum
lauk, voru frjáls ræðuhöld. Flutti þá
Jón Þorsteinsson skáld á Arnarvatni
kvæði, er hann hafði ort í tilefni hátíð-
arinnar. Talaði þá líka Karl Finnboga-