Dagur - 20.12.1952, Blaðsíða 30

30
JÓLABLAÐDAGS
taka þátt í skólastarfinu í heild sinni,
má kennslukona með ráði forstöðu-
nefndar haga öðruvísi til um fyrir-
komulag kennslunnar og niðurröðun
kennslustundanna, en gert er ráð fyrir
í þessari reglugerð, enda á hún í öllu
tilliti að gera sér far um að laga til-
sögnina eftir undirbú;ningi og hæfi-
leikum hverrar stúlku.
3. grein. Háttsemi.
Helgihöld skólans standa undir
kennslukonu, enda ræður hún tilhögun
á öllu, er þar að lýtur, bæði húslestr-
um og kirkjugöngu. Svo er það og í
hennar valdi að skipa fyrir um heil-
næmisreglur í skólanum. í því skyni
gengst hún fyrir að herbergjum sé
haldið hreinum, lætur sópa gólf dag-
lega, þvo á viku fresti, viðra föt, opna
glugga, og hagar svo til, að stúlkum
gefizt á hæfilegum tímum tómstundir
til hreyfingar úti við.
Á hverjum morgni skulu stúlkur
vera risnar úr rekkju kl. 8 og komnar
til hvílu kl. 10 á hverju kvöldi. Jafn-
skjótt og þær eru klæddar, búa þær um
rúm sín og taka til í kennslustofu og
svefnherbergi. Svo sem þeim er skylt
að hirða vel fatnað sinn, gæta vandlega
muna sinna og halda reglu á öllu, er
þær hafa undir höndum, svo skulu þær
og varast að grípa í leyfisleysi annarra
eign eða skemma nokkurn þann hlut, er
skólinn á. Umfram allt ber þeim að
fara varlega með eld og ljós, að eigi
hljótist voði af. Án leyfis kennslukonu
mega þær alls ekki fara burt af heimili
skólans. Að öðru leyti haga þær dag-
legum störfum sínum eftir almennum
ákvörðunum þessarar reglugerðar, eða
sérstaklegri fyrirsögn kennslukonu. Og
í öllu tilliti á það að vera viðleitni þeirra
að styrkja til þess, að eflzt geti hagur
og aukizt sæmd skólans."
Þess má geta í sambandi við reglu-
gerðina, að brátt var horfið að því að
hafa einn bóknámstíma á undan morg-
unverði og annan á eftir og var þá
drukkinn einhver morgundrykkur,
þegar farið var á fætur, annað hvort te
af íslenzkum grösum eða heit mjólkur-
blanda og síðan hófst skólinn með
morgunsöng kl. 8 f. h. Sunginn var
sálmur og einhver stúlkan las bæn.
Gerðu þeir það til skiptis sína vikuna
hver. Á kvöldin var lesinn húslestur,
oft í Mypstershugleiðingum, og sunginn
sálmur áður en gengið væri til náða.
Passíusálmamir voru jafnan sungnir á
föstunni. Á helgum dögum var ávallt
farið til kirkju, ef fært var, þegar mess-
að var í sóknarkirkjunni. Auk þeirra
námsgreina, sem hér eru nefndar, var
ævinlega kenndur söngur í skólanum
og stundum söngfræði og einstöku
stúlkur lærðu orgelleik. Ennfremur
lærðu nokkrar stúlkur ensku, og er
þessa getið um eina af námsmeyjum
þeim, er voru á Laugalandi fyrsta vet-
urinn.
Húsakostur aukinn.
Þegar kvennaskóinn var hafinn á
Laugalandi, hafði strax orðið að verja
til kennsluáhalda og nauðsynlegasta
húsbúnaðar rúmum 2 þúsund krónum
og hjó það, svo sem vænta mátti, nokk-
urt skarð í skólasjóðinn. Þá lét Eggert á
öðru ári reisa myndarlegt þvottahús
við laugina af timbri, þar sem 10«stúlk-
ur gátu þvegið í einu. Var komið fyrir
rennu yfir þvottabölunum með tappa
yfir hverjum bala, en hægt var að dæla
vatni úr lauginni upp í rennuna. ý gólf-
inu var komið fyrir frárennsli. Tvö
vönduð baðker voru í húsinu og var
þar alltaf savnilega heitt, þó að frost
væri úti. Þótti þetta aýlunda mikil og
til stórra þæginda.
Þvotthús þetta fauk alveg burt af
grunni veturinn 1891—92 og liðaðist
sundur. Var því að vísu hrófað upp aft-
ur, en á miklu óvandaðri hátt.
Brátt varð það sýnt, að húsnæðið var
allt of lítið. Fyrir forráðamönnum skól-
ans vakti um þessar mundir sú hug-
mynd að gera Laugalandsskóla að
fjórðungsskóla fyrir allt Norðurland.
Rituðu þeir Eggert. Gunnarsson, Einar
í Nesi og séra Amljótur á Bægisá öjl-
um sýslunefndarmönnum í Norðlend-
ingafjórðungi bréf þessa efnis 4. fehr.
1879 og skoruðu á þær að sameina sig
um einn kvennaskóla. Töldu þeir að
slíkt mundi verða tiltölulega ódýrara
í framkvæmd en að hver sýsla væri að
berjast áfram með skóla af vanefnum,
enda gæti sú stofnun orðið miklu
myndarlegri, sem fleiri kraftar styddu
að. Gert var ráð fyrir að byggja vel út-
búinn skóla, er tæki um 30 námsmeyjar.
Höfðu Skagfirðingar næstliðna tvo vet-
ur haldið uppi kennslu nokkurri fyrir
konur að Ási í Hegranesi og á Hjalta-
stöðum í Blönduhlíð og Húnvetningar
voru í uppsiglingu með skóla hjá sér.
En þessari málaleitun var svo dauflega
'tekið, að ekkert varð af samvinnu. Aft-
ur á móti sameinuðust þessar tvær sýsl-
ur um kvennaskólann í Ytri-Ey árið
1883.
Laugalandsskólann sóttu því aðal-
lega stúlkur úr Eyafjarðar-, Þingeyjar-
og Múlasýslum, en oft komu þó náms-
meyjar víðar að. Reyndist aðsóknin
strax svo mikil fyrstu árin, að ekki var
hægt að taka allar, sem báðu um
skólavist, og vantaði því húsrými.
Þegar sýnt var að ekki fékkst
samkomulag um einn kvennaskóla fyrir
Norðurland, sem öll sýslufélögin önn-
uðust rekstur á, var orðið vonlaust um
að hægt væri að reisa nýja skóabygg-
ingu á Munkaþverá, eins og til þess
tíma hafði vakað fyrir Eggert Gunn-
arssyni. Réðst hann þá í það sumarlð
1879 að lengja skólahúsið á Laugalandi
enn um þriðjung til að bæta úr hús-
næðisþörfinni og gat það þá tekið 20 til
30 námsmeyjar. Voru námsmeyarnar
iðulega kringUm 20 næstu árin og
stundum nær 30. Flestar voru þær vet-
urinn 1890—91, en þá dvöldu þar 38 eða
39 námsmeyjar síðari hluta vetrarins.
Framhald þessarar skólasögu séra
Benjamíns birtist væntanlcga í Degi
í janúar.