Dagur - 23.12.1959, Síða 29

JÓLABLAÐ DAGS
29
scð, að fólkið kvíðir ekki fátækt. Það
reynir ekki að aura saman fé til elliáranna
og- er áhyggjulaust, þótt ekki renni mikið
fé um henclur þess. Hæst eru laun þeirra,
sem eru langskólamenntaðir, og standa
tæknimenntaðir menn þar frenistir. Einn
rithöfund hittum við í ferðinni, sem ný-
búinn var að fá 100 þtisund rúblur fyrir
barnabók, er hann liafði samið, ósköp
venjulega barnasögu, að því er hann
sagði sjálfur. Slíkir þurfa ekki að kvíða
ævinni, eftir að þeir hafa einu sinni unnið
hylli þeirra, sem bókaútgáfunni ráða. Gg
það cr af og frá, að múrarinn hafi hærri
laun en prófessorinn í Rússlandi.
Almcnningur er raunar þegar svo langt
komimi á menntabrautinni, að valdhafar
hafa séð þann kostinn vænstan að hækka
laun fyrir mörg af liinum óvinsælli verka-
mannastörfum, svo sem götuhreinsun og
námavinnu. Tiilkur tjáði mér, að margar
konur kysu að vinna við hreinsun gatna,
af því að það væri vel borgað, en aug-
ljóst cr liins vegar, að ástæðan til þess,
hversu margar konur í Ráðstjórnarríkj-
ununi vinna þau störf, sem við köllum
karlmannsverk, er sú, hversu ógnarlegU
mannfalli þessar þjóðir hafa orðið lyrir
í styrjöldum, einkum síðari lieimsstyrjöld-,
inni. Þá urðu kouur að hefja merki fall-
inna manna sinna, til þess að atvinnu-
líiið færi ekki i kaldakol.
Alls staðar verjð að byggja., ’
Alls staðar sér merki uppbyggingar og
þenslu Maskvuborgar. IIús eru hvarvetna
í smíðum, og er mest byggt úr tigulsteini
eða öðrum hleðslusteini eða helfum, sem
framleiddar eru í verksmiðjum. Þrátt fyrir
gevsi mikið starf í byggingum, fer því
fjarri, að ástaud sé go.tt í húsnæðismálum
miðað við okkar kriilur. Áætlanir gera
ráð fyrir, að þ.ví marki verði náð á næstu
tólf ánun, og mig minnir, að hver einasta
fjölskylda geti halt íbúð fyrir sig, og er
þá 4—5 manna íjölskyldu ætlað 50 fer-
metra gólfrými- 12 fermetra gólfflötur
fyrir einstakling er talið ágætt, og hlotu-
ast sfikur lúxus, varla þeim, sem ekki
vinna nein hin æðri störf. Húsafeigit er
hins vegar mjög haldið í hóli. Túlkur
okkttr ferðafélaga, kona um fertugt, sagð-
ist ásamt eiginmanni sínum og syni búa
í fjögurra herbergja íbúð, og greiddu
jitiu lyrir ltana 150 rúblur á mánuði, cða
milli 5 og 4 hundruð krónur. Hún sttgði
einnig, að fæði væri ódýrt og örsjaldan
kæmi fyrir, að skortur yrði á einstaka
vegna þess, að á vissum árstíðum yrði
sums staðar erfitt um samgiingur í hinu
stóra landi, þar sem akveganet er enn
ekki orðið nógu þétt. Sagði hún, að á
matsulustöðum fyrir almenuing mætti fá
allgóða máltíð fyrir H—5 rúblur.
Þröng kjör, en batnandi.
Með stórauknum byggingum á síðari ár-
um hefur luisnæðisástandið batnað, þrátt
fyrir síaukua mannmergð. Þó er svo enn,
að sums staðar verður barnafjiilskylda
öll, að hýrast í emu herbergi og hafa að-
gang að eldunarplássi með öðrum. Og til
mun vera, að fjölskylda sé ekki ein um
sitt herhergi.........Hefði verið lagt
mikið kapp á að byggja yiir alþýðuna
alla þá tíð, sem ráðstjórn hefur ráðið, er
ckki vaíamál, að ástandið væri orðið
miklu betra en jrað er. En slík hefur
stefna valdhafanna ekki verið. Annað
hefur setið í fyrirrúmi, t. d. uppbygging
þungaiðnaðarins.
Kunnugir telja, að ástandið í Moskvu-
borg liafi verið einna \erst á árununi
kringum síðari heimsstyrjöldina, en upp
úr því var svo farið að vinna að úrbótum
fyrir alvöru. Sumir taka jafnveí svo til
orða, að húsnæðisleysið undir ráðstjórn
liafi orðið verra en á keisaratímanum.
Fólkinu hafi sííellt verið að fjölga án þess,
að byggingum væri sinnt í þeim ínæli,
að eitthvað dygði til úrbóta.
Börnin bezl khvdd.
Hcitt vatn er leitt í hús á allstórum
svæðum, a. m. k. i miðborginni, og eru
þá húsin einnig hituð upp með því, en
reistar liafa verið stórar stöðvar, jjar .sem
vatnið er liitað. Þannig er ein stór mið-
stöðvarupphitun fyrir stórt hverfi. Því
fer þó fjarri, að vatnslagnir séu á hvert
byggt ból í Ráðstjórnarríkjunum, hvað
þá, að um heitt vatn sé að ræða. Ekki
þarf að fara langt út lyrir Moskvu þar
til kemur í byggðir, sem bera svipniót
sveitaþorpsins nær ósnortið. Mcðtram
breiðum og góðunr, malbikuðum aðal-
þjóðvegum, sem liggja milli stórborganna,
standa ómálúð eða gamalmáluð timbur-
lrús, oft bjálkahús, í röðum eða þýrping-
um á báða vegu. Handan við vegarskurð-
inn á báðar hliðar eru brunnar með
stuttu millibilj, en húsfreyjurnar þramma
mcð vatnsfötur í báðum höndum að
sækja vatnið. Sums staðar eru allgóðir
vatnspóstar mcð sæmilegum, handknún-
um dæluútbúnaði, og geta húsfreyjur sctt
sínar undir rennslið, en annars
vörutgeund til matar. Það væri þá ekki
vegna jicss, að varan væri ckki til, hcldurfiitur
staðar er allt með frumstæðara móti: opnir
brunnar með vinduási, sveif og fötu,
sem dýft er í. Margar húsmæður sá ég
hafa bogna klyfstöng yfir herðarnar. Það
er líkt að litast um á slíkum slóðum og
maður getur ýmyndað sér af rússneskri
skáldsögu. Fólkið er markað gf erfiði,
en er glaðlegt og gestrisið. llörnin, sem
meira ber á í slíku umhverfi en í borg-
inni, eru hraustleg, og þau eru áberandi
miklu betur klædd en fullorðna fólkið-
Þeirra er framtíðin. Þennan mun á
klæðaburði sá ég hvarvetna þar, sem ég
kom, í Ráöstjórnarríkjunum.
I'áir skýjakljújar — flúr á
þunglamalegmn húsum.
Það eru ekki margir skýjakljúfar í
Moskvu. Þeir eru án efa innan við tug
að tölu. liorgin rís Jní ekki hátt í loft.
í vissum hverfum er mikið af gömlum
lmsum, jiar sem eitt sinn bjó aðall og
auðkýfingar. Mörg þessara húsa eru fögur,
og fer ckki hjá því, að mörgum gesti
linnist þau bera af þeim luisum, sem
byggð hafa verið meðan Stalin var við
völdin. Þær byggingar eru að vísu margar
mikilfenglegar á sinn hátt, en kuldalegar
eru þær, jirátt fyrir allt flúrið, 'en unt
Jiað munu flestir á einu máli, að Jtað
keyri langt vir hófi. Flúrið er jafnt utan
sent innan dyra, en auk Jvess blasir mar-
mari hvarvetna við sjónurn eftir að inn
er komið. Miirg af nýlegri stórhýsum eru
með turnum, og innan um flúrið er kornið
fyrir myndastyttum á stöllum, að ekki
sé minnzt á haraarinn og sigðina, sent
alls staðar ber fyrir augu.
Dýr smekkur Stalins.
Súlur bygginganna eru sverar og þung-
lantalegar, og einhvern veginn ber hið
smærra skraut áþekkan svip. Það var
vist smekkur Stalins að byggja hús á þenn-
an veg, og er þá ekki að sökum að spyrja.
Það fer ekki hjá, að slík hús kosta miklu
meira en hús með einfaldara sniði og
útliti, en um það er varla spurt, þegar
húsin eiga unt leið að vera eins konar
sýniugargripir. Eitt sinn ruglaði ég sam-
an tveimur skýjakljúfum í Moskvu. Ann-
ar var (búðarhús cn hitt utanríkisráðu-
neytið. Slíkar byggingar eru auðvitað á
kostnað alþýðunnar. Þær eru til tafar á
leið tif bættra lílskjara. Eitt sinu spurðum
við ferðafélagar túlk okkar, livort ckki
væri ofboðslega dýrt að byggja á slíkan
hátt. „Nei, nei,“ sagð lnin. „Skrautið er
allt framleitt í verksmiðjum og kostar
sama og ekki neitt,“