Dagblaðið Vísir - DV - 24.06.1995, Síða 17

17
LAUGARDAGUR 24. JÚNÍ 1995
Þúsund læknar og vísindamenn á ráðstefnu í Kaupmannahöfn:
Offita er rándýr
fyrir þjóðfélagið
- offita meðal bama veldur áhyggjum
Á alþjóðlegri ráðstefnu um offitu,
sem haldin var í Kaupmannahöfn nú
í júní, kom fram að fjöldi of feitra
barna í Danmörku hefur nær tutt-
ugufaldast síðustu fimmtíu árin. Of-
fita meðal harna er einnig vandamál
sem hefur aukist á undanförnum
árum og áratugum á íslandi. Hreyf-
ingarleysi og rangt mataræði er talin
aðalástæðan.
„Þegar ég var í barnaskóla fyrir
nokkrum áratugum var kannski
einn feitur nemandi í hverjum bekk.
Núna eru þrír til fjórir feitir nemend-
ur í hverjum bekk og fleiri skvapað-
ir,“ segir Hilmar Björnsson, fram-
kvæmdastjóri hjá forvarna- og end-
urhæfingarstöðinni Mætti.
Síðastliðin tvö ár hefur Máttur
haldið námskeiö fyrir of feit börn og
unglinga á aldrinum 10 til 16 ára.
„Við höfum beint námskeiðunum að
fjölskyldunni. Foreldrar hafa komið
með börnunum og fengið fræðslu um
leið og þau,“ greinir Hilmar frá.
Hann segir það hafa komið á óvart
að í mörgum tilfellum hafi foreldr-
arnir sjálfir ekki átt við offituvanda-
mál að stríða. „Maður getur spurt sig
hvort það séu ekki þeir sem ekki eru
feitir sem bregðast fyrr við en hin-
ir,“ segir Hilmar.
Óreglulegt mataræði
stærsti vandinn
Ólafur Sæmundsson næringar-
fræðingur, sem stýrt hefur nám-
skeiðunum, segist ekki meta þyngd-
artap sem slíkt þegar árangurinn er
metinn. „Á þessum árum lengjast
unglingarnir verulega og það er tekið
tillit til þess. Ef viðkomandi hækkar
um 10 sentímetra og þyngdin stendur
í stað þá hafa í raun tapast 10 kíló.
Aðalvandamálið hjá of feitum börn-
um hefur verið of mikil neysla sæl-
gætis og skyndibitafæðis og svo
óreglulegt mataræði. Það síðast-
nefnda er í raun stærsti vandinn. Ef
sleppt er úr máltíðum erum við veik-
ari á svellinu fyrir mat sem gefur
mikla orku. Ég set á oddinn að
krakkarnir borði vel og reglulega.
Það versta sem hægt er að gera sjálf-
um sér er að halda of mikið í hitaein-
ingarnar. Það getur dregið úr mögu-
legum vexti og þroska. Lágmarkskal-
oríufjöldi fyrir fólk sem er að þrosk-
ast er hátt í tvö þúsund á dag,“ segir
Ólafur.
Hilmar getur þess að bandarísku
Of feitum börnum fjölgar ört í hinum vestræna heimi,
að því er fram kom á ráðstefnu í Kaupmannahöfn sem
um eitt þúsund læknar og vísindamenn sóttu.
Fimm til tiu prósent af útgjöidum vegna sjúkdóma f
hinum vestræna heimi eru vegna offituvandamála.
hjarta- og æðaverndarsamtökin séu
að snúa sér að börnum sem mark-
hóp. „Mér finnst sláandi auglýsing
frá þeim sem sýnir krakka í snúsnú.
Undir auglýsingunni stendur: Munið
þið þegar leikir barna voru svona.
Núna eru börnin bara með stýripinn-
ann fyrir tölvuleikina. Samtökin
hafa birt fleiri auglýsingar í þessum
dúr.“
Hilmar segir áróðrinum beint að
krökkum þar sem það virðist vera
mjög erfitt að breyta lífsstíl fullorð-
ins fólks. Hann kveðst sannfærður
um að offita og þolleysi meðal full-
orðinna nú verði stórt heilsufarslegt
vandamál í framtíðinni.
70 prósentmeð
þol undir meðallagi
Á síðustu mánuðum hefur Máttur
framkvæmt á annað þúsund mæling-
ar á vegum sjúkrasjóðs Verslunar-
mannafélagsins. „Tæplega 40 pró-
sent af félögum Verslunarmannafé-
lagsins reykja. Undir 30 prósent voru
með þol í meðallagi eða betra. Sem
sagt yfir 70 prósent félaganna voru
með þol undir meðallagi. Þetta er
ekki bara Verslunarmannafélagið.
Við erum búin að mæla sjö togaraá-
hafnir og niðurstaðan var nákvæm-
lega sú sama. Það má því draga þá
ályktun að víða sé pottur brotinn,"
segir Hilmar.
Á ráðstefnunni í Kaupmannahöfn
kom fram að fimrn til tíu prósent af
útgjöldum vegna sjúkdóma í hinum
vestræna heimi eru vegna offitu og
sjúkdóma sem orsakast hafa vegna
offitu.
Tugmilljarðakostn-
aður vegna offitu
Ný rannsókn, sem gerð var í Sví-
þjóð, hefur leitt í ljós að offita er dýr
fyrir samfélagið. Veikindadagar og
brotthvarf af vinnumarkaði vegna
offitu áður en venjulegum ellilífeyr-
isaldri er náð kostar sex milljarða
sænskra króna, eða um 48 milljarða
íslenskra króna, á hverja milljón
íbúa í Svíþjóð. Tekið er fram að þetta
sé einungis óbeinn kostnaður, enn
er ekki búið að reikna út beinan
kostnað.
Ráðstefnuna í Kaupmannahöfn
sóttu um eitt þúsund læknar og vís-
indamenn. Þetta var 80 prósenta
meiri þátttaka en skipuleggjendur
höfðu gert ráð fyrir og þykir benda
til þess að vísindamenn séu farnir
að taka offituvandamál alvarlega.
Feitbörn í hættu
Meðal vísindamannanna, sem
sóttu ráðstefnuna, var Stephan
Rössner frá Svíþjóö. Það er kenning
hans að feit börn verði feit þegar þau
verða fullorðin og það þýði í raun
að þau verði undir í hinum vestræna
heimi ef ekki er gripið í taumana, að
því er greint er frá í danska blaðinu
Politiken. Boðskapur Rössners er að
vinna beri bug á fituvandamálum
eins fljótt og hægt er í samráði við
fjölskyldur barnanna. Þaö er mat
hans að taka verði meira tillit til sál-
fræðilegra og félagslegra vandamála
sem fylgja 1 kjölfar offitu.
Rannsóknir sýna að því eldri sem
of feit börn eru því meiri líkur eru á
því að þau verði feit þegar þau verða
fullorðin. Það eru sagðar 27 prósenta
líkur á því að of feitt fjögurra ára
barn verði feitt á fullorðinsárum en
70 prósent of feitra barna á aldrinum
10 til 13 ára verða feit þegar þau eru
orðin fullorðin.
Vísindamennirnir lýstu eftir sam-
vinnu milli skóla og lækna í barátt-
unni gegn offitu. Einnig var nefndur
sá möguleiki að í framtíðinni myndu
arkitektar skapa samfélag þar sem
hægt væri að hreyfa sig án bíls. í því
sambandi var bent á Bandaríkin þar
sem víða væri ekki hægt að komast
leiðar sinnar án þess að vera á bíl.
Greint var frá bandarískri könnun
sem leiddi í ljós að á Vesturlöndum
ættu of feitar konur og karlar erfitt
uppdráttar félagslega séð. Könnunin
leiddi einnig í ljós að of feitt fólk er
ósátt við sjálft sig.
Hvernig sendibíl þarftu
...néikvæmíegal
LDV sendibíllinn er fáanlegur
frá framleidanda sem:
Hefðbundinn sendibíll, sjúkrabíll,
verkstæöisbíll, tankbíll, ísbíll, björgunarbíll,
háþekjubíll, gámabíll, með kælikassa, smárúta og vinnuflokkabíll.
Auk þess er í boði svo margbreytilegur aukabúnaður, að líkur þess að þú fáir
sendibíl með nákvæmlega þeim eiginleikum sem þú kýst, eru mjög miklar.
VELAR&
ÞJéNUSTAnr
SOUDi
cnimAT
HÚSASMIÐJAN
JÁRNHÁLSI 2. 110 REYKJAVÍK, SÍMI 587 6500