Þjóðviljinn - 08.06.1980, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 8. júni 1980.
UOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvœmdastjóri: Eiöur Bergmann
Hitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan ólafsson
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Olafsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Þórunn Siguröardóttir
Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: ÁlfheiÖur Ingadóttir, Einar Orn Stefónsson, Guöjón Friöriks-
son.Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnvis H. Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir : Þorsteinn Magnússon.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elísson
Utlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnssoru
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur:Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Sigriöur Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa :Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bóra Siguröardóttir.
Simavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Utkeyrsia: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6, Reykjavfk, simi 8 13 33.
Prentun: BlaÖaþrent hf.
Nýtt
og stærra
SUNNUDAGSBLAÐ
• Sunnudagsblað Þjóðviljans kemur nú út í nýjum
búningi. Nýtt og stærra Sunnudagsblað er tilraun sem
Þjóðviljinn gerir í sumar. Nú kemur helgarlesningin
strax á laugardagsmorgni og er það von ritstjórnar að sú
nýbreytni mælist vel fyrir.
• Þau dagblöð sem ætla að halda velli verða að laga sig
að þeim þjóðfélagsbreytingum sem yfir ganga. Reynsl-
an erlendis sýnir að það getur orðið erfið raun aðstand-
endum og starfsmönnum rótgróinna blaðastofnana að
færa starfshætti sína í það horf að þeir svari kröfum
tímans. Engu aðsíður er nauðsynlegt að ganga í gegnum
slikan hreinsunareld og mikilvægt að þar séu allir sem
tengdir eru viðkomandi útgáfu til kvaddir.
®Af breyttum viðmiðunum sem blöð verða að hafa í
huga mætti nefna nokkrar sem sköpum skipta. Sjón-
varpsöldin hef ur haft í för með sér byltingu og samfara
henni verður fólki eiginleg myndrænni skynjun en áður.
Ljósvakamiðlarnir bregða fréttum og myndum á loft, en
blöðin hljóta að skoða og skilgreina í kjölfarið, og birta
ef ni sem hægt er að grunda í ró og næði en nýtur sín ekki
á hraðfleygri sjónvarpsstund. Menntunarbyltingin er
önnur meginbreyting sem átt hef ur sér stað. Á hverjum
áratug bætast nú í hóp f jölmiðlaneytenda tugþúsundir
íslendinga sem hafa lagt að baki langskólanám og
gengið hinn formlega menntaveg á enda. Þessi breiði
f jöldi hlýtur að breyta þeim kröfum sem gerðar eru á
hendur dagblaða. Þá má geta örtölvutækninnar og iaser-
geislans sem eru að breyta framleiðsluferli dagblaða
um allan heim. Og er þá fátteitttalið.
A undangen>gnum vikum og mánuðum hef ur farið f ram
mikil og skipuleg umræða um starfshætti, efnisáherslur
og efnistök meðal starfsfólks Þjóðviljans. Margt af því
sem þar hef ur verið til umræðu er um það bil að komast í
framkvæmd. Að sönnu hef ur oft áður verið efnt til mál-
þinga innan Þjóðviljahúss sem utan, en að þessu sinni
hefur verið reynt að tryggja að ekki yrði látið sitja við
orðin tóm.
• Fyrsta breytingin sem sprettur af þessari umræðu
starfsf ólks og snýr að lesendum er nýtt og stærra Sunnu-
dagsblað. Við gerum eins og sagði í upphaf i þá tilraun í
sumar að slá saman laugardags- og sunnudagsblaðinu.
Fimm daga vinnuvika er orðin raunveruleg að minnsta
kosti yfir sumartímann víðast á landinu. Sumartímann
notar fólk til ferðalaga, útivistar eða hvíldar um helgar
og þá er gott að þurfa ekki að bíða eftir helgarlesning-
unni til laugardagskvölds. Nú kemur Sunnudagsblaðið
sem sagt á laugardagsmorgni og hægt er að grípa til þess
alla helgina. Við sáum ekki ástæðu til þess að breyta
nafni blaðsins því það hefur unnið sér hefð og
markaði á sínum tíma nýtt skeið í helgarútgáf um dag-
blaðanna íslensku. Þjóðviljinn var fyrstur blaða hér-
lendis að taka upp vandaða helgarútgáfu að hætti
erlendra blaða.
• Með nýju og stærra Sunnudagsblaði og niðurfellingu
laugardagsblaðsins í sumar vakir það einnig fyrir okkur
að nýta mannafla blaðsins til ýmissa sérverkefna og í
sérútgáfur sem við höfum áhuga á að festa í sessi.
Stundum finnst ritstjórnarfólki að í rauninni sé blaði
þess ritstýrt út í bæ af því mikla aðstreymi sem kemur
f rá félöguhn, einstaklingum, stof nunum og stjórnvöldum
inn á ritstjórnarskrifstofur. Á lítilli ritstjórn er sérstak-
lega erfitt að rækta sérstöðu þá sem Þjóðviljinn vill
skapa sér með því að varla hefst undan við blaðið á
morgun.
• Við vonum að lesendur og velunnarar Þjóðviljans taki
tilraunastarfsemi okkar vel í sumar. Með breyttum út-
gáfuháttum er það von okkar að takist að gefa út skipu-
legra blað en áður, að betur auðnist að rækta sérstöðu
Þjóðviljans án þess að þrengja skírskotun hans, og að
tóm gefist til sérátaka í ýmsum málaflokkum.
—ekh.
* úr aimanakinu
Umhverfi 80 er uppákoma
sem hefst i dag, laugardaginn 7.
júni. 1 Breiðfirðingabúö og
nágrenni verður margs konar
list og lyst i hávegum höfð fram
til miðs mánaðar eins og lesa
má um annars staðar i Þjóövilj-
anum. Þetta minnir á að ótrúleg
stakkaskipti hafa orðið á gamla,
góða miðbænum undanfarin
misseri. Hann er smátt og smátt
að ganga i endurnýjun lifdaga
sinna en smiðshöggið á þá þróun
gæti verið afnám flugvallar i
Vatnsmýri.
Miðbærinn hefur goldið þess
hve \borgin er orðin mikil á
langveginn. Frá Pósthúsinu
gamla til ystu endimarka I
Breiðholti og Arbæjarhverfi eru
liklega einir 10 kilómetrar svo
að það er ekki sjálfsagt mál að
skreppa þaðan niður i bæ og
njóta iðandi mannlifs sem ætti
Menningarrætur
að fylgja öllum almennilegum
borgum.
Með þvi að flytja flugvöllinn
skapast ævintýralegir mögu-
leikar til að þétta byggðina og
styrkja kjarna borgarinnar auk
þess sem það er mun ódýrari
kostur heldur en að reisa nýtt
hverfi i Korpúlfsstaðalandi
jafnvel þótt lagning nýs flug-
vallar sé með i dæminu.
Breiðfirðingabúð er gott dæmi
um það ástand sem rikt hefur i
miðbænum. Hún hefur um ára-
bil staðið litið sem ekkert nýtt
og þvi miður er það svo um
mörg önnur hús. Nægir þar að
nefna Bernhöftstorfu og Fjala-
kött.
Breiðfirðingabúð er lika gott
dæmi um hin nýju viðhorf.
Listamenn og áhugamenn um
lifandi umhverfi hafa nú lagt
hana undir sig um hrið og von-
andi leggst hún ekki i dvala á
ný. Þá er Bernhöftstorfan
einnegin að vakna til lifs og sæt-
ir það miklum tiðindum eftir 10
ára rifrildi.
Skemmtilegustu borgir i
heimi eru þær sem standa þétt
og eru rikar af gömlum hefðum.
Amsterdam i Hollandi er ein
slikra borga en systir hennar,
Rotterdam, er miklu leiðinlegri
og vélrænni borg. Stafar það af
þvi að i heimstyrjöldinni miklu,
sem lauk árið 1945, var borgin
skotin i rúst svo að vart stóð
steinn yfir steini. Þess vegna er
nær öll miðborgin ný: stál, gler,
steinsteypa og breiðar götur.
Lika var reynt að leggja
gömlu Reykjavikurborg i rúst,
ekki þó með sprengjum heldur
af kynslóð sem ruglaðist þegar
velferðin helltist yfir þjóðina.
Þessi kynslóð varð svo hugfang-
in af framförunum að hún
gleymdi þvi að til þess að tré
geti staðið verður það að hafa
rætur. Gömlu húsin i Reykjavik
eru hluti af menningarrótum
okkar og nauðsynleg til þess að
borgin visni ekki upp,
Með þessu er ég ekki að segja
að hvert gamalt hús eigi rétt á
sér en þau eru orðin svo fá að
vega verður og meta hvert hús
áður en ákvörðun er tekin um
framtíð þess. Þetta mat verður
að einkennast af ihaldssemi.
Reynslan sýnir að séu þessi
hús vel byggð i upphafi geta þau
ágætlega þjónað sfnum tilgangi
áfram. Upp um öll Þingholt er
nú verið að flikka upp á hús frá
timburhúsaöldinni og er þar
ungt fólk i fararbroddi. Það
sækist eftir þeim þægindum-
sem fylgja þvi að búa nálægt
miðbæ, i rótgrónu, gróðurriku
og afar margbreytilegu
umhverfi. Timbur er lika
lifrænt efni og fólki liður vel inn-
an timburveggja, ekki sist ef
þeir eru gamlir og anda frá sér
andblæ liðinnar tiðar.
I Bernhöftstorfu er verið að
opna finan matsölustað, sem
verður örugglega eftirsóttur þó
að ekki væri nema vegna húss-
ins. Reyndar hefur um áratugi
verið rekinn annar matsölu-
staður i gömlu timburhúsi i
miðbænum. Það er Naustið, eitt
finasta veitingahús borgar-
innar.
Nú er komiö fram i dagsljósið
nýtt deiliskipulag fyrir hverfið
milli Pósthússtrætis og Lækjar-
götu,sunnan Austurstrætis. Það
er gert i anda varðveislustefnu
en þó er gert ráö fyrir ákveðinni
og eðlilegri endurnýjun. 1 skipu-
laginu er gert ráð fyrir mjórri
verslunargötu sem á að hlykkj-
ast að húsabaki fyrir gangandi
umferð og vera að einhverju
leyti yfirbyggð. Þáttur i
miðbæjarvakningu.
' Nú virðist Bernhöftsforfu
borgið og þá hlýtur næst að
koma að Grjótaþorpinu sem enn
himir i nokkurri niðurniðslu og
biður sins vitjunartima.
Þröngar og hlykkjóttar götur
þorpsins bjóða upp á mikla'
möguleika og hlýju sem
kaupmenn og veitingamenn
ættuaö koma auga á. Eðlilegast
væri að þétta þorpiö með húsum
sem falla vel að þeim sem fyrir
eru, annaðhvort nýbyggingum
eöa húsum sem flytja verður úr
öðrum hverfum. Þannig væri
Guðjón
Friðriksson
skrifar
hægt að mynda heila húsaþyrp-
ingu á stóra, ljóta bilaplaninu
við Vesturgötu. Morgunblaðs-
húsið er enn eins og skrattinn úr
sauðaleggnum i Grjótaþorpi en
við þvi er ekkert að segja.
Oft þarf ekki nema litla hug-
kvæmni til að lifga upp á
umhverfið. Viða erlendis eru
t.d. smáverslanir skreyttar
utan dyra með blómapottum og
blómakerjum. Slikt mætti vel
gera t.d. I Austurstræti og við
Laugaveg. Lækjartorg er
afskaplega grátt eins og það er
núna.Heilmikið mætti lifga upp
á það með þvi að flagga borðum
og fánum um torgið þvert og
endilangt. Einnig mætti setja
upp blómakassa utan á Otvegs-
bankann og væri þá mikið feng-
ið fyrir litið fé.
I tengslum við Umhverfi 80
kemur út blað sem heitir Bráð-
ræði. Þar er m.a. stungið upp á
þeirri hugmynd að borgin skyldi
alla kóra og hljóðfærasveitir til
að koma fram á Lækjartorgi á
góðviðrisdögum, einum eða
tvisvar sinnum á sumri.
Reyndar þyrfti örugglega ekki
að skikka þessar sveitir til að
koma. Þær gerðu það með
ánægju enda góð auglýsing.
Mikill kostnaður er þvi sam-
fara að koma upp sviði og
hátalarakerfi i hvert sinn sem
haldinn er útifundur eða
skemmtun á Lækjartorgi. Það
yrði þvi fljótt að borga sig að
koma upp föstu sviði á torginu
með fullkomnum tækjum. Það
yrði að sjálfsögðu að vera fal-
legt. Reyndar var það mikill
feill þegar nýja húsið við
Lækjartorg var hannað að gera
ekki ráð fyrir innbyggðu sviði
sem visaði út á torgið.
Aö lokum: Hlúum að menn-
ingarrótum Reykjavikur og
gerum hana lifvænlegri borg.