Þjóðviljinn - 08.06.1980, Blaðsíða 27

\ r- 3 f
t 1H'-t
Kt,
r r nA ^Wíl.ír/ i< l> l<; — Afi* > :»«
Sunnudagur 8. júni 1980. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 27
visna-
mál *

/>ó að hvölfist
veröld víð
Umsjön: <
Adolf J.E
Petersen
Einn afkastamesti hagyrö-
ingur fyrr og siöar er eflaust
SlmonBjarnarsonDalaskáld.Til
er eftir hann mikiö safn af rlm-
um, ljdðabréfum og lausavlsum
ásamt mörgu öðru sem hann
kvaö; margt hefur þó llka glat-
ast eða hefur ekki veriö birt á
prenti. Enn munu til I minnum
manna margar visur eftir hann
sem hvergi hafa komist á prent-
að blaö og vafasamt að muni
gera þaö.
Slmon var einn þeirra, og
kannski öðrum fremur, sem
alltaf gat ort, hvernig sem að-
stæöur voru; bragalistin brást
honum aldrei. Glaðvær og létt-
lyndur farandsveinn flutti hann
meö sér það ferðanesti, sem
hann sjálfur bjó sér, og miölaöi
öðrum óspart af:
Slmon bala bráins slóð,
Bjarnar talinn niður,
kátur gala kunni Ijóð
kenndur Dali viður.
Þannig kvað hann um sjálfan
sig, en Jón Magnússon á Mæli-
felli kvaö um Slmon þessa hug-
lægu vlsu:
Fær oft Simon hugann hresst,
Hómer Skagfirðinga,
hrærir gigju braga best,
blóminn hagyrðinga.
Sést af þessu að Jón hefur
metið Simon að verðleikum og
llkir honum viö grlska forn-
skáldiö Hómer.
Símon var vinsæll mörgum
öörumhagyröingum fremur. Þó
svo bæri við aö hann I fljótfærni
léti kviðling falla sem telja
mátti hvefsni viö náungann,
bætti hann ætlö úr þvl. Um Vin -
semd kvað Simon:
stundarsakir, en að þvl kom að
hann kvæntist Margréti Sig-
urðardóttur, en þau skildu. I
óyndi slnu Ut af þvl kvað hann:
Ljót mig baga leiðindin,
— ljóöa klagar gjörðin —,
hryggur slagar hugurinn
heim I Skagafjörðinn.
Man ég, frið I Dölum drós
dugði smiða bögur,
hennar bliðu brúna ljós
brunnu iðilfögur.
Við I næði Ijóða leik
létum fæða gaman,
ég og klæða indæl eik
ortum kvæði saman.
Sú réð gæða mjúklynd mæi
meinin græða hörðu,
saman æðar ástar tvær
okkar blæða gjörðu.
Mæðu hrannar erja á,
ekkert kann nú styðja,
mig þvl svanna flæmdi frá
forlaganna gyöja.
A sinum mörgu ferðum um
landið hefur Slmon eflaust oft
komist I kynni við náttúruöflin
og veörabrigðin, en sjaldan
kvaö hann um storma og stór-
hrlðar. A ferö um kvöldtlma
kvað hann:
Mörg þó hrlðin mikið köld
mjöllu skrýði hjalla,
vetrar tiðum kæru kvöld
kæta lýði allra.
Garpar kjósa iánið léð,
land þó frjósi bera,
I tungls ljósi úti með
yngisdrósum vera.
Gott er að eiga góðan vin
I grimmu llfs andstreymi.
Það er guðlegt geislaskin,
gjöf frá æðra heimi.
Þar sem forðum gjörði gljá
glaöheims skorðuð rósin,
himinsstoröum uppi á
iða norðurljósin.
Vlst er þaö, að Slmon lenti oft
I sennum I kveðskap, eins og t.d.
viö Bólu-Hjálmar. Þó hann teldi
sig ekki vera jafnoka Hjálmars,
gaf hann honum samt ekki eftir
I þeim efnum. Töldu sumir að
Símon bæri jafnan hærri hlut I
þeirra viöureign, svo sem heil-
ræöisvísur er Slmon sendi
Hjálmari bera vott um:
Þú hefur, Hjálmar,
lastfullt ljóð
látið ótæpt dynja,
eins og þegar yfir lóö
ógnaskúrir hrynja.
Leggðu niður ljótan sið,
ljúfur vertu og frómur,
gömlum þér þvi gapir við
gröfin, hel og dómur.
Fetaðu dyggða ferilinn
fram að dauða þlnum.
Hlýddu þessum, Hjálmar
minn,
heilræðunum brýnum.
Þegar Hjálmar var oröinn
ellihrumur og illa haldinn lík-
amlega, lét hann ekki niður
falla að yrkja svo sem andi hans
var skaptur til. Um það kvað
Slmon:
EUin bilar ekki haus,
ýta skáldið góða,
Hjálmar, nærri heyrnarlaus,
hamast við að ljóöa.
Mærðir dýrstar mynda kann
meöur visku gnóttir,
þar til brottu héðan hann
hrlfur Loka dóttir.
Ætlö hafði Slmon yndi af að
kveða um kvenfólk, og þá ekki
hvaö slst um ungar og ógiftar
meyjar. Kannski hefur hann
oröiö ásthrifinn af þeim um
Máninn gljáir lofts um Iund
Ijóma háan viður,
yfir sjáinn glatt og grund
geislum stráir niður.
Vetrar iöil blikar braut
björmum frlðu meður.
Ó, hvað bliöa uppheims
skraut
alla lýöi gleður.
Ekki mun Slmoni hafa þótt
fráleitt að bragöa vln svona ein-
stöku sinnum. Kunn er sagan
um það er hann var viö öl I
Reykjavlk og lögregluþjónar
staðarins ætluðu að taka hann I
geymslu, en hættu við þegar
hannhafði kveðiö þessar vlsur:
Sonur Hjálmars ef ég er,
af sem tálmast neyðir,
skulu álma hlynir hér
heljar skálma leiöir.
Um svo kvarti ýta val
ei með hjarta linu,
illt og margt ég yrkja skal
inni I svartholinu.
Þó að hvölfíst veröld viö,
vitiö ölvað meður
ég skal mölva, eyða frið,
ykkar bölvaö svartholið.
Nokkuö kom út á prenti eftir
Slmon meöan hann liföi. Varð
hann þá oft fyrir aðkasti I blöð-
um og þaö á óréttmætan hátt.
Eflaust hefur það gert honum
gramt I geði, þó hann léti lltiö á
þvi bera. Hann kvað samt um
þau skrif, eina vlsu, sem vitaö
er og geymst hefur:
Ekki skal ég æðrast par
er meö huga glööum,
nafnlausir þó nlðingar
nagi mig I blöðum.