Þjóðviljinn - 16.10.1982, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 16.-17. október 1982
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Blaðamenn: .Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson, LúövíkGeirsson, Magnús
H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guömundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Þórunn Sigurðardóttir, Valþór Hlöðversson.
(þróttafréttaritari: Víöir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elísson.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Gísli Sigurösson, Guðmundur Andri
Thorsson.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guörún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Simavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síöumúla 6 Reykjavík, sími 8 13 33
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaöaprent h.f.
ritstjórnargrein
úr almanakinu
Ein sú elsta
og vinsœlust
• Núívikunni hefur Dagblaðið og Vísir birt niðurstöður ur nýrri
skoðanakönnun sinni, þar sem spurt var um fylgi og andstöðu
annars vegar við bráðabirgðalögin um efnahagsmál frá 21. ágúst
s.l. og hins vegar við ríkisstjórnina.
• Þótt slíkar skoðanakannanir séu að sjálfsögðu aldrei fyliilega
marktækar, þá má engu að síður ætla, að þær gefi nokkuð sterka
vísbendingu, þegar hver könnun á fætur annarri sýnir áþekka
niðurstöðu.
• í átta skoðanakönnunum, sem Dagblaðið (og Vísir) hafa staðið
fyrir síðan núverandi ríkisstjórn var mynduð, þá hefur stjórnin
ætíð notið fylgis verulegs meirihluta þeirra, sem afstöðu hafa
tekið. Sú staðreynd segir auðvitað mun meira, heldur en úrslit
hverrar einstakrar könnunar fyrir sig.
• í skoðanakönnuninni nú, lýstu um 55% þeirra sem afstöðu tóku
fylgi við bráðabirgðalögin, en 45% kváðust andvígir lögunum.
UOOVIUINN
Morgunblaðið og
hagur aldraðra
• Þótt síst af öllu sé ástæða til, að líkja þessum bráðabirgðalögum
við kjaraskerðingarlög ríkisstjórnar Geirs Hallgrímssonar frá
febrúar 1978, - þá er engu að síður býsna fróðlegt að bera saman
niðurstöður úr sams konar skoðanakönnun þá og nú.
• Þann 13. mars 1978 birti Dagblaðið niðurstöður úr skoðana-
könnun um afstöðu manna til febrúarlaga Geirs Hallgrímssonar,
og var staðið að þeirri könnun með nákvæmlega sama hætti og nú.
• Aðeins um 15% þeirra sem afstöðu tóku lýstu sig fylgjandi
febrúarlögunum þá, en hins vegar kváðust um 55% fylgja bráða-
birgðalögunum nú. í skoðanakönnun Dagblaðsins frá mars 1978
lýstu um 85%, þeirra sem afstöðu tóku, sig andvíga hinum ill-
ræmdu febrúarlögum, en nú voru það hins vegar nær helmingi
færri, eða um 45%, sem lýstu andstöðu við bráðabirgðalög þau
sem nú er deilt um.
• Sannleikurinn er líka sá, að sé sanngjarnt tillit tekið til allra
aðstæðna, þá má segja að hinn mikli munur á stuðningi, annars
vegar við bráðabirgðalögin nú og hins vegar við kjararánið í febrú-
ar 1978, sé í fullu og eðlilegu samræmi við ólíkt innihald þessara
tveggja lagabálka.
• Skoðanakönnun Dagblaðsins og Vísis nú sýndi þó nokkru meiri
stuðning við ríkisstjórnina heldur en við bráðabirgðalögin sem
slík, og reyndist fylgi ríkisstjórnarinnar hjá þeim sem afstöðu tóku
vera rétt um 60%, en fylgi stjórnarandstæðinga um 40%. Þetta er
sama útkoma og í febrúarkönnuninni fyrr á þessu ári, og þannig
skiptist fylgið einnig fyrir tveimur árum í könnun sem fram fór
haustið 1980.
Þegar Morgunblaðið er
annars vegar kemur fátt á
óvart í sorablaðamennsku af
hvers konar tagi. í skjóli
mikillar útbreiðslu er gengið á
skjön við sannleikann eins og
ritstjórum blaðsins hentar
hverju sinni og óbreyttum
blaðamönnum att á foraðið,
þar sem lítið er gefíð fyrir
smámuni eins og
blaðamannsheiður og
sannsögli.
Það er engu líkara en myndað-
ur hafi verið starfshópur á Morg-
unblaðinu til að skrifa árásar-
greinar á núverandi heilbrigðis-
og tryggingaráðherra Svavar
Gestsson. í hverju málinu á fætur
öðru er sannleikanum umsnúið
og sótraftar sem mikið þarf til að
hreyfa úr stað, á sjó dregnir. Sér-
staklega vírðist fara í taugarnar á
Morgunblaðinu það átak sem
verið er að gera í málefnum aldr-
aðra á þessu ári þeirra, auðvitað
vegna þess að þar er verið að
vinna stórvirki með samvinnu
ríkisvaldsins og fjölmargra
frjálsra félagasamtaka eldri borg-
aranna. Við skulum af þessu til-
efni skyggnast örlítið um sviðið
og athuga hver staðan er í dag.
• Þótt varast beri að álykta of djarflega út frá þessum niðurstöð-
um, þá verður það samt að teljast einkar athyglisvert, að stjórn
sem ekki hefur lengur starfhæfan meirihluta á Alþingi skuli sam-
kvæmt skoðanakönnuninni njóta fylgis hjá réttum 60% þeirra sem
afstöðu taka. Þeim mun athyglisverðara er þetta, þegar þess er
gætt, að Sjálfstæðisflokkurinn vann mikinn kosningasigur í sveit-
arstjórnarkosningunum í vor, og að flokkseigendafélag Geirs
Hallgrímssonar hefur viljað eigna sér þann sigur að fullu. Hér er
einnig vert að minna á, að frá því síðasta skoðanakönnun fór fram
hafa þeir Albert Guðmundsson og Eggert Haukdal horfið frá öllum
stuðningi við ríkisstjórnina, en ekki virðist það hafa breytt einu né
neinu um fylgi við stjórnina.
• Niðurstaðan af skoðanakönnun Dagblaðsins og Vísis nú, þegar
ríkisstjórnin hefur setið í 32 mánuði, hún er sú að stjórnin njóti enn
fylgis sem svarar öllu fylgi Alþýðubandalagsins og Framsóknar-
fíokksins í síðustu kosningum, og þar til viðbótar um 40% af
þáverandi fylgi Sjálfstæðisflokksins. Fylgi stjórnarandstöðunnar
er hins vegar samkvæmt þessu aðeins kjósendahópur Alþýðu-
flokksins í síðustu kosningum og um 60% af þáverandi kjósendum
Sjálfstæðisflokksins.
• Ríkisstjórn Gunnars Thoroddsen mun nú vera orðin ein sú elsta
í allri Vestur-Evrópu, - og hún virðist tvímælalaust vera sú vinsæl-
Byggingar
fyrir aldraða
Stofnun Framkvæmdasjóðs
aldraðra á síðasta ári skiptir
sköpum frá því sem áður var. Nú
er svo komið að í ár verða veittar
tæplega 30 miljónir króna úr
sjóðnum til 16 verkefna víða um
land, en núverandi heilbrigðis-
ráðherra beitti sér sem kunnugt
er fyrir stofnun sjóðsins. Af fjár-
lögum er veitt 11 miljónum til
sjóðsins í ár. Á síðasta ári var
veitt af fjárlögum 13 miljónum
króna en árið 1976 var aðeins
veitt einni miljón til bygginga
aldraðra úr ríkissjóði. Eitt fyrsta
verk ríkisstjórnar Geirs Hall-
grímssonar, sem sat árin 1974—
1978, var að fella niður ákvæði í
lögum um fjárframlag til bygg-
inga elliheimila og var hlutur
gamla fólksins ekki réttur fyrr en
með ráðstöfunum núverandi
ríkisstjórnar.
Hin auknu framlög þýða það
að á árinu 1984 verður búið að
fullnægja eftirspurninni eftir
rými á hjúkrunardeildum fyrir
aldraða á Reykjavíkursvæðinu.;
Þá hafa sumsé allir aldraðir:
hjúkrunarsjúklingar á því svæði,
fengið inni á hjúkrunardeildum!'
Sama þróun er úti á landi, bæði
með aðstoð fjárframlaga hins op-
inbera en einnig með stórvirku
átaki sveitarfélaga og annarra
aðila. Ef við athugum yfirlit yfir
byggingar hvers konar fyrir aldr-
að fólk á landinu þá kemur í ljós
að um 48% aukningu þeirra er að
ræða á þessu og næsta ári, frá því
sem áður var! Núna eru tilbúin
1954 rými fyrir aldraða á dvalar-
heimilum, sjúkradeildum, hjúkr-
unardeildum og í sérhönnuðum
íbúðum, en í byggingu eru hvorki
meira né minna en 941 vistrými.
Og þetta kallar Morgunblaðið að
ekkert sé verið að gera í málefn-
um aldraðra í dag!.
Valþór
Hlöðversso
skrifar
Daggjöld eða
bein framlög?
Miklu moldviðri hefur verið
þyrlað upp undanfarnar vikur
vegna þeirrar ákvörðunar
heilbrigðisráðherra að taka þrjár
svokallaðar sjálfseignarstofnanir
út af daggjöldum og greiða rekst-
ur þeirra beint úr ríkissjóði.
Fjölmargar sjálfseignarstofnanir
í landinu eins og Borgarspítalinn
,og Hrafnistuheimilin eru alger-
lega reknar fyrir framlög frá ríki
og viðkomandi sveitarfélagi.
Þessir tveir aðilar hafa hins vegar
ekki haft nægjanlega mikla-
möguleika til að fylgjast með
rekstrinum þar sem sjálfstæðar
stjórnir stofnananna sjá um slíkt.
Ríkissjóður (sem greiðir 85—
90% daggjaldanna) hefur hins
vegar mátt senda viðkomandi
stofnunum óútfylltar ávísanir án
þess að hafa möguleika til að
fylgjast með rekstri þeirra. Þetta
kallar Morgunblaðið að verið sé
að ráðast á sjálfræði þessara
stofnana og hafa m.a. borgar-
læknir í Reykjavík og formaður
DAS verið fengnir til að lýsa van-
- þóknun sinni á þessari ákvörðun
Svavars Gestssonar. Morgun-
blaðið getur þess aftur á móti
ekki að í heilbrigðisráðherratíð
Matthíasar Bjarnasonar voru all-
ir ríkisspítalarnir í landinu teknir
af daggjaldakerfinu og settir inn á
föst fjárlög! Og það hefur ekki
heldur haft viðtal við fyrrverandi
aðstoðarmann Matthíasar Mat-
hísens þegar hann gegndi emb-
ætti fjármálaráðherra, en hann
segir í viðtali við Þjóðviljann í
síðustu viku: „Ég hef mjög Iengi
verið hlynntur beinni fjármögn-
un sjúkrastofnana einfaldlega
vegna þess að daggjaldakerfið er
meingallað og þjónar alls ekki til-
gangi sínum“.
Kaupmáttur
ellilífeyris
Við skulum athuga þriðja þátt-
inn sem snýr að málefnum aldr-
aðra. Það liggur fyrir að ellilíf-
. eyrir er nú hærra hlutfall af um-
sömdum launum en nokkru sinni
fyrr — nálgast 90% þegar tekið
er tillit til Dagsbrúnartaxta og
lægstu greiðslna úr lífeyrissjóð-
um. Ellilífeyrir og tekjutrygging
hækkaði um heil 60% í einu
stökki í heilbrigðisráðherratíð
Magnúsar Kjartanssonar 1971 og
það hefur enn verið gert átak í tíð
núverandi ríkisstjórnar. Þessar
greiðslur eru í dag 99% hærri en
þær voru 1971 og þær hafa hækk-
að um 23% síðan 1975!
Niðurstöður
1. Fjárframlög til bygginga
aldraðra verða í ár 13-sinnum
hærri en þau voru á árinu 1976,
en þá voru þjóðartekjur svipaðar
og á þessu ári. Mogginn minnist
ekki á það.
2. Núverandi heilbrigðisráð-
herra vill færa sem flestar sjúkra-
stofnanir af daggjaldakerfi yfir á
föst fjárlög. Það sama gerði Matt-
hías Bjarnason 1977 og á sama
máli eru einnig flestir áferfræðing-
ar í heilbrigðiskerfinu. Mogginn
minnist ekki á það.
3. Kaupmáttur ellilífeyris og
tekjutryggingar er nú 99% hærri
en hann var 1971 og hefur því
aldrei verið hærri en nú. Mogginn
minnist ekki á það.
Væri ekki ráð að senda rit-
stjóra Morgunblaðsins á nám-
skeið í blaðamennsku? Nánari
upplýsingar fást hjá Blaða-
mannafélagi íslands. — v.