Þjóðviljinn - 20.11.1982, Page 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 20. - 21. nóvember 1982
stjjórnmál á sunnudegi
Svavar
Gestsson
Stofmim eldd sjálfstæði
þjóðariimar í hættu
Það sem blasir við íslenskum
stjórnmálum um þessar mundir er
upplausn. Ríkisstjórnin hefur
þingmeirihluta en henni er meinað
að koma málum fram á alþingi.
Stjórnarandstaðan neitar að ræða
við fulltrúa ríkisstjórnarinnar.
Annar stjórnarandstöðuflokkur-
inn flytur tillögu um vantraust á
stjórnina, en er sjálfur klofinn í
herðar niður. Hinn stjórnarand-
stöðuflokkurinn er að V? inni í ríkis-
stjórninni. Á tveimur sólarhring-
um berast fréttir um 3-4 auka-
framboð í Reykjavík, þannig að
sumir spá því að hér verði 8 listar í
framboði í vor. Á sama tíma æðir
verðbólgan áfram, verðhækkanir
eru hrikalegar, verðlagsstjórn úr
böndum, peningamálastjórn í
landinu er ekki sem skyldi,
viðskiptahallinn hefur aukið er-
lendar skuldir gífurlega á þessu ári
og þannig mætti lengi telja. Við
slíkar aðstæður er nauðsynlegra en
nokkru sinni fyrr að við, Alþýðu-
bandalagsmenn, sameinumst um
að vísa leið út úr frumskóginum, að
vísa leið út úr þeim mikla vanda
sem nú er um að ræða í íslensku
þjóðfélagi. Þó að hinar neikvæðu
hliðar blasi við, þá er engu að síður
ljost, að þrátt fyrir upplausnina,
þrátt fyrir verðbólguna, þrátt fyrir
viðskiptahallann, þá á íslenska
þjóðin mikla möguleika: hún hefur
til að bera þrautseigju, þor og þol-
inmæði, seiglu, og hún hefur að-
gang að miklum auðlindum sem
geta skilað börnum okkar og barn-
abörnum góðum lífskjörum í fram-
tíðinni. Þjóðin á aðgang að nægta-
brunnum auðugrar þjóðmenning-
ar, sem um aldir hefur orðið okkur
lífskveikja voldugra hugsjona, sem
hafa skilað okkur í einn siguráfang-
ann af öðrum. Nú er hin unga kyn-
slóð í þessu landi betur menntuð en
nokkru sinni fyrr; hún hefur sýnt
það með starfi sínu á undanförnum
árum, skapandi menningarstarfi og
í vísindastarfi hverskonar.
uleysinu með upplausn stjórnmála-
hreyfinga vinstri manna hér í þessu
landi. Eina leiðin til að mæta
kreppunni af myndugleik, er ein-
ing, er samstaða um íslenska leið.
70-80 þúsund
á hverja
fjölskyldu
Fyrir framan okkur, í gögnum
fundarins, liggja margar fróðlegar
upplýsingar um efnahagsástandið.
Þar er m.a. að finna yfirlit um hag-
vöxt í ríkjum Efnahags- og fram-
farastofnunar Evrópu í 20 ár,
1961-1980. Þetta eru 24 ríki, sam-
tals 480 tölur.
samdrætti í þjóðarframleiðslunni,
sem þýðir um 9-10% samdrátt
þjóðartekna á tveimur árum.
Þannig liggur fyrir, að á tveimur
árum tapa landsmenn tíundu
hverri krónu út úr þjóðarbúinu.
Áfallið jafngildir um 70-80 þúsund
krónum á hverja fjögurra manna
fjölskyldu í landinu. Nú berast
okkur að auki þær fréttir frá fiski-
fræðingum okkar, að ekki væri
skynsamlegt að veiða meira en 350
þús. tonn af þorski á næsta ári, en
það er 35 þúsund tonnum minna en
hingað til var gert ráð fyrir. Verði
þorskveiðin svo lítil á næsta ári og
loðnuveiðin jafnlítil og spáð hefur
verið, má búast við því að sam-
dráttur áranna 1982 og 1983 verði
Þá varð 6.-7. hver félagsmaður Al-
þýðusambands íslands atvinnu-
laus, það samsvarar því að nú væru
8 þúsund atvinnuyleysingjar í
landinu, tvöfaldur fjöldi félags-
manna í Verkamannafélaginu
Dagsbrún. Þá flýðu fleiri þúsund
manns landið í atvinnuleit til
grannlanda okkar, en þar er nú
enga vinnu að fá, þar er atvinnu-
leysi. •
Viðreisnarstjórnin leysti efna-
hagsvanda þjóðarinnar með því að
breyta honum í neyðarástand al-
þýðuheimilanna í landinu.
Alþýðubandalagið mun ekki
taka þátt í því að breyta kreppunni
í vandamál einstakra heimila, þar
sem foreldrarnir missa atvinnuna
boruháttur, stofnanatrú og þröng-
sýni mega ekki verða ofan á þegar
tekist er á við þessi verkefni.
Þjóðin hefur ekki efni á slíkum
vinnubrögðum. Ég tel að Alþýðu-
bandalagið hafi einmitt nú betri
möguleika til þess en allir aðrir
flokkar að ná árangri, betri fors-
endur til þess en allir aðrir flokkar
að setja fram raunsæjar og ábyrgar
tillögur,.betri möguleika til þess en
allir aðrir flokkar að ná samstarfi
um þær tillögur við önnur stjórn-
málaöfl í landinu.
Við mótun þessarar stefnu ber
að minnast þess, að áframhaldandi
viðskiptahalli drekkir okkur áður
en varir í erlendum skuldum, sem
gætu stofnað sjálfstæði landsins í
hættu. Röksemd okkar fyrir efna-
hagsaðgerðunum var einmitt sú, að
ella væri sjálfstæði landsins stefnt í
hættu. Það er ein grundvallarfors-
endan í allri baráttu Alþýðubanda-
lagsins að sjálfstæði þjóðarinnar sé
forgangsviðmiðun sem ævinlega
hljóti að koma á undan öllum öðr-
um. Það er einnig forsenda Al-
þýðubandalagsins að hér sé og
verði full atvinna. Kaupmáttur
„Tillaga mín er sú, að gerð verði fjögurra ára áætlun sem við eigum að gefa kjósendum kost á að kjósa um í kosningunum, sem verða vonandi ekki
seinna en í aprílmánuði næstkomandi“, sagði Svavar Gestsson meðal annars í setningarræðunni á fundi fiokksráðs Alþýðubandalagsins að Hótel Loft-
leiðum í gær. Ljósm. gel.
Vilji til
samhjálpar
og samstöðu
Það hefur komið í ljós á liðnum
árum núverandi ríkisstjórnar, að
það er mikill vilji með þjóðinni til
samhjálpar og samstöðu. Það er
mikill vilji með þjóðinni til að jafna
lífskjörin og það hefur verið ánægj-
ulegt að fylgjast með því á liðnum
misserum hvernig landsmenn hafa
lagt nótt við dag til að koma áleiðis
einstökum áhugamálum sínum,
hvort sem um er að ræða málefni
fatlaðra eða málefni aldraðra, svo
ég nefni málaflokka sem mér eru
hugstæðir á þessari stundu.
Þannig vejgast á annars vegar öfl
upplausnar og óvissu og hins vegar
jákvæð framtíðarsýn, reist á ís-
lenskri þjóðmenningu liðinna alda
og þekkingu þeirrar kynslóðar ís-
lendinga sem nú er að alast upp.
Við verðum að sameinast um það,
að hnýta sem best saman þræði
hins jákvæða lífsviðhorfs, félags-
legra sjónarmiða til þess að mynda
varnargarð gegn ofstækisöflunum
em nú fara með stjórnarforystu í
ýmsum grannlöndum okkar og
seilast til ýtrustu áhrifa alræðis--
valds hér í okkar landi.
Hvað sem öllu öðru líður, hvað
sem öllum ágreiningi líður á milli
okkar í þessu landi, þá hljótum við
öll að geta verið sammála um það,
að við verjum ekki fsland og ís-
lendinga fyrir kreppunni og atvinn-
Kafli úr rœðu
Svavars
Gestssonar
formanns
Alþýðu
bandalagsins á
fundi flokkráðs
1982
Ef við skoðum þær nákvæmlega
kemur í ljós, að 1967 og 1968 varð
samdráttur í þjóðarframleiðslu á
íslandi 1.7% annað árið og 5.7%
hitt árið. Aldrei hafði orðið annar
eins samdráttur á íslandi og á þess-
um tveimur árum á þessu tuttugu
ára tímabili, en á því er hrein
undantekning að finna tölu með
neikvæðu formerki. Það kemur
einnig fram, að aðeins einu sinni á
þessu tímabili hefur eitt annað land
í Efnahags- og framfarastofnun
Evrópu lent í öðrum eins erfiðleik-
um á tveim samliggjandi árum,
þ.e. Sviss 1975 og 1976. Þessar töl-
ur eru nefndar hér til að þær megi
hafa sem bakgrunn fyrir ástandið í
dag, því gjarnan er talað um árin
1967 og 1968 til marks um alvarleg
efnahagsleg efnahagsáföll. Nú er
einnig gert ráð fyrir verulegum
meiri en hann var á árunum 1967
og 1968. En tölurnar segja ekki
allt. f raun getur hér verið um
miklu alvarlegra áfall að ræða.
Verjumst
Neyðarástandi
á alþýðuheimil-
unum
í fyrsta lagi vegna þess að þá
voru landsmenn ekki búnir að færa
landhelgina nema út í 12 sjómílur
og viðreisnarstjórnin var að vísu
andvíg frekari útfærslu, en allir
gerðu sér þó ljóst, að þar var um
miklar auðlindir að sækja. Nú
erum við hins vegar komnir að
endimörkum nýtingar fiskistofn-
anna og þess vegna getum við ekki
gert okkur vonir um að sækja þang-
að á næstunni meiri auðævi en við
gerum á þessu ári.
í öðru lagi liggur það fyrir að nú
er um að ræða kreppu í flestöllum
viðskiptalöndum okkar, en á árun-
um 1967 og 1968 var um að ræða
verulegan hagvöxt í öllum við-
skiptalöndum. Nú er kreppa og
kvíði hvarvetna allt í kringum okk-
ur, atvinnuleysingjafjöldinn á
Norðurlöndunum einum stefnir í
eina miljón manna á næsta ári, 30
miljónir manna eru nú atvinnu-
lausar í Evrópu og Norður-
Ameríku.
En hvernig var brugðist við þess-
um mikla samdrætti 1967 og 1968?
og þar sem kreppan er daglegur
gestur.
Við í Alþýðubandalaginu le-
ggjum áherslu á að landsmenn allir
taki á sig vandann sameiginlega -
hver og einn eftir efnum og ástæð-
um - þeir sem mest hafa taki á sig
þyngstu byrðarnar. Þeir sem
minnst hafa, sem minnstar, helst
engar byrðar.
Þó er viðbúið að allir verði að
leggja hér eitthvað af mörkum ef
við eigum að vinna okkur út úr
vandanum. Sú spurning brennur á
þessum fundi, á hverjum einasta
fulltrúa í flokksráði Alþýðubanda-
lagsins, hvernig ætlum við að verj-
ast? Hverjar eru tillögur Alþýðu-
bandalagsins? Þau svör munu
liggja fyrir í lok þessa fundar, en ég
vil nú, góðir félagar, draga fram
nokkur atriði, sem ég tel að hljóti
að verða meginþættir í okkar leið -
leið Alþýðubandalagsins.
Leið Alþýðu-
bandalagsins
Ég tel óhjákvæmilegt að á þess-
um fundi verði fjallað um tillögu
okkar að áætlun, einskonar
neyðaráætlun til næstu fjögurra ára
um það, hvernig þjóðin vinnur sig
út úr þeim vanda sem hér er um að
ræða. f þessari áætlun og við gerð
hennar verða menn að hrista af sér
vanahugsun, hver og einn verður
að vera tilbúinn til að leggja það á
sig, að endurmeta málin út frá
hagsmunum þjóðarinnar í heild í
bráð og í lengd. Flokksfegur útúr-
launa og lífskjör koma sem þriðja
meginmarkmiðið. Þannig hefur
það jafnan verið í sögu flokks okk-
ar og verkalýðshreyfingarinnar og
því var afstaða okkar til efnahags-
aðgerðanna í sumar í góðu sam-
ræmi við okkar heildarstefnu fyrr
og síðar.
Það er talið að íslendingar skuldi
nú um 14 þúsund miljónir króna.
Viðskiptahallinn í ár hækkar skuld-
ina um 3 þúsund milónir. Sami
viðskiptahalli að ári um aðrar 3
þúsundir miljónir. Þetta gengur
ekki, það verður að kveða þennan
viðskiptahalla niður.
Alþýubandalagið hefur fyrir sitt
leyti lagt fram tillögur til úrlausnar
sem sumpart voru framkvæmdar
síðístliðið sumar, en sumpart ekki.
Þrátt fyrir efnahagsráðstafanirnar
síðastliðið sumar liggur það fyrir að
vandinn framundaner enn mjög
mikill. Viðskiptahallinn á næsta ári
gæti enn orðið 1.5 til 2 miljarðar
króna. Á næsta ári verður að taka
ákvarðanir um að kveða þann
draug niður á fullu á árinu 1984, en
hvernig á að gera það?
íslensk leið út
úr vandanum
Tillaga mín er sú, að gerð verði
fjögurra áætlun um að draga úr er-
lendum skuldum, að auka fram-
leiðslu og um að treysta lífskjara-
grundvöll þjóðarinnar. Við eigum