Þjóðviljinn - 28.01.1984, Blaðsíða 2

2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 28. - 29. janúar 1984
skammtur
Af sparnaðarsjónarmiðum
íslendingar verða alltaf afskaplega kátir, þegar þeir
koma í fréttunum erlendis.
Þess vegna liggur svona vel á öllum þessa dagana.
Öll heimspressan á öðrum endanum útaf hundahaldi í
höfuðborginni og tryggð fjármálaráðherra íslands við
tíkina sína.
En þótt íslenskt hundahald hafi þótt meiri stórtíðind-
um sæta, uppá síðkastið úti í hinum stóra heimi, en
annar ófarnaður, þá hefur enn annað ekki síður orðið
til að beina athygli alheimsins hingað „norður að ystu
mörkum hins byggilega heims", eins og breiddar-
gráða íslands er stundum kölluð í bundnu máli.
íslensk sendinefnd hefur vakið alheimsathygli og
ekki að ástæðulausu.
Þetta ersendinefnd skipuð fjórtán valinkunnum sér-
fræðingum, sem á dögunum valdist til Skotlandsfarar
til að „hefja frumrannsókn á undirbúningsaðgerðum
varðandi hugsanleg kaup á þyrlu handa Landhelgis-
gæslunni".
Förin hefur, svo ekki sé nú fastar að orði kveðið,
valdið straumhvörfum, hvað varðar hugmyndir manna
um sendinefndir yfirleitt, og þá sérstaklega íslenskar
sendinefndir.
Ekki verður hjá því komist, áður en lengra er haldið,
að greina frá skipan sendinefndamála á Islandi hing-
aðtil.
íslenskum sendinefndum er skipað niður í tvo
flokka: Blandaðar sendinefndir og óblandaðar
sendinefndir.
Óblandaðar eru sendinefndir þegar nefndarmenn
eru allir samkynja, en blandaðar þegar bæði sterkara
og veikara kynið er með í sendiförinni.
íslendingar hafa fyrir löngu vakið á sér alheimsat-
hygli fyrir blandaðar sendinefndir.
Blandaðar geta sendinefndir verið með tvennum
hætti:
1. Sendinefndir skipaðar körlum, sem taka eigin -
eða aðrar - konur með.
2. Sendinefndir, sem vegna eðlis og sérþarfa eru
bæði skipaðar körlum og konum.
Viss háski hefur þótt því samfara að skipa í sendi-
nefnd einstaklinga af gagnstæðu kyni. Allt of sterk
vináttubönd hafa viljað myndast meðal „gagnkynja"
nefndarmanna, vináttubönd, sem stundum hefur ekki
séð fyrir endann á. Þess vegna hefur alltaf þótt ráð-
legast að hafa makana með, þegar sendinefnd hefur
verið blönduð með þessum hætti. Dæmin sanna líka
að þegar sendinefndarkonur taka eiginmenn sína
með hefur slík skipan oft stuðlað að því að ísland
kæmist í heimsfréttirnar.
Það er löngu viðtekin regla á (slandi að hin hefð-
bundna sendinefnd (skipuð tómum körlum) taki
eiginkonur sínar með. Þetta er gert í sparnaðarskyni,
því fátt er dýrara á erlendri grund en að koma sér upp
„villtum meyjurn". Reynslan sýnir að þannig má spara
mikið fé, þegar þurftafrekir íslenskir sendinefndar-
menn eru annars vegar.
Gott dæmi um óblandaða sendinefnd er aftur á móti
stór hópur fararstjóra með lítinn hóp knattspyrnu-
manna í keppnisför, þar sem tveir til þrír fararstýra
hverjum leikmanni og dugir ekki til, eins og dæmin
sanna.
Hér hefur lauslega verið drepið á hina hefðbundnu
skipan mála varðandi íslenskar sendinefndir hingað
til. Gæti það e.t.v. orðið til að varpa Ijósi á þau tíma-
mót, sem för þyrlukaupaundirbúningsnefndarinnar
markar í sendinefndamálum íslendinga yfirleitt.
Þyrlukaupaundirbúningssendinefndin var óblönd-
uð og skipuð með hefðbundnum hætti (karlar ein-
göngu).
Ljóst var að þessi sendiför gæti orðið dýrt spaug,
þar sem eiginkonur voru ekki með til að sinna því sem
dýrast getur orðið á erlendri grund. Ráðdeild hinsveg-
ar ofarlega á blaði hjá stjórnvöldum. Það voru því fyrst
og fremst sparnaðarsjónarmið, sem réðu því hverjir
völdust í þessa sendinefnd til að fljúga til Skotlands að
hefja „frumrannsókn á undirbúningsaðgerðum varð-
andi kaup á þyrlu handa Landhelgisgæslunni".
Sjö starfsmenn Landhelgisgæslunnar voru nefndir
til fararinnar og var nú úr vöndu að ráða með hverjum
hætti hægt væri að ná niður kostnaðinum við förina.
Loks varð úr að sjö stjórnsýslumenn völdust til farar-
innar og að sjálfsögðu allir sérfræðingar í sparnaði.
Þennan flokk fylltu: Magnús hagsýslustjóri, Þórður
deildarstjóri í Fjárlaga- og hagsýslustofnun, Ólafur
skrifstofustjóri í Dómsmálaráðuneytinu og Björn frá
sjálfu Fjármálaráðuneytinu, sagður til að passa hina.
Þá voru og í sendinefndinni. bæði formaður Fjár-
veitingarnefndar og varaformaður Fjárveitingarnefnd-
ar, en á síðustu stundu tilkynntu þeir forföll og hefur
væntanlega því miður orðið nokkur kostnaðarauki að
því, að þeir fóru ekki með.
Þá var Árni Johnsen með í förinni, og mun það hafa
verið gert í sparnaðarskyni, svo sendinefndarmenn
þyrftu ekki að kaupa sig inn á dýra skemmtikrafta í
Aberdeen.
Þegar þetta er skrifað er hin nýstárlega sendinefnd
komin úr þessari kynnisför á því, hvað sé á boðstólum
á þyrlumarkaðnum í Aberdeen, og verða nú hafnar
frumrannsóknir og þreifingar. Síðan verður það reifað
og rannsakað hvort haldbærar niðurstöður hafi feng-
ist, nefndir skipaðar og vinnuhópar, og endanalega
verða svo niðurstöðurnar lagðar fyrir þartilbær yfirvöld
svo hægt verði að hefja undirbúning að ákvarðana-
töku Landhelgisgæslunnar, fjárveitingarvaldsins,
Dómsmálaráðuneytisins, Fjárlaga- og hagsýslustofn-
unar, og loks verður svo málið lagt fyrir Alþingi til
söltunar.
En það sem mest er um vert: Þessi tilraunaför, með
óblandaða sendinefnd, þar sem sparnaðarsjónarmið
hafa algeran forgang, tókst með miklum ágætum og
kannske rétt að Ijúka þessum hugleiðingum með við-
laginu sem allir sungu við léttan gítarslátt, áður en þeir
stigu um borð í flugvélina sem flutti þá til Aberdeen:
Við erum að fara að fara.
Fréttin má koma í blöðunum.
Við ætlum að spara og spara,
spara á réttu stöðunum.
skraargatiö
Kappræðufundur
þeirra Svavars og Þorsteins í
Hafnarfirði í fyrrakvöld var sögu-
legur í meira lagi. Stefnir, féiag
ungra sjálfstæðismanna í Hafnar-
firði, stóð fyrir fundinum og vann
að undirbúningi hans í samráði
við Aþýðubandalagið í Hafnar-
firði. Meðal annarra sem mættu á
kappræðufundinn voru erindrek-
ar flokkanna sem gáfu fólki kost á
að skrá sig í hinar pólitísku fylk-
ingar. Þórarinn Jón Magnússon
ritstjóri Samúels og Húss og
Híbýlis er formaður Stefnis.
Hann stýrði kappræðufundinum
og sagði hann sjálfsagt komast á
spjöld sögunnar, því þetta væri í
fyrsta sinn sem Sjálfstæðisflokk-
urinn gengist fyrir pólitískum
fundi þar sem hægt væri að ganga
í Alþýðubandalagið.
Það
var ekki aðeins að Sjálfstæðis-
menn hjálpuðu Alþýðubanda-
lagsmönnum í Hafnarfirði með
húsaskjól til að skrá inn nýja fé-
Iaga, heldur tók fjármálaráð-
herra Albert Guðmundsson, sem
að sjálfsögðu var mættur á fund-
inn, sig til og skráði nýja félaga
inn í Alþýðubandalagið með
pennanum sínum góða. Ekki
veitti af góðri aðstoð fjármála-
ráðherra, því á annan tug fundar-
manna lét skrá sig í Alþýðu-
bandalagið á kappræðufundin-
um.
Kœrleikar
voru sem sagt með besta móti hjá
hinum pólitísku fjendum í Hafn-
arfirði á fimmtudagskvöldið.
Þórarinn Jón Magnússon fundar-
stjóri sagði að mönnum litist svo
vel á hvernig til hefði tekist með
samstarfið að jafnvel væri farið
að hugsa um að sameina bæjar-
málablöð þessara flokka. Bæjar-
málablað Sjálfstæðismanna heitir
Hamar. Lítill vandi væri að finna
nýtt nafn á hið sameiginlega blað;
það yrði einfaldlega skýrt Hamar
og sigð.
Sverrir
Hermannsson iðnaðarráðherra
trylltist gersamlega þegar hann sá
ummæli ríkissáttasemjara í Þjóð-
viljanum sl. fimmtudag, þar sem
hann lét undrun sína í ljósi yfir
blaðrinu í Sverri. Svo illur er
Sverrir að hann lét kalla á sátta-
semjara niður í stjórnarráð, þar
sem hann var tekinn á beinið.
Eftir þann fund kom svo yfirlýs-
ing hans um að hann hefði aldrei
átt viðtal við blaðamann Þjóðvilj-
ans.
Ferðamálanefnd
Reykjavíkur er nú að fara á stað
með kynningu á höfuðborginni út
um land í þeim tilgangi að laða
ferðamenn til Reykjavíkur.
Verða haldnar skemmtanir þar
sem fólk kaupir sig inn, enda
bæði matur og dansleikur á boð-
stólum. Meðal skemmtiatriða
verður bingó, tískusýning,
danssýning og skemmtikraftar
verða frá Leikfélagi Reykjavíkur
og íslensku óperunni. Þá eru ó-
taldir skemmtikraftar sem
sumum finnst hvað hæpnast að
muni laða fleiri ferðamenn til
Reykjavíkur.Það eru þeir Davið
Oddsson borgarstjóri og Markús
Örn Antonsson forseti borgar-
stjórnar. Munu þeir flytja ávörp.
Þess skal getið að við afgreiðslu
fjárhagsáætlunar Reykjavíkur-
borgar um daginn amaðist Davíð
við utanbæjarfólki og vildi m.a.
hækka hlut þess í rekstrar -
kostnaði sundlauga,skóla og ann-
arra þjónustustofnana Reykja-
víkur. Mun því Davíð líklega
taka það sérstaklega fram í ávarpi
sínu til dreifbýlinga að þeir fari
helst ekki í sundlaugarnar, strætó
eða bókasöfnin og alls ekki í
skóla í Reykjavík. Ennfremur að
ganga varlega á malbikinu.
Skemmtanir ferðamálanefndar
hafa þegar verið ákveðnar á ísa-
firði, Akureyri og Egilsstöðum.
s
A
aðalfundi hjá kvennaframboðinu
um daginn var ákveðið að gera
Hótel Vík að kvennahúsi (sbr.
Kvindehuset í Kaupmannahöfn).
Er kvennalistinn og samþykkur
þessari ráðstöfun. Munu þá alls
konar hópar geta fengið inni í
húsinu og kvennalistinn og
kvennaframboðið einungis verða
tveir af mörgum. Þar má nefna
fræðihópa, leshringi, listastarf-
semi o.fl.
Það
vakti töluverða athygli þegar
Sverrir Hermannsson kolféll á
stafsetningarprófi sem eitt dag-
blaðanna lagði fyrir hann og
gerði m.a. fjölmargar z-villur.
Einum hagyrðingnum varð þá
þetta á orði:
Prófið þreytti fólinn fattur,
festi orð á blað;
skrifaði zetu borubrattur
en bara á röngum stað.
Hundamál
Alberts Guðmundssonar og hót-
un hans um að flýja land hafa nú
gert hann heimsfrægan í bili.
.Starri í Garði orti þessa vísu
Bráðum rétt mun reynast
að ríkisstjórnin deyi,
því líf sitt á hún undir
einu tíkargreyi.
Morgunblaðið
er gersamlega miður sín þessa
dagana út af norska svikahrappn-
um Árna Tréholti, sem látið hef-
ur Rússum í té upplýsingar um
norsk hernaðarleyndarmál og þá
um leið hernaðarleyndamál
NATO. Þetta er vissulega alvar-
legt mál þegar NATO, helgasta
fyrirbæri að himnaríki undan-
skildu í augum Mbl., er svívirt
með þessum hætti. Nú hefur
blaðið dregið nokkra íslendinga
inní Tréholts-málið, þeir hittu
kauða nefnilega á þingi SÞ fyrir
mörgum árum. Þá vildi Tréholt
hjálpa íslendingum að koma
hernum burt og að færa landhelg-
ina út í 50 sjómflur. „Men hitt er
de“ eins og Hannibal sagði um
árið að fyrir aðeins um 2 árum
síðan kom þessi sami Tréholt
hingað til lands með nemendum
úr norskum hernaðarskóla, sama
skóla og Kjartan Gunnarsson
framkvæmdast j óri Sjálfstæðis-
flokksins stundaði nám við.
Kjartan Gunnarsson tók á móti
þessum nemendahópi og var með
Tréholt og Co. allan tímann. Þá
var mikið skálað og skemmt sér
sem frægt varð og það skyldi nú
aldrei vera að Kjartan hafi misst
útúr sér eitthvað sem Tréholt gat
noífært sér, sá armi skúrkur, og
ætti nú Mbl. að grafast fyrir um
það hjá Kjartani hvort óvarlegt
°rð hafi farið þeim í milli.