Þjóðviljinn - 26.08.1988, Blaðsíða 8

Á BEININU
Samstilling
og
sættir
Ólafur Ragnar Grímssonformabur
Alþýðubandalagsins: Viðskiptaráðherra týndur í
nefnda- ogpappírsfargani. Gottsamstarfvið Svavar.
Nýttskeið runnið upp ísögu Alþýðubandalagsins
Fátt hefur vakiö meiri at-
hygli á síðustu dögum en um-
fjöllun og umræður í kjölfar
þeirrar yfirlýsingar Ólafs
Ragnars Grímssonarfor-
manns Alþýðubandalagsins
að eitt eða fleiri ávöxtunarfyr-
irtæki í landinu væru hugsan-
lega að komast í þrot. Þessi
yfirlýsing var gefin á Kópa-
vogsfundi Alþýðubandalags-
ins sl. fimmtudag þar sem þeir
Ólafur og Svavar Gestsson
voru saman á opnum fundi
flokksins í fyrsta sinn frá því á
landsfundi sl. haust. Eru sætt-
ir að takast innan Alþýðu-
bandalagsins, sættir um hvað
og eru allir sáttir? Ólafur
Ragnarerábeininu.
Voru yfirlýsingar þínar um
stöðu ávöxtunarfyrirtækja I
landinu ekki fljótfærnislegar og
eingöngu til að vekja ugg hjá þeim
sem þarna ávaxta sitt sparifé?
- Nei síður en svo. Þessi við-
vörunarorð voru vissulega tíma-
bær. Þær upplýsingar sem við
höfðum fengið í efnahagsnefnd
Alþýðubandalagsins í viðræðum
við fjölmarga kunnáttumenn á
sviði fjármálalífs og viðskipta,
sýndu það glögglega að dæmi
voru um það að rekstur ávöxtun-
arfyrirtækja væri kominn á
hættulegt stig. Innlausnartíminn
hafði lengst, í einstaka tilfelli all-
verulega og sú samfléttaða keðja
eignarhalds á öðrum fyrirækjum
sem hefur þróast ört á undan-
förnum árum, gat verið komin að
því að bresta.
Það sem komið hefur fram í
fjölmiðlum síðan, t.d viðtal við
forstöðumann ákveðins ávöxtun-
arfyrirtækis, hafa sýnt að þessi
viðvörunarorð voru fyllilega
tímabær, enda höfum við fengið
síðar enn frekari upplýsingar sem
staðfesta það. Bæði Seðlabanka-
stjóri og viðskiptaráðherra hafa
síðan staðfest að Bankaeftirlitið
hafi ekki nægilegar lagaheimildir
til að tryggja öryggi þessara við-
skipta fyrir almenning.
Viðskiptaráðherra sem er yfir-
maður þessa peningakerfis segir í
sérstöku svarbréfi til þín í fyrra-
dag að engin ástæða sé til að
kanna þessi mál sérstaklega núna
strax.
- Svar Jóns Sigurðssonar end-
urspeglar fyrst og fremst að hann
er eftilvill kominn svo á kaf í
pappírana og nefndafarganið í
ráðuneytinu að hann er farinn að
missa sjónar af því sem er að ger-
ast í þjóðfélaginu. Hann viður-
kennir hins vegar að það sé stór-
hættulegt að ávöxtunarfyrirtækin
geti átt eignarhlutdeild í öðrum
fyrirtækjum og það beri að
banna. Hins vegar ætlar hann
ekki að banna það fyrr en ein-
hvern tímann í vetur þegar al-
þingi hefur fjallað um málið.
Bankaeftirlitið hafi heldur ekki
nægilegar heimildir til að skoða
þessi mál en hann ætlar að bíða
þar til í vetur.
Hann viðurkennir að það sé
víðsfjarri að þessir hlutir séu í
lagi. Við viljum að þegar verði
gripið til aðgera en ekki ekki beð-
ið eftir einhverju kerfishringsóli í
ótaj nefndum ráðuneytisins.
Úr því sá sem hefur ábyrgðina
og valdið vill bíða, er þá ekki rétt
að þú nefnir nöfn þessara fyrir-
tækja sem standa tæpt?
- Það er út í hött að segja að
það sé skylda mín að nefna fýrir-
tæki. Ég tel að sem ábyrgðarmað-
ur almennings, þá sé það fyrst og
fremst mitt og okkar að vara við
þeirri hættu sem við sjáum, en
ekki að fara að taka að okkur
lögreglu- og rannsóknarhlutverk-
ið sjálft. Eg hef tekið það sem
dæmi að ef við sjáum mann
brjótast inn í hús þá er ekki okkar
að hlaupa til og handsama hann,
heldur kalla þegar í stað til lög-
reglu.
Hvaða áhyggjur hefur formað-
ur Alþýðubandalagsins af stöðu
þeirra einstaklinga sem gera út á
okurmarkað þessara fyrirtækja?
- Eftir að ríkisstjórn Stein-
gríms Hermannssonar sleppti
vöxtunum lausum, þá hafa þessi
nýju fjármögnunarfyrirtæki vað-
ið fram í fjölmiðlum með glans-
auglýsingum og boðið fólki gull
og græna skóga.
Það er alveg ljóst að fjöldinn
allur af venjulegu fólki, launa-
fólki sem hefur tekist að spara
einhverja smá fjármuni, ákveðið
að flytja peningana sína úr bank-
akerfinu og yfir til þessara fyrir-
tækja sem hafa valsað eftirlitslítið
og eftirlitslaust um markaðinn.
Það er auðvitað ábyrgðarhluti
af okkur sem berum hag alls
launafólks fyrir brjósti, að vara
ekki við kerfi sem felur í sér slíkt
spilverk, að hagsmunum þessa
fólks getur verið fórnað.
Á svokölluðum „Kópavogs-
fundi“ í síðustu viku, þá funduð-
uð þið saman í fyrsta skipti opin-
berlega frá því þú varst kjörinn
formaður Alþýðubandalagsins,
þú og Svavar Gestsson. Hvað
kom til, eru einhverjar sættir að
takast innan flokksins?
- Við Svavar Gestsson höfum
frá því við tókum sæti á alþingi
báðir 1978 átt langa og góða sam-
vinnu í stjórnmálum. Á undan-
fömum mánuðum höfum við rætt
mikið saman um framtíð ís-
lenskra stjórnmála og framtíðar-
þróun Alþýðubandalagsins. Það
er mikill skilningur á því, bæði í
fjölmennri forystusveit flokksins
og meðal flokksmanna um allt
land, að meginforsenda fyrir því
að Alþýðubandalagið geti komið
stefnumálum sínum fram, er að
samstilltir kraftar flokksmanna
allra standi á bak við þá stefnu.
Við höfum verið sammála um
það að nauðsynlegt sé að þróa
starfið innan flokksins á þann veg
að það geti tekist og ég tel að
Svavar hafi átt stóran og góðan
hlut að því að sú þróun er komin
vel á veg að kraftanir verði sam-
stilltir og Alþýðubandalagið sýni
nýjan styrk úti í þjóðfélaginu.
Ert þú að segja að sá óróleikat-
ími sem verið hefur innan Al-
þýðubandalagsins undanfarin
misseri, sé liðinn?
- Ég held að það sé nýtt skeið
runnið upp í starfi Alþýðubanda-
lagsins og ég á góðar vonir með
það að forystusveit flokksins,
bæði sú sem kjörin var á Lands-
fundinum, forystumenn í þing-
flokki og annars staðar í flokkn-
um hafi sama skilning á því og
við.
Það starf sem við höfum verið
að undirbúa síðustu vikur í efna-
hagsnefnd flokksins, þar sem
sitja auk okkar Svavars, þau
Svanfríður Jónasdóttir og
Steingrímur J. Sigfússon og sá
þriggja daga vinnufundur þing-
flokksins sem haldinn verður á
Hallormsstað í næstu viku endur-
speglar allt þetta skeið. Við höf-
um öll dregið ákveðna lærdóma
af reynslu undanfarinna ára og ég
er mjög þakklátur fyrir þann
djúpa vilja til samvinnu og
samstillingar kraftanna sem kom-
ið hafa fram hjá öðrum fórystu-
mönnum flokksins.
Byggjast þessar sættir að ein-
hverju leyti á kosningaskjálfta í
flokksmönnum?
- Nei alls ekki. Það er engin
kosningaskjálfti í flokknum. Við
höfum þvert á móti lýst því yfir að
við séum reiðubúin í þingkosn-
ingar hvenær sem er. Ég held að
þær byggist á pólitískri skynsemi,
góðum hug og vilja til flokksins
sjálfs, og því að menn hafa dregið
lærdóma af reynslu undanfarinna
ára. Einnig því að óstjórnin í
landinu knýr á um það að Al-
þýðuoandalagið stilli saman
krafta sína með mjög afgerandi
hætti.
Nú hefur Alþýðubandalagið
síður en svo aukið fylgi sitt f skoð-
anakönnunum frá því að ný for-
ysta var kjörin. Er ekki of seint að
snúa við á þessa braut sem þú ert
að lýsa?
- Það tel ég ekki vera. Ég held
að staða Alþýðubandalagsins í
skoðanakönnunum og kosning-
um byggist að verulegu leyti á
þeim trúverðugleika sem flokkn-
um tekst að vinna sér með skýrri
stefnu og nýjum áherslum og
samstilltu átaki allra.
Hluti af skýringunni á þeim
tölum sem skoðanakannanir hafa
sýnt um stöðu Alþýðubandalags-
ins, hefur auðvitað endurspeglast
í því fylgi sem Kvennalistinn hef-
ur hlotið og það er því mjög
mikilvægt að auka áhrif kvenna í
stjórnun og stefnumótun flokks-
ins. Ég vil í því sambandi vekja
athygli á því að varformaður
flokksins, Svanfríður Jónasdóttir
hefur haft forystu um nýja stefnu-
mótun í sjávarútvegsmálum
innan flokksins og það þarf að
fylgja forystustarfi fjölmargra
kvenna í Alþýðubandalaginu
eftir.
Þú hefur nýlega biðlað sérstak-
lega til Kvennalistans og Fram-
sóknarflokksins um nýja
stjórnarmyndun. Hvaða Ijósu
punkta sérð þú í stjórnarat-
höfnum Steingríms Hermann-
sonar?
- Það er rangt að ég hafi biðlað
til þessara flokka, ég hef hins veg-
ar bent á það að það er annar
möguleiki á myndun ríkisstjórnar
í þessu landi en þeirrar sem núna
situr. Ríkisstjórnar sem hafnaði
algerlega kennisetningum frjáls-
hyggju og hægri stefnu sem nú er
fylgt eftir í stjórnarráðinu.
Þó Framsóknarflokkurinn hafi
brotið alvarlega af sér á undan-
förnum árum og sé enn að gera
það, og þó Alþýðuflokkurinn
undir núverandi forystu hafi
horfið frá þeim stefnumiðum sem
kenna má við jafnaðarstefnu, þá
hlýtur það að vera markmið Ál-
þýðubandalagsins að reyna að
mynda grundvöll fyrir stjórn
þeirra flokka sem þó standa næst
þeirri félagshyggju og vinstri
stefnu sem við viljum að stjórni
þessu landi.
Vissulega eru þó stórir gallar á
stefnumiðum og forystumönnum
þessara flokka. Við lifum því
miður í samsteypustjórnarkerfi.
Ef að menn hafna möguleika af
þessu tagi, þá spyr ég á móti,
hvaða aðrir möguleikar séu væn-
legri til þess að vera í áttina að
raunverulegri vinstri stefnu en
ríkisstjóm mynduð með ein-
hverjum hætti af Kvennalista,
Framsóknarflokki, Alþýðuflokki
og Alþýðubandalagi.
Það er hins vegar hárrétt að
bæði Framsókn og kratar geta
reynst hættulegir gallagripir, og
einmitt þessa dagana eru þeir að
sýna sínar verstu hliðar. Þeir
virðast vera ákafari en sjálfur
Sjálfstæðisflokkurinn að fram-
kvæma stórfellda skerðingu á
kjörum launafólks í gegnum hina
svokölluðu niðurfærsluleið. Nið-
ur til slíkrar heljar fyrir launa-
fólkið í landinu gætum við aldrei
orðið þeim samferða.
Átt þú von á þingkosningum á
næstunni og hvaða kröfu gerir þú
til þín um útkomu Alþýðubanda-
lagsins í þeim kosningum?
- Við erum þeirrar skoðunar
að það eigi að fara fram þing-
kosningar sem fyrst. Þessir flokk-
ar sem nú sitja í ríkisstjórn sviku
sér allir út fylgi í síðustu kosning-
um, meira og minna á fölskum
forsendum.
Það er þess vegna bæði sið-
ferðileg og pólitísk nauðsyn á því
að hér fari fram kosningar og við
erum tilbúin til þess í Alþýðu-
bandalaginu hvenær sem er. Þær
kröfur sem ég geri til mín, eru
þær, að í þeim kosningum nái Al-
þýðubandalagið nægilega sterk-
um árangri til að hér verði þátta-
skil í stjórnmálum. Stefna frjáls-
hyggju og markaðshyggju verði
hnekkt og Alþýðubandalagið fái
nægilegan styrk til að geta verið
þungamiðjan í þeim straum-
hvörfum sem hér þurfa að verða.
Þú stefnir á aðild Alþýðu-
bandalagsins í næstu ríkisstjórn?
- Tvímælalaust. -•g-
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN - NÝTT HELGARBLAÐ