Þjóðviljinn - 26.08.1988, Blaðsíða 21
Maðurinn og krossinn
Messíana Tómasdóttir: Rýmisverkin eru öll tilbrigði
við krossinn, sem mér finnst vera tákn fyrir
manneskjuna
Vatn / Fjall - Nálægð / Fjar-
lægð, er þema myndlistarsýn-
ingar sem Messíana Tómas-
dóttir opnar í FÍM salnum á
morgun kl. 14:00. Á sýning-
unni verða rýmisverk úr
málmi, tré, steini og speglum,
og myndir unnar með akrýl á
pappír. Þar að auki flytur Asa
Björk hreyfiverk við söng Ásu
Hlínar Svavarsdóttur, kl.
15:00 og 17:00 þá laugar- og
sunnudaga sem sýningin
stendur, og er verkið byggt á
Ijóðum og tónlist sem Messí-
ana gerði samhliða rýmis-
verkunum.
Messíana hefur um árabil starf-
að við leikmyndagerð og brúðu-
leikhús bæði hér heima og er-
lendis, auk þess sem hún hefur
kennt þessar greinar og haldið
um þær fyrirlestra. Hún fékk
starfslaun listamanna til að koma
upp sýningunni, og hefur unnið
að henni undanfarna sex mánuði.
Hugmyndir að verkum sínum
fær Messíana oft við að virða fyrir
sér sjóinn, eða á tónleikum. - Ég
fékk til dæmis hugmyndina að
Fljóti gleymskunnar, sem er ein
myndanna sem ég sýni hérna,
þegar ég hlustaði á Kolbein
Bjarnason spila Lethe (Fljót
gleymskunnar) eftir Atla Heimi
Sveinsson, á tónleikunum sem
hann hélt á Listahátíð 1988.
Tengsl himins
og jarðar
- Ég verð helst að ganga niður
að sjó á hverjum degi, og ef ég er
að byrja að vinna að einhverju
eins og til dæmis leikmynd, sé ég
kannski allt f einu fyrir mér
hvernig hún á að vera. Allir
þættirnir, litirnir, efnið og svo
framvegis. Það getur verið þann-
ig. Eða ég fer á tónleika sem
þurfa alls ekki að hafa neitt að
gera með það sem ég er að vinna
að, og sé þá fyrir mér verk, fæ
kannski hugmynd að einhverju
alveg nýju. Þannig var það með
Fljót gleymskunnar.
- Ég held að það sé mjög mis-
jafnt hvert fólk sækir kveikjuna
að verkum sínum, hjá mér gerist
það við þessa hvfld við sjóinn eða
í tónleikasalnum. En ég dregst
reyndar að öllu þessu vatns-
kennda, ekki bara sjónum, held-
ur líka skýjunum, og að Jöklin-
um, ég gái yfirleitt að því á hverj-
um degi hvort hann sést. Þetta er
allt hluti af andrúmsloftinu og á-
kveðin tenging á milli himins og
jarðar. Við hugmyndina, eða
þessa sýn sem ég fæ, fer svo
eitthvað skapandi í gang, það
sem verður til þess að ég fer að
vinna að því að gera hana að
raunveruleika.
- Myndirnar sem ég sýni hérna
eru gerðar með akrýl á vatnslit-
apappír, en það er reyndar ný að-
ferð hjá mér. Hingað til hef ég
aðallega unnið með vatnslilum.
Ég ákvað að halda mig við frum-
litina í þetta sinn, og við það að
nota þessa aðferð fæ ég mun
sterkari andstæður í myndina.
<8»
Hugurinn æöri
tilfinningunum
- Rýmisverkin eru gerð út frá
sömu hugmyndinni, sem er mað-
urinn og krossinn. Rýmisverk eru
að því leyti frábrugðin skúlptúrn-
um að þau eru í ríkara mæli sett
„Mér finnst H. C. Andersen vera tákn fyrir þann sem sameinar strauma himins og jarðar í sköpun sinni.“
Messíana í „hjarta skáldsins".
Messíana Tómasdóttir: „Eins og krossinn teygir manneskjan sig upp í himininn..."
Myndir E.ÓI.
saman úr einhverju sem hefur
áður haft annað hlutverk og aðra
skírskotun, þó skilin séu náttúr-
lega fljótandi. Það er oft ákveðin
hugmyndafræði á bak við rými-
sverk, og það hefur ekki síður
fagurfræðilegt gildi en skúlptúr.
Svo hefur rýmisverkið þá sér-
stöðu að það er yfirleitt óseljan-
legt, það tekur of mikið pláss, og
stundum er alls ekki hægt að færa
það á milli staða vegna þess að
hluti þess er bundinn arkitekt-
úrnum á þeim stað sem það varð
til á.
- Þessi þrjú rýmisverk eru öll
tilbrigði við krossinn, sem mér
finnst vera tákn fyrir manneskj-
una. Eins og krossinn teygir
manneskjan sig upp í himininn,
og straumarnir frá himni og jörð
sameinast í þessum punkti þar
sem er hjarta mannsins. Við gerð
verkanna var ég að velta fyrir mér
þessum tveimur þáttum sem svo
oft eru settir upp sem andstæður
en sem verður að sætta, himininn
og jörðina, með öðrum orðum
hugsunina og tilfinninguna. Ég
tel hugann æðri tilfinningunum,
ef hann tengist þeim. Geri hann
það og vinni úr þeim, verður
hugsunin ákaflega sterk. Menn
tala um undirmeðvitundina, um
að tjá það sem hún segir þeim og
skapa út frá því, en að mínu mati
er „yfirvitundin" ekki síður
mikilvægí sköpun, því hún opnar
dyr inn í aðra þætti hins óþekkta.
Hjarta skáldsins
- Samt verðum við að viður-
kenna þennan falda kraft sem er í
jörðinni, skuggahliðar hennar.
Ef við gerum það ekki, verðum
við eins og blóm sem viðurkennir
ekki moldina sem það stendur í
og neitar henni um fræin. Við
erum jú jarðarbúar og ég held að
það verði að sjá jörðina eins og
eitthvað hlýtt og lifandi. Við
verðum að vera eins og tréð sem
bæði teygir sig niður í jörðina og
reigir sig upp í himininn til að fá
næringu sem svo sameinast í
„hjarta" þess, þar sem greinar og
stofn mætast.
- Eitt þessara verka hefur
beina skírskotun í H. C. Ander-
sen og hans fegurðarleit, þessar
viðleitni hans að snúa öllu upp í
fegurð. Hann var líka rómantíker
eins og ég. Mér finnst hann vera
tákn fyrir þann sem sameinar
strauma himins og jarðar í
sköpun sinni, útréttir handlegg-
irnir taka inn áhrif umhverfisins
og þetta sameinast allt í speglin-
um, hjarta skáldsins. Skrítið að
hann skuli hafa verið svona of-
boðslega hræddur við eldinn, eitt
af frumefnunum.
Spennandi
samvinna
Hvað með áhrif leikhússins á
þig sem myndlistarmann?
- Leikhúsið hefur náttúrlega
haft áhrif á mig, til að mynda all-
ur þessi mikli og góði skáld-
skapur sem er til í leikbók-
menntunum. Ég hef lært mikið af
því að vinna í leikhúsum, til dæm-
is sjálfsaga, því það er mikið
vinnuálag samfara leikhússtarf-
inu. Samvinnan í leikhúsinu er
mjög mikilvæg og spennandi,
þarna er hópur manna sem vinn-
ur að því í sameiningu að búa til
eina sýningu, eitt verk sem hvergi
má vera brotið. Ég hef líka séð
það að innan hópsins verður hver
og einn að vera trúr sjálfum sér í
Frh. á síðu 22
NÝTT HELGARBLAD - ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 21