Þjóðviljinn - 23.12.1988, Qupperneq 16

t
n_n
o
:i
Kristín Sölvadóttir varfyrirmynd Vestur-lslendingsins
Charles Thorson þegar hann skapaði Mjallhvít fyrir Walt
Disney.
jallhvít er íslensk. Ekki sagan sem slík, enda flökkuþjóðsaga frá
Evrópu, heldur hin eina sanna teiknimynda-Mjallhvít Walt Disneys.
Hér á eftir, í máli og myndum, verða færðar sönnur á að fyrirmyndin
hafi verið stúlka fædd á Siglufirði en ættuð úr Skagafirði, Kristín
Sölvadóttir. Og teiknarinn var Vestur-lslendingur, Charles Thorson sonur
hjóna sem fluttuat úr Árnessýslu til Kanada rétt fyrir aldamótin.
Hin heimsfræga teiknimynd
Walt Disneys um Mjallhvíti og
dvergana sjö var frumsýnd fyrir
fimmtíu og einu ári, þann 21. des-
ember 1937. Myndinni var firna-
vel tekið, þótti mikið tækniundur
og er fyrir löngu komin í hóp
klassískra kvikmynda. Hún var
enn ein skrautfjöðrin í hatt Walt-
ers Eliasar Disneys, sem eignaði
sér, eins og hans var vani, allan
heiður af sköpun og gerð Mjall-
hvítar. Það var þó ekki réttmætt.
Nýja Helgarblaðið hefur komist
að hinu sanna um það hver
skapaði þá Mjallhvíti sem síðar
birtist á hvíta tjaldinu undir höf-
undarnafni Walt Disneys. Það
voru hjón úr Skagafirði, Sölvi
Jónsson, síðar bóksali í Reykja-
vík, og kona hans Jónína
Gunnlaugsdóttir. Því það var
dóttir þeirra Kristín Sölvadóttir,
Og
tve
við
wmmmmmmmmmmmmamsmmamaaKmammmmmammmm
fædd á Siglufirði, sem var fyrir-
myndin að Mjallhvíti og það sem
meira er, sá sem lagði teikning-
una að Mjallhvíti fyrir Walt Disn-
ey var Vestur-íslendingurinn
Charles Thorson, ættaður úr
Árnessýslu en fæddur í Kanada.
það er ástarsaga þeirra
ggja sem liggur að baki því að
i Islendingar getum nú eignað
okkur enn frægara andlit en
þeirra Hófíar og Lindu Péturs-
dóttur. Mjallhvít er íslensk.
Vestur
í œvintýraleit
Kristín Sölvadóttir lagði af stað
vestur um haf 1930, „til þess að
sjá sig um og læra,“ eins og eigin-
maður Kristínar, Garðar Þór-
hallsson, aðalféhirðir Búnaðar-
bankans og formaður Stang-
Einsog sjá má þegar þessar tvær myndir eru bornar
saman, annarsvegar myndin af Mjallhvít Disneys og
hinsvegar myndin af Kristínu Sölvadóttur, sem tekin var
þegar hún var 18 ára gömul, þá sést að þær eru sláandi
Ifkar.
16 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ
veiðifélags Reykjavíkur, segir.
Kristín var þá á átjánda aldurári,
lífsglöð og falleg ung stúlka. Fór
hún með skipi til Englands og fór
þar um borð í farþegaskipið m.s.
Washington sem flutti hana til
Boston. Þaðan fór hún sem leið lá
til Winnipeg í Kanada. Þar bjó
m.a. Jónína Oddleifsson, en þær
Kristín voru systradætur. Kristín
dvaldi ýmist í Winnipeg eða Ár-
borg í alls fjögur ár, en eitt ár
dvaldi hún í Niagara Falls í
Bandaríkjunum við vinnu.
Kristín kom svo alkomin heim til
íslands sumarið 1936 og hitti þá
tilvonandi eiginmann sinn Garð-
ar Þórhallsson, en þau giftu sig
1937.
Rómantísk óst
Foreldrar Charlesar Thorson
voru þau Stefán Þórðarson og
Sigriður Þórarinsdóttir, ættuð úr
Árnessýslu og fluttu þau vestur
um haf til Kanada 1887. Bróðir
Charlesar var Jósef sem var um
langt skeið fjármálaráðherra í
Manitoba-fylki.
Það hefur sennilega verið árið
1932 að leiðir þeirra Kristínar og
Charlesar Thorsons lágu saman.
Charles teiknaði myndir í
Heimskringlu og kenndi
teikningu í Árborg á þessum
árum. Garðar Þórhallsson sagði
blaðamanni eftir konu sinni „að
Charles hafi gengið á eftir
Kristínu með grasið í skónum",
og hafi viljað giftast henni. Sú
saga fylgir þeirri mynd sem hér
birtist og Charles Thorson
teiknaði af Kristínu sem prins-
essu með sjálfan sig í bakgrunni
sem prins og með kastala í bak-
sýn, að hana hafi Charles gefið
Kristínu um leið og hann bað
hennar. „Allt þetta mun verða
þitt, bara ef þú vilt eiga mig,“
mun Charles hafa sagt við
Kristínu þegar hann afhenti
henni myndina. Kristín og Garð-
ar hafa haft þessa mynd uppi á
vegg alla sína búskapartíð.
Dr. Steven Thorson, sonur
Charlesar sem Nýja Helgarblað-
ið náði sambandi við á heimili
hans í Vancouver í Kanada, hafði
sömu sögu að segja. „Faðir minn,
sem hafði skilið við móður mína
árið 1932, var mjög ástfanginn af
Kristínu og vildi giftast henni.
Hann sagði mér eitt sinn að hann
hafi hefði hana að fyrirmynd þeg-
ar hann teiknaði Mjallhvíti, en ég
hlustaði nú ekki mikið á það enda
smástrákur þá,“ sagði dr.Steven.
Hryggbrotinn
til Hollywood
Ekki tók Kristín bónorðinu,
enda var tuttugu og tveggja ára
aldursmunur á þeim tveimur og
fer engum sögum af því hvort
Kristín hefur endurgoldið þann
ástarhug sem Charles bar til
hennar. Hún var tvítug og hann
fjörutíu og tveggja.
Enda skildi leiðir og árið 1934
hélt Charles Thorson til Holly-
wood og fékk þar vinnu hjá Walt
Disney. í bókinni Snow White
and the Seven Dwarfs and the
making of the Classic Film, sem
gefin var út í tilefni af fimmtíu ára
afmæli kvikmyndar Walt Disneys
er gerð myndarinnar rakin. Þar
kemur fram að Walt Disney hafi
kallað á samstarfsmenn sína
snemma árs 1934 og kynnt þeim
hugmynd sína um að gera kvik-
mynd eftir hinu fræga ævintýri
Grimms-bræðra. Þrátt fyrir að í
bókinni sé gerð myndarinnar rak-
in í miklum smáatriðum, sagt
hver hafi lagt til rödd Mjallhvítar,
hver hafi verið aðalteiknari (ani-
mator) Mjallhvítar í sjálfri kvik-
myndargerðinni, o.s.frv. er
aldrei nefnt hvaðan fyrirmyndin
að Mjallhvíti kom né hver lagði
hana til. Heldur er því að látið
liggja að hugmyndin hafi verið
Disneys sjálfs þótt það sé aldrei
sagt berum orðum.
Disney
hirti heiðurinn
í bókinni er aðeins á einum
stað minnst á Charles Thorson.
en það er þegar rakið er samtal
Allt þetta skal ég gefa þér ef þú verður mín, sagði Charles Thorson þegar hann bað Kristínar og gaf henni
þessa mynd.
hans, Walt Disneys sjálfs og
Hamilton Luskes sem var aðalt-
eiknari kvikmyndarinnar. Sam-
talið fór fram 31. október 1935 og
er notað til að sýna hvernig hug-
myndir um einstök atriði mynd-
arinnar spruttu í samvinnu. Það
er hins vegar ekki tekið fram
hvaða stöðu Charles Thorson
gegndi við gerð kvikmyndarinnar
og þegar listi þeirra sem stóðu að
gerð kvikmyndarinnar birtist á
hvíta tjaldinu við lok sýningar
hefur Walt Disney ekki nafn
Charlesar Thorsons þar á meðal.
Hins vegar má leiða að því líkum,
eins og sonur Charlesar staðfestir
reyndar, að varla hefði maður
sem ekki hefði neitt um kvik-
myndina að segja verið að spinna
söguþráð myndarinnar með að-
alteiknaranum og sjálfum Walt
Disney.
Fyrir þessu er ástæða. Charles

Thorson var ekki einn þeirra
teiknara sem unnu að teikningu
myndarinnar, hann var hins veg-
ar sá sem skapaði karaktera fyrir
Disney. „Faðir minn var einn af
aðalhönnuðum, ef ekki aðal-
hönnuður teiknimyndakaraktera
fyrir Walt Disney,“ sagði Steven
sonur hans við Nýja Helgarblað-
ið. Steven hélt því ákveðið fram
að faðir hans hefði átt hugmynd-
irnar að teikningunum að dverg-
unum sjö. Hann hafði eftir föður
sínum að hann hefði einnig
teiknað Mjallhvíti, en sagði að
hann hefði þó ekki fundið nein
skrifleg gögn því til sönnunar í
fórum föður síns, sem lést 1967.
„En faðir minn var mikill lista-
maður í sér og ástæða þess að
hann yfirgaf stúdíó Walt Disneys,
sennilega í árslok 1937, var sú að
honum voru aldrei eignaðar þær
hugmyndir sem voru hans,“ sagði
Steven. Charles hefur sem sagt
yfirgefið Disney rétt um það leyti
sem myndin var frumsýnd, en
það var sem fyrr segir 21. des-
ember 1937.
Fró Disney
til Warner Bros.
Þessi vinnubrögð voru lenska
hjá Walt Disney. Það er því erfitt
að ímynda sér að þar sé komin
ástæðan fyrir því að Charlesar
Thorsons er að engu getið í ann-
álum Disneys. Þar að auki var
Carles enginn aukvisi á þessu
sviði og Disney hefur sennilega
vitað að hans biðu tækifæri hjá
keppinautunum í teiknimynda-
bransanum. Því hafi verið enn
frekari ástæða að gefa honum

Föstudagur 23. dessmber 1988 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 17