Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.1996, Blaðsíða 28

r
helgarviðtalið
Lögfræðingur Christophers
trúir á sakleysi hans:
Gróft mann-
réttindabrot
í máli
Christophers
— segir Tómas Jónsson
héraðslögmaður
„Ég trúi þvi að Christopher sé saklaus
og byggi þá skoðun á kynnum minum af
honum. Allt sem hann hefur sagt mér um
málið hefur staðist," segir Tómas Jónsson
héraðslögmaður og verjandi Christophers
Bundeh frá Sierra Leone.
Tómas vinnur að því að athuga með
hvaða hætti framsalsbeiðni Finna og
ffamsal íslendinga á skjólstæðingi hans
verði lagt fram hjá Mannréttindanefnd
Evrópu. Hann undrast stórlega að Hæsti-
réttur íslands skuli hafa tekið framsals-
samning viö Finna fram yfir mannrétt-
indalögin.
Skylda að gæta
mannráttinda
„Mín skoðun er sú að það sé skylda
dómstóla í hverju ríki að gæta mannrétt-
inda þeirra sem þar búa. Mannréttinda-
hugsjónin gengur út á það að mannrétt-
indalögin komi framar öllum lögum,“ seg-
ir Tómas.
Ef Mannréttindanefnd Evrópu telur að
brotið hafi veriö á mannréttindasáttmál-
anum mun verða reynt að leita sátta við
Christopher. Takist það ekki vísar nefnd-
in málinu til Mannréttindadómstólsins í
Haag.
„Það er of seint að leggja sjálfan dóm-
inn fyrir Mannréttindanefndina. Málið
snýst um með hvaða hætti brotin hafi
verið mannréttindi á Christopher með
framsalinu sjálfu. í því eru báðar þjóðirn-
ar sekar að mínu mati. Við verðum því að
segja að með framsalsbeiðninni sem
hyggð er á dóminum komi mannréttinda-
brotið fyrst til verka,“ segir Tómas.
í kringum 90% mála er vísað frá í
nefndinni. Að sögn Tómasar tekur Mann-
réttindanefndin sér góðan tíma, eða í
kringum sex mánuði, til að komast að
niðurstöðu um hvort um brot sé að ræða
eða ekki. Þá tekur einhvern tíma að ná
sáttum í málinu og ef það tekst ekki leng-
ist tíminn enn þar til niðurstaða fæst.
Fari málið til Mannréttindadómstólsins í
Haag eru ekki miklar líkur á þvi að
Christopher losni úr fangelsinu í bráð.
Mesti möguleikinn á sáttum í þessu máli
er að Christopher fái réttláta málsmeð-
ferð og verði leyft að vera viðstaddur ný
réttarhöld segir Tómas.
Sekt ekki sönnuð
„íslenskur lögfræðingur myndi segja
að sekt Christophers væri ekki sönnuð.
Sönnunargögnin í dóminum eru að það
sást til þeirra saman á skemmtistað.
Einnig sást Christopher yfirgefa
skemmtistaðinn skömmu á eftir konunni.
Vitnisburður hins meinta fórnarlambs
segir að nauðgunin hafi átt sér stað og
barn fórnarlambsins staðfestir að móöir
þess hafi komið illa til reika heim. Á móti
kemur að Christopher hefur alltaf neitað.
Á læknaskýrslu kom fram að fómarlamb-
iö var mjög drukkið en 1,7 prómill mæld-
ust f konunni um nóttina,“ segir Tómas.
Christopher hefur aldrei neitaö því að
hafa talað við þessa konu um nóttina en
hann segir hana hafa abbast upp á sig
dauðadrukkin. Vinir hans staðfesta þann
framburð.
„Það sem gerir hennar framburð ótrú-
verðugan er að hún mætti á sama
skemmtistað þremur dögum síðar. Kona
sem hefur verið nauðgað af svertingja fer
varla aftur að skemmta sér á meðal
þeirra. Engin læknisrannsókn tengir
Christopher við konuna og sakbending
fór ekki fram í málinu. Að sögn Tómasar
eru allir saklausir þar til sekt er sönnuð.
Hér á landi er alltaf krafist læknisrann-
sóknar og jafnvel DNA-rannsóknar,“ seg-
ir Tómas.
-em
helgarviðtalið
LAUGARDAGUR 21. SEPTEMBER 1996
LAUGARDAGUR 21. SEPTEMBER 1996
Halldóra Gunnlaugsdóttir berst nú hatrammri baráttu fyrir aö fá mál unnusta síns, Christophers Bundeh, endurupptekið í Finnlandi.
Hún kenndi í þrjú ár á Flateyri og einnig
á Þorlákshöfn. Um tíma var hún búsett í
Danmörku þar sem hún stundaði nám í
lýðháskóla. Hún hefur komið við í
Myndlistar- og handíðaskóla íslands. Að
auki hefur hún dansað afriskan dans í
Kramhúsinu.
Halldóra hefur búið í Reykjavík í tíu
ár en eins og hún segir hefur hún farið
vestur reglulega til þess að ná sér í orku.
Halldóra kynntist Christopher i Sjallan-
um á ísafirði en hann var starfsmaður
frystihússins Norðurtanga á ísafirði.
Halldóra starfaði á kosningaskrifstofu
fyrir vestan í sameiningu sveitarfélag-
anna. Henni líkar ekkert of vel á ísafirði
og finnast fjöllin fyrir vestan ógnvekj-
andi. Halldóra hefur annars starfað við
þýðingar og sem lausapenni. í haust
hafði hún hugsað sér að klára bók-
menntafræðina í Háskólanum. Það fer
þó væntanlega eftir því hvemig gengur
að fá mál Christophers tekið upp aftur.
Ást við fyrstu sýn
„Við kynntumst í apríl á þessu ári í
Sjallanum. Það var eins og við hefðum
alltaf þekkst og urðum ástfangin með
það sama. Stundum höldum við bæði að
þetta hafi átt að gerast. Ég er löngu hætt
að halda að maður ráði lífi sínu sjálfur.
Þetta mál hefur verið mjög mikill próf-
steinn á samband okkar. Ef þetta væri
ekki alvöruást á milli okkar væri sam-
bandi okkar lokið. Við höfum gengið í
gegnum eld og brennistein saman. Ég vil
alls ekki missa þennan mann,“ segir
Halldóra.
Halldóra segir að eftir því sem hún
hafi meira kynnt sér mál Christophers í
Finnlandi komi betur í ljós hversu illa
finnská lögreglan gekk fram. Reynt var
að knýja fram játningu hjá Christopher,
meðal annars með því að beita vini hans
þrýstingi og hann sjálfan andlegum mis-
þyrmingum. Engin vitni fengu að vera
viðstödd fyrstu réttarhöldin af tillitssemi
við konuna. Eiginkonu vinar Christoph-
ers var sagt að það væri eins gott fyrir
hann að játa því það væri mjög erfitt fyr-
ir svarta menn að sitja í fangelsi í Finn-
landi því að illa væri farið með þá þar.
Hún átti þá að sannfæra Christopher um
að hann skyldi játa, að sögn Halldóru.
Ráttlát reiði
„Mér líður náttúrlega hræðilega illa
I
yfir þessu. Ég er komin með vöðvabólgu
og verki alls staðar. Ég var á batavegi
þegar þetta gerðist eftir mikið áfall og
veikindi. Christopher hjálpaði mér til
þess að ná heilsu og vinna í sjálfri mér
og ég var mjög heppin að hitta hann. Ég
læt ekki bugast og er svona sterk núna
vegna þess að ég hef unnið svo mikið í
sjálfri mér undanfarin ár. Þessi góða
orka sem réttlát reiði getur verið heldur
mér uppi ásamt því góða fólki sem ég hef
hitt hérna. Það fær enginn að brjóta
Christopher niður eins og verið er að
reyna að gera,“ segir Halldóra. Hún er
baráttuglöð kona, enda ekki fyrir hvem
sem er að brjóta niður íslenskar konur.
Þær bogna en brotna ekki og Halldóra
ætlar að berjast til síðasta blóðdropa fyr-
ir því að hennar heittelskaði fái rétta
meðferð og sakleysi hans verði sannað.
Ég trúi á sakleysi hans
„Christopher er svo heiðarlegur að
hann vildi ekki játa og borga sektina
sem upphaflega var refsingin ásamt skil-
orðsbundnu fangelsi. Það er ekkert grín
að verða fyrir svona ofsóknum vegna
þess að húðin er öðruvísi á litinn.
Christopher hefur alltaf haldið fram sak-
leysi sínu. Ég trúi statt og stöðugt á sak-
leysi hans. Ég treysti ekki lögreglunni
eina sekúndu. Ég veit ekki hvaða skýr-
ing er á þessari meðferð á honum,“ seg-
ir Halldóra.
Halldóra hefur verið í húsnæðishraki
frá því hún kom til Finnlands því hún
hefur ekki efni á hótelherbergi. Til að
byrja með skutu vinir Christophers yfir
hana skjólshúsi en nú hefur hún komið
sér fyrir hjá ágætri finnskri konu. Hún
segist mjög þakklát því fólki sem hefur
aðstoðað hana í baráttunni fyrir frelsi
unnustans.
Mannráttindi fyrir ríka
Veran í Finnlandi hefur kostað
Christopher og Halldóru mikla peninga,
að ekki sé minnst á vinnutapið. Það er
spurning hversu lengi Halldóra hefur
efni á að bíða eftir endumpptöku máls-
ins í Finnlandi þar sem hún verður brátt
uppiskroppa með peninga.
„Ég á lítið af peningum og mér hefur
liðið hræðilega. Við erum ekki ríkasta
fólk á íslandi og höfum ekkert peninga-
fólk á bak við okkur. Við erum bara lág-
launafólk frá íslandi en það lítur út fyr-
ir að mannréttindi séu einungis fyrir þá
ríku,“ segir Halldóra.
aáttafordómar í
andi
„Ég veit ekki hvort fólk gerir sér grein
fyrir því að Christopher er lokaður inni
og fær bara að fara út einu sinni á dag.
Ég hefði aldrei getað ímyndað mér að
Norðurlönd, sem eiga að vera best í
heiminum í mannréttindamálum, færu
svona með fólk. Þar eru hreinlega mjög
miklir kynþáttafordómar. Lögreglu-
mennimir í fangelsinu em mjög misjafn-
ir og sumir þeirra hafa mjög fasistískt
fas og era valdasjúkir. Ég er hrædd þeg-
ar ég kem þangað, mér finnst það alveg
hræðilegt," segir Halldóra.
í heimsóknartímanum sitja allir gest-
irnir í stórum sal, umrkringdir vörðum
og öðrum fóngum. í fangelsinu segir
Halldóra að svartir menn séu vaktaðir
betur en aðrir og leitað að ástæðu til
þess að klekkja á þeim. Að hennar sögn
reyna lituðu fangamir að hjálpa hveijir
öðrum og eiginkonunum utan rimlanna.
Það segja lögreglumennimir vera vest-
ur- afríska mafíu. Christopher þarf að
gæta vel að því hvað hann segir.
Grunur um áreitni
„Christopher trúir varla að þetta sé að
gerast. Mig grunar að hann hafi orðið
fyrir einhvers konar áreitni í fangelsinu
en ég get ekki sannað það. Hann segir
mér ekki allt því hann reynir að hlífa
mér. Christopher er ekki maður sem
kvartar mikið heldur er hann mjög ró-
legur og þolinmóður. Hann er mjög
sómakær og hefur fallega framkomu.
Hann er vinsæll og á mjög auðvelt með
að kynnast fólki. Hann hefur einnig dá-
samlega kímnigáfu.
Það er mjög erfitt fyrir Christopher að
vera með fjórum öðrum mönnum í klefa
þar sem hann er vanur því að þurfa smá-
vegis tíma fyrir sjálfan sig. Það bjargar
svolítið deginum hjá honum að fangarn-
ir fá að vinna hluta úr degi,“ segir Hall-
dóra.
Að sögn Halldóru var aðbúnaðurinn í
fangelsinu sem Christopher var vistaður
í fyrst hræðilegur en er nú skárri eftir
að hann var fluttur. í Kerava, þar sem
hann vistast núna, er samansafn af alls
kyns smábrotafólki. Einnig er þar fólk
sem hefur fengið ranga málsmeðferð
ásamt gömlu fólki sem hvergi á höfði
sínu að að halla.
„Ég hef lesið mannréttindalögin og ég
veit að við erum að gera rétt í því að
reyna að taka málið upp aftur. Ég vil
ekki trúa því að það sé of seint að kæra
til Mannréttindanefndar þar sem
Christopher vissi ekki einu sinni að
hann hefði verið dæmdur,“ segir Hall-
dóra.
Stimplaður raðnauðgari
Christopher var einnig kærður fyrir
kynferðisafbrot á ísafirði í apríl síðast-
liðnum. Hann var hreinsaður af þeim
áburði með lögreglurannsókn. Við rann-
sóknina á ísafirði virðast finnsk lög-
regluyfirvöld hafa orðið áskynja um dvöl
hans hér og krafist framsals í framhaldi.
„Ég held að þessi stelpa fyrir vestan
hafi ekki vitað hvað hún var að gera
Christopher. Það er ofsalega alvarlegt
mál að verða fyrir svona áburði og mjög
undarlegt að hann skuli verða fyrir
þessu tvisvar sinnum. Hann hefur fengið
á sig stimpil sem raðnauðgari,“ segir
Halldóra.
Að sögn Halldóru vonaði Christopher
fram á síðustu stundu að honum yrði
ekki sparkað úr landi. Henni þykir sárt
til þess að hugsa að heimili þeirra á ísa-
firði hafi splundrast á þennan hátt.
„Þetta hlýtur að vera ofsalega sárt fyr-
ir hann því það er með ofbeldi verið að
reyna að skilja okkur að. Mér finnst
mjög sárt hvernig komið er fram við
unnusta minn í mínu landi. Ég varð
reyndar ekki vör við kynþáttafordóma
gagnvart honum þegar við vorum á ís-
landi þar sem við eigum mjög góða vini.
Einstaka lögreglumaður hefur þó lagt
hann í einelti á ísafirði.
Halldóra segir að þau komi aftur til ís-
lands og ekki komi til greina að fjöl-
skyldu hennar verði splundrað á þennan
hátt. Að sögn hennar er Christopher
mikið náttúrubarn og nýtur íslenskrar
náttúru.
„Við ætlum að ferðast saman um ís-
land þegar þessu lýkur. Við viljum velja
okkur heimili af fúsum og frjálsum vilja
og njóta mannréttinda eins og annað
fólk,“ segir Halldóra.
-em
henni með því að framselja unnusta
hennar. Halldóra ásakar einnig RLR fyr-
ir lygar. Hún hafði farið fram á að fara
til Finnlands með sama flugi og Chri-
stopher og þegar til kom voru þau sitt í
hvorri vélinni. Hún segir sér hafa verið
sagt skakkt til viljandi.
Engin sönnunargögn
Engin sönnunargögn lágu frammi til
stuðnings málinu í Finnlandi, að mati
Tómasar og islenskra laga. Dómurinn
byggist á framburði meints fórnarlambs
sem var undir verulegum áhrifum áfeng-
is þegar verknaðurinn á að hafa átt sér
stað. Engin læknisrannsókn eða sak-
bending fór fram í málinu og engin rann-
sókn var gerð á Christopher eða kon-
unni eftir meintan verknað og engin
DNA-próf tekin. Eina niðurstaða læknis-
rannsóknar sem liggur fyrir er að ekki
sé útilokað að brotþola hafi verið nauðg-
að. Einnig vitnaði bam hennar að um-
rætt kvöld hefði hún komið heim illa til
reika. Mörg skjalanna frá þessum tíma
em týnd svo eitthvað hafa þeir þar að
fela telur Halldóra.
„Christopher var staddur ásamt vini
sínum á diskóteki í Vantaa þar sem sam-
an koma svartir menn og hvítar konur.
Drukkin kona kom að máli við þá og til-
kynnti þeim að hún væri ekki kynþátta-
hatari. Þeir höfðu ekki áhuga á félags-
skap hennar þannig að hún fór. Konan
fór þá til dyravarðarins og benti á
Christopher og sagði að hann hefði
nauðgaö sér fyrir nokkrum dögum.
Hann var handtekinn og ákærður fyrir
nauðgun. Lögreglan varð uppvís að ós-
annindum því í Vantaa var sagt að hann
hefði horfið. í öðra bréfi til lögfræðings-
ins viðurkennir lögreglan að hann hafi
verið þvingaður úr landi með ólöglegum
hætti," segir Halldóra.
Kynntust á ísafirði
Halldóra er rúmlega fertug og ólst upp
í Önundarfirði. Foreldrar hennar eru
Gunnlaugur Finnsson bóndi og Sigríður
Jóhanna Bjarnadóttir sem starfar við
heimilishjálp og er búsett á ísafirði. Hall-
dóra hefur aldrei verið gift en á dóttur á
unglingsaldri. Þær mæðgur eiga lög-
heimili í Reykjavík. Halldóra á sex
systkini. Halldóra hefur starfað við
ýmislegt um ævina, eins og í banka,
byggingarvinnu, frystihúsi, barnaheim-
ili og á hestaleigu, svo eitthvað sé nefnt.
Viðð erum að tala um líf mitt, þetta er
engin saga,“ sagði Halldóra Gunnlaugs-
dóttir, unnusta Christophers Bundeh frá
Sierra Leone sem framseldur var frá ís-
landi til Finnlands fyrir skömmu, þegar
Helgarblað DV bað hana að segja sögu
sína.
Christopher situr nú í fangelsi í Finn-
landi og Halldóra fær að hitta hann
tvisvar í viku klukkutíma í senn þar
sem hann er í fangelsinu Kerava í
Helsinki. Þau hafa ákveðið að gifta sig í
fangelsinu eins fljótt og pappírar hans
era komnir til Finnlands frá Sierra Leo-
ne.
Halldóra berst nú hatrammri baráttu
við að taka mál Christophers upp aftur í
Finnlandi með aðstoð þarlendra lögfræð-
inga. Lögfræðingur Christophers, Tómas
Jónsson héraðsdómslögmaður, vinnur
nú að því að leggja framsalsbeiðni Finna
og framsal íslendinga á Christopher fyr-
ir Mannréttindanefnd Evrópu.
Refsingin þyngd
„Ég talaði við finnskan lögfræðing
sem sér um mál innflytjenda í Finnlandi
og hún segir að ekki sé hægt að opna
málið aftur í Finnlandi. Ástæðan fyrir
því sé að of langur tími sé liðinn frá því
að dæmt var í málinu," segir Halldóra.
Christopher kom upphaflega til Finn-
lands til þess að fara í skóla árið 1989 og
bjó þar til ársins 1992 þegar honiun var
vísað úr landi. Hann hefur búið á íslandi
undanfarin fjögur ár. Christopher var
framseldur frá íslandi til Finnlands fyrir
skömmu til þess að afplána tæpra
tveggja ára fangelsisdóm fyrir meinta
nauðgun þar í landi. Hann var fyrst
dæmdur til eins og hálfs árs skilorðs-
bundins fangelsis og sektar í undirrétti í
Finnlandi. Christopher áfrýjaði dómi
finnsks undirréttar fyrir nauðgun árið
1992. Áður en áfrýjunin var tekin fyrir
var hann hins vegar þvingaður úr landi
af finnskum lögregluyfirvöldum. Þaðan
hélt hann til Sierra Leone og til ísafjarð-
ar árið 1993. Réttað var í málinu árið
1993 að Christopher fjarstöddum. Dóm-
urinn komst að þeirri niðurstöðu að refs-
ing hans skyldi lengd um fjóra mánuði
og gerð óskilorðsbundin. Krafist var
framsals á manninum eftir að finnsk
yfirvöld komust að því að hann var á ís-
landi í vor.
Islensk stjórnvöld brugðust
Halldóru blöskrar fyrst og fremst að
Hæstiréttur íslands skyldi framselja
Christopher þar sem hann var dæmdur
að sér fjarstöddum í Finnlandi. Aö henn-
ar mati hafa íslensk stjórnvöld bragðist
„Viö höfum gengið í gegnum eld og brennistein saman/
dóra. Halldóra og Christopher í fangelsinu.
segir Hall- Að sögn Halldóru líður Christopher mjög illa í fangelsinu.
þennan mann
Halldm^Gunnlaugsdóttir trúir á sakleysi unnusta síns og berst við ráttarkerfið:
ekki
mssa