Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.1996, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER 1996
Fréttir
Hjartaskurðaðgerðir á börnum:
Reynslan af
aðgerðum
á íslandi góð
Á síðastliðnum 30 árum hafa ís-
lensk börn með alvarlega meðfædda
hjartagalla gengist undir hjarta-
skurðaðgerðir erlendis, en á árinu
1990 var fyrst framkvæmd hér á
landi aðgerð á komabarni sem ella
hefði þurft að fara utan til aðgerðar.
Þessar upplýsingar koma fram í
grein eftir Gunnlaug Sigfússon,
Hróðmar Helgason og Bjama Torfa-
son sem er að finna í nýjasta hefti
Læknablaðsins.
Sambærilegur árangur og
erlendis
í greininni segja höfundar frá
reynslu sinni af hjartaskurðaðgerð-
um á bömum vegna hjartagalla hér
á íslandi. Höfundar álykta að árang-
urinn sé góður og sambærilegur við
það sem gerist erlendis. Því sé það
vel ásættanlegt að halda þessu starfl
áfram og framkvæma fleiri aðgerðir
hérlendis enda kostnaður minni en
erlendis.
Rannsókn höfunda náði til bama
og unglinga, 18 ára og yngri, sem
gengist höfðu undir hjartaskurðað-
gerð á íslandi vegna meðfædds
hjartagalla á árunum 1990-95. Nú
hafa slíkar aðgerðir verið fram-
kvæmdar á íslandi á þessu tímabili
en áður höfðu þær verið gerðar er-
lendis, aðallega í Bretlandi og í
Bandaríkjunum.
Höfundar benda á að staða ís-
lands sé sérstök í þessu sambandi,
bæði vegna legu þess og fámennis,
en töluverðar umræður hafa átt sér
stað nýlega um hugsanlegan flutn-
ing á hjartaskurðaðgerðum til ís-
lands.
Alls gengust 26 sjúklingar, 12
drengir og 14 stúlkur, undir 28
hjartaskurðaðgerðir á þessu sex ára
rannsóknartímabili, eða að meðal-
tali fjórar aðgerðir á ári. Af þessum
aðgerðum voru 16 skipulagðar en 12
bráðar eða nokkuð bráðar.
Bráöaflutningar hættulegir
Ekki hafa þó öll börn með með-
fæddan hjartagalla hérlendis og
þarfnast aðgerðar fengið hana gerða
hér. Af þeim 30-40 bömum sem fæð-
ast hérlendis árlega með hjartagalla
má reikna með að 20-25 þeirra
þarfnist hjartaskurðaðgerðar. Flest-
ar þessar aðgerðir væri nú hægt að
gera hérlendis að fenginni þessari
reynslu.
Sumar þessar aðgerðir, eða um
það bil fimm til sjö á ári, em þó það
flóknar að höfundar telja að þær
verði varla gerðar nema á fáum
stofnunum erlendis eða þar sem
nokkur hundruð hjartaskurðaðgerð-
ir eru gerðar á bömum árlega.
Sumar hjartaaðgeröir em þess
eðlis að hægt er að skipuleggja þær
með góðum fyrirvara en aðrar eru
bráðar og þurfa að gerast innan ör-
fárra klukkustunda eða daga. Slíkar
aðgerðir telja höfundar að séu betur
gerðar hér heima burtséð frá kostn-
aði enda séu bráðaflutningar til út-
landa erfiðir, hættulegir og kostnað-
arsamir.
Höfundar telja að álag á foreldra
og böm, sem þurfi að takast á við
framandi umhverfi, auk þess álags
Fjöldi hjartaaðgerða á börnum
- erlendis og á Islandi frá '83 til '95 -
30 aögerðir
DV
Frá árinu 1990 hafa verið framkvæmdar skurðaðgerðir á börnum með með-
fædda hjartagalla hér á landi með góðum árangri.
sem fylgi hjartaskurðaðgerð, sé
mikið og ekki mælanlegt. Hins veg-
ar sé sá kostnaður sem fylgi hjarta-
skurðaðgerðum á íslenskum böm-
um mælanlegur. Kostnaður fyrir
foreldra sé umtalsverður enda þurfa
þeir yfirleitt að greiða hluta af
ferða- og dvalarkostnaði erlendis.
Stofnkostnaður 30 milljónir
Höfundar segja kostnað við
hverja hjartaskurðaðgerð á bami í
London vera um tvær milljónir.
Stofnkostnaður vegna hjartaað-
gerða á börnum á íslandi sé hins
vegar áætlaður um 30 milljónir og
árlegur rekstrarkostnaður tengdur
þeirri starfsemi um 15 milljónir.
Höfundar benda á að á hverju ári
fari um 16-18 böm utan til aðgerða
þannig að árlegur kostnaður sé um
32-36 milljónir, eða mun hærri en
áætlaður kostnaður hérlendis.
Stofnkostnaður myndi þannig spar-
ast á tveimur árum.
Höfundar álykta að vel hafi tekist
til við hjartaskurðaðgerðir á börnum
hérlendis og sé árangur góður og
sambærilegur við árangur erlendis af
svipuðum aðgerðum. Hægt sé að auka
starfsemina með litlum tilkostnaði og
líkur bendi til að hagkvæmni starf-
semi af þessu tagi sé mikil hér á
landi, auk þess sem slík starfsemi
auki öryggi íslenskra barna með með-
fædda hjartagalla. -ggá
Eimskipafélagið:
Eignast meirihluta í VM
Eimskip og dótturfélög þess,
Dreki hf. og Viggó hf„ hafa eign-
ast 65% í Vöruílutningamiðstöð-
inni hf. - VM. Þessi kaup eru lið-
ur í áframhaldandi uppbyggingu
félagsins á þjónustu á sviði áætl-
unarflutninga á landi, að þvi er
segir í frétt frá Eimskip.
Vöruflutningamiðstöðin annast
vöruafgreiðslu fyrir landflutn-
ingabíla i Reykjavík og um 30
akstursaðilar hafa aðstöðu á
hennar vegum. Frá Vöruflutn-
ingamiðstöðinni eru daglegar
ferðir til helstu þéttbýlisstaða
landsins. -SÁ
Fimm nýir framkvæmda-
stjórar hjá Pósti og síma
Talsverðar breytingar verða gerð-
ar í yfirstjóm Pósts og síma þegar
nýtt hlutafélag yfirtekur reksturinn
um næstu áramót. Nýtt skipurit
verður tekið í notkun, rekstrinun
verður áfram skipt í svið en skipt-
ingu í umdæmi eftir landshlutum
verður hætt. Auglýst veröur eftir
fimm nýjum framkvæmdastjórum á
næstu dögum og er gert ráð fyrir að
þeir taki til starfa um næstu ára-
mót.
Sú nefnd sem undirbýr yfirtöku
hlutafélagsins á rekstrinum hefur
gert samkomulag við núverandi
framkvæmdastjóra sem feliu í sér
að þeir muni taka við nýjum störf-
um eða vera falin sérstök verkefni.
Dagfari
Miðjan er tóm
Af einhverjum dularfullum
ástæðum hefur þessa haustdaga
sprottið fram umræða um list og
þó einkum myndlist og Dagfari hef-
ur fylgst með uppbyggilegum
greinaskrifum tveggja góðra
manna í Morgunblaðinu, þar sem
þeir hafa meðal annars deilt um
það hvort sýna megi almenningi
myndlist og höggmyndalist eða
hvort geyma eigi þessa list í þar til
gerðum húsum, sem fáir leggja leið
sína inn í. Listfræðingamir eru
ekki sammála um þetta.
Vonandi verður framhald á þess-
um tjáskiptum, enda telst Dagfari
til almennings og vill fá að vita
hvort listfræðingar telja heppilegt
að almenningur fái aðgang að list-
inni eða hvort hún á einungis að
vera út af fyrir sig og þá fyrir þá
sem hafa vit á list. Svo er það aftur
spurning, hverjir hafa vit á list?
Við þeirri spumingu fengust nokk-
ur einfold og auðskilin svör á ráð-
stefnu sem haldin var i Norræna
húsinu um síðustu helgi.
Um þá ráðstefnu má lesa í Morg-
unblaðinu, sem lætur ekkert fram
hjá sér fara sem snýr að list og list-
heiminum. Á þessari ráðstefnu töl-
uðu margir sem hafa mikið vit á
list. Fyrst talaði Jon Bing sem
sagði að nú væri öll list komin á
Intemetið og þar gætu menn kynnt
sér alla list sem til væri í heimin-
um og nú þyrfti engar sýningar
lengur eða tónleika eða aðra list-
viðburði. Menn settust fyrir fram-
an tölvuna og fengju þar allt.
Næstu ræðumenn höfðu greinilega
ekki sett sig í samband við Inter-
netið og töluðu enn um sýningar
og hlutverk sýningarstjóra og töldu
jafnvel að sýningarstjórar væru
mikilvægari heldur en listamenn-
irnir sjálfir, vegna þess að það
væru sýningarstjóramir sem röð-
uðu málverkunum á veggina og
sköpuðu merkingarþrungin verk
úr óreiðukenndum táknum.
Maður að nafni Harm komst að
þeirri niðurstöðu að guð væri
dauður, en það væri allt í lagi
vegna þess að kúratorinn væri
fæddur. Tveir íslendingar, sem
hafa vit á list, kvöddu sér hljóðs á
ráðstefnunni og annar þeirra kom
þeirri skoðun sinni á framfæri að
það væri hlutverk sýningarstjóra
aö koma verkum listamanna
þannig fyrir aö þau litu út fyrir að
vera af vitsmunalegum toga. Hinn
vildi aftur á móti demokratisera
listina, sem þýðir í stuttu máli að
listamaðurinn hefur ekki lengur
einkarétt á listinni. Að þessu loknu
hófst deila um það hvort listin
hefði miðju eða jaðar. Allt tengist
það hugtökum eins og sannleikur
og vald. Segir um þessa umræðu í
Mogga: „Allt hlýtur þetta að tengj-
ast mjög náið. Sannleikurinn er
vald. Sá sem hefur sannleikann á
valdi sínu hlýtur að vera í miðj-
unni. Sá sem er hinsvegar ekki
innan sannleikans hlýtur að vera
utan miðjunnar, hann hlýtur að
vera á jaðrinum samkvæmt skil-
greiningu handhafa valdsins og
sannleikans.
En hver er þá þessi valdhafi í
listinni? Varla er hægt að benda á
einhvern einn, heldur hlýtur það
að vera um að ræða einskonar
„stofnun“ í óeiginlegum skilningi,
„listastofnunina" sem samanstend-
ur til dæmis af listasöfnunum, list-
fræðingunum og sýningarstjórun-
um.“ Samkvæmt þessu segir svo að
lokum i þessari frásögn frá ráð-
stefnunni „er miðjan og jaðarinn
raunveruleg í listaheiminum. Þau
eru skilgreind afkvæmi handhafa
sannleikans, „listastofnunarinn-
ar“. Hvort miðjan er tóm er svo
annað mál.“ Dagfari gerir sér grein
fyrir því að þetta skilja ekki nærri
allir. En það er annað mál. Hvort
listamaðurinn skiptir máli i list-
inni er líka annað mál. Hvor al-
menningi kemur listin við er svo
allt, allt annað mál. Haustið leggst
misjafnlega í okkur.
Dagfari
I
I
I
(
(
(
I
I
I
t
I
I