Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1996, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 17. DESEMBER 1996
DV
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEÍNN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: jSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
Byggðastefnuæði
Byggðastefnuþingmenn fjárlaganefndar Alþingis
komust í feitt, er þeir áttuðu sig á, að þeir gætu notað
væntanlegar orku- og stóriðjuframkvæmdir til að skera
niður opinberar vegaframkvæmdir á höfuðborgarsvæð-
inu, þótt þær séu arðbærustu kostir íjárlaganefndar.
Frestað verður að ljúka breikkun Ártúnsbrekku og
brúar í Elliðaárdal. Frestað verður tvöföldun Reykjanes-
brautar milli Reykjavíkur og Hafnarflarðar. í skjóli þess-
ara ákvarðana telur nefndin sig hafa auðfengna peninga
til að halda uppi spottaframkvæmdum úti um allt.
íbúar höfuðborgarsvæðisins hafa ekki beðið um orku-
og stóriðj uframkvæmdimar, sem hafðar eru að blóra-
böggli ákvarðana Qárlaganefndar. Miðað við íbúafjölda
auka þær fyrst og fremst atvinnu á Vesturlandi og Suð-
urlandi, en minna í Reykjavík og Reykjaneskjördæmi.
Veigamikið hlutverk fjárveitingavalds hins opinbera
er að framleiða atvinnu í þeim kjördæmum, sem telja sig
hlunnfarin af sagnfræðilegri þróun, flótta fólks úr strjál-
býli til þéttbýlis. Um þetta hlutverk hefur verið búin til
byggðastefna, sem jafngildir trúarbrögðum.
Afleiðing stefnunnar sést í lítið notuðum höfnum, lít-
ið notuðum vegum, lítið notuðum skólum og lítið notuð-
um sjúkrahúsum, á meðan raunveruleg samgöngumál,
menntamál og heilbrigðismál þjóðarinnar eru í ólestri
og verða samkvæmt fjárlögum áfram í ólestri.
Samkvæmt þessari stefnu er framkvæmdin sjálf ekki
minna virði en reksturinn, sem fylgir á eftir. Oft er
meira verið að sækjast eftir byggingaframkvæmdum en
þjónustunni, sem framkvæmdimar eiga að gera kleifa.
Þetta sést bezt í spottastefnu varanlegrar vegagerðar.
Milli Vegagerðarinnar og byggðastefnumanna Alþing-
is og ríkisstjómar er samsæri um, að varanleg vegagerð
skuli unnin í svo litlum spottum, þriggja til sjö kíló-
metra, að heimamenn geti keppt um verkið við stóru fyr-
irtækin, sem mörg koma af höfuðborgarsvæðinu.
Ef samgönguhagsmunir einir réðu ferðinni, mundu
byggðastefnumenn sjá, að margfalt lengri og færri spott-
ar mundu skila lengri vegum fyrir sama fé. Af því að
framkvæmdahagsmunirnir em biýnir, láta menn þá
ganga fýrir hinum varanlegri byggðahagsmunum.
Þetta kerfl er við lýði, af því að þingmenn Reykjavík-
ur og Reykjaneskjördæmis styðja það. Þeir kveina að
vísu stundum, sérstaklega heima í héraði, þegar kjós-
endur eru nálægir, en á Alþingi rétta þeir upp höndina
til samþykkis, þegar byggðastefnumálin eru afgreidd.
Nánast allir, ef ekki allir stjómmálaflokkar bera
ábyrgð á stefnunni, sem nú hefur leitt til frestunar flár-
laganefndar á brýnum og arðbærum verkefnum á höfuð-
borgarsvæðinu, svo að heimamenn úti um land geti haft
trygga atvinnu af spottagerð í heimahögum.
Fjárlaganefnd Alþingis er einn helzti leikvöllur
byggðastefnunnar. Þar er í einstökum atriðum gengið
frá, hvernig sparaðar séu framkvæmdir og rekstur á
Reykjavíkursvæðinu, svo að halda megi uppi fram-
kvæmdum og rekstri á landsbyggðinni.
Þegar Qárlaganefnd kemst að niðurstöðu, er nánast
formsatriði, að Alþingi fellst á hana. Gildir þá einu,
hvaða meirihluti er hverju sinni í nefndinni og á Al-
þingi. Útkoman er alltaf sama byggðastefhan, af þvi að
hún er rekin af öllum núverandi stjórnmálaflokkum.
Kjósendur á höfuðborgarsvæðinu þurfa einhvem tíma
að svara spumingunni um, hvort áokkamir séu færir
um að gæta hagsmuna þeirra til jafns við aðra.
Jónas Kristjánsson
M ÍSIAND:
' l] —4

Ofuráhersla einkavæddrar bílaskoöunar á tækni meö viöeigandi gjaldtöku tóm vitleysa frá upphafi, segir m.a. í
grein Gísla.
Einkavæðing
auðlindanna
bíla allra landsmanna
gegn himinháu gjaldi aö
eigin vali. Þeir reistu
sér glæsihöll með full-
komnum skoðunarbún-
aði og fengu margra ára
forskot á alla sam-
keppni til þess að þeir
gætu örugglega grætt
nógu mikið á nógu
skömmum tíma. Sú ráð-
stöfun var álíka gáfúleg
og að einkavæða ríkis-
kassann. Eða löggæsl-
una. Auk þess sem allar
rannsóknir á umferðar-
slysum sýna að þau
verða ekki vegna þess
að bílamir séu bilaðir
heldur bilar fólkið sem
„Við sem töldum okkur eiga auðlind-
ina, alveg eins og við áttum brenni-
vínið og bifreiðaeftirlitið forðum, við
njótum einskis af öllum gróðanum
nema með þeim óbeina hætti að al-
menningur græðir alltaf á umsvifum
athafnamannanna..."
Kjallarinn
Gísi Sigurðsson
íslenskufræöingur
Einkavæðing
stjómvalda á eign-
um almennings
hefur verið fjöl-
mörgum einkavin-
um ávísun á ókeyp-
is áskrift að hæsta
vinningnum í
happdrætti þjóðfé-
lagsins ár hvert.
Enginn efast leng-
ur um að einka-
rekstur og sam-
keppni frjálsra fyr-
irtækja á markaði
sé betra rekstrar-
fyrirkomulag en
einokun ríkisfyrir-
tækis undir stjóm
manna sem hafa
ekki lagt fram eig-
ið áhættufé. En
það þýðir ekki að
handhafar ríkis-
valdsins geti gefið
einkavinum sinum
alls kyns rekstur
sem hefur verið
byggður upp og
kostaður af ad-
mannafé. Samt hef-
ur það verið látið
viðgangast allt frá
því að vildarvinum
stjórnvalda var gefið einkaleyfi til
að hagnast á framkvæmdum fyrir
herinn undir hatti íslenskra aðal-
verktaka, einhverri mestu happ-
drættisvinningasvikamyllu eftir-
striðsáranna.
Brennivín og bílaskoöun
Einkavinirnir fengu einkaleyfi
til að framleiða öruggustu sölu-
vöm íslenska Ríkisins: íslenska
brennivíniö. Og einkavinimir
fengu einkaleyfi til þess að skoða
á að stjórna þeim. Þess vegna er
ofuráhersla einkavæddrar bíla-
skoðunar á tækni með viðeigandi
gjaldtöku tóm vitleysa frá upphafi.
Og kvótinn líka
En allt þetta hafa þjóðin og
Mogginn látið yfir sig ganga. Eng-
inn hefur sungið hátt um að hér
væri verið að ráðskast með sam-
eign þjóðarinnar. Samt er vand-
séður munur á þessu einkavæð-
ingarráðslagi og því snjallræði
stjómvalda fyrir nokkmm árum
að gefa nokkrum útgerðarmönn-
um kvóta sem þeir mættu síðan
spila úr að vild líkt og í matador
þar sem allir fá úthlutað spilapen-
ingum í upphafi. En nú er eins og
blessuð skepnan hafi loksins skil-
ið að þetta sé kannski ekki nógu
gott kerfi utan spilaborðsins.
Einkavæðing kvótans hefur nefni-
lega útilokað allmarga einkavini
sem hsifa ekki staðið sig í hinni
miklu og frjálsu samkeppni kvóta-
kaupanna.
Gjöf eða einkavæðing ríkisins á
sameign þjóðarinnar hefur gengið
kaupum og sölum og þeir hagnast
mest sem hafa staðið sig best í
braskinu. Þannig á það að vera í
samkeppninni. Hlutabréf í sumum
fyrirtækjum rjúka upp en önnur
lenda í gjaldþroti.
Þeir sem skaffa
Gallinn við þetta einkavædda
fyrirkomulag er að það ýtir undir
hagsmunaárekstra einkavinanna.
Þeir sem tapa kunna ekki að meta
hið nýja kerfi og hafa fengið Mogg-
ann til liðs við sig að tala máli
síns réttlætis, en vinningshafamir
eru að vonum hæstánægðir og
beita Davíð fyrir áróðursvagninn
á sigurreið sinni um samfélagið.
Við sem töldum okkur eiga auð-
lindina, alveg eins og við áttum
brennivíniö og bifreiðaeftirlitið
forðum, við njótum einskis af öll-
um gróðanum nema með þeim
óbeina hætti að almenningur
græðir alltaf á umsvifúm athafna-
mannanna þegar brauðmolamir
hrjóta af yfirfullum veisluborðum
þeirra. Því það eru þeir sem skaffa
okkur vinnu - eins og Pétur þrí-
hross á Sviðinsvík vissi vel.
Gísli Sigurðsson
Skoðanir annarra
Ég sem skylduáskrifandi....
„Samkvæmt könnunum hafa fréttastofur RÚV
notið mikils trausts meðal almennings. í því felst að
almenningur treystir því að fféttamenn RÚV fari
ekki með fleipur í fréttum og reyni ekki að halla
réttu máli. Ég, sem skylduáskrifandi að efni RÚV, þ.
á m. frétta, geri þá kröfu á hendur fréttastofum RÚV
að fréttamenn reynist þessa trausts verðir og að yf-
irmenn fréttastofnana gæti þess að fféttamennirnir
geri greinarmun á draumi og veruleika þegar þeir
setja saman fréttir sínar.“
Þórhallur Jósepsson í Mbl. 14. des.
Ríkishandbolti
„Sértækar björgunaraðgerðir" hafa verið bannorð
í efnahagsúrræðum Davíðs Oddssonar, og við það
hefur verið staðiö, nema stundum. I Ólafsfirði og á
Sauðárkróki er enginn frá því opinbera að bjarga
erfiðum rekstri ffá því að senda atvinulaust fólk
heim um jólin. Hvað er svona sérstakt við HSÍ? ... Á
þessum hinum einkavæðingarvænu dögum Friðriks,
Halldórs og Davíðs sér maður ekki beinlínis þörfina
á ríkishandbolta. Blaðið er opið fyrir réttlætingu á
því að handboltasambandið njóti þess sem mæðra-
styrksnefnd Ingibjargar Pálma fær ekki.“
Stefán Jón Hafstein í DegiTímanum 14. des.
RÚV og rósemin
„Ónauðsynlegt bunumál heyrist stundum hjá ung-
um og hressum mönnum á Stöð 2 og Bylgjunni. Ein-
hvers staðar las ég að gamalt fólk skildi þá alls
ekki.... Það verður að segja ríkisútvarpinu til hróss,
að þar tala margir svo til fyrirmyndar má telja. Hin-
ar „ítarlegu þagnir“ í ríkisútvarpinu eru kannski
fomaldarlegar, en þess konar blær á flutningi stuðl-
ar að rósemi og verður kannski til þess að betur sé
hægt að melta það sem sagt er. Hlustandinn hefur á
tilfinningunni að þar séu hugsandi menn að tala við
viti borið fólk.“
Gísli Sigurðsson í Lesbók Mbl. 14. des.