Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.1998, Qupperneq 24

24 &enningarverðlaun DV
LAUGARDAGUR 24. JANÚAR 1998 DV
4
Arnar Jonsson serrf danski hugsjóna-
maðurinn og presturinn Kaj Munk,
Leikgerö Kjartans Ragnarssonar af Ofvitanum eftir Þórberg Þóröarson vakti sérstaka athygli fyrir aö tveir
leikarar léku aöalpersónuna, Emil Guömundsson lék Þórberg ungan og Jón Hjartarson Þórberg eldri.
Bráðlega verða Menningarverð-
laun DV veitt í 20. sinn. Þetta er
merkur áfangi, einkum ef litið er til
sögunnar og skoðað það uppistand
sem oft hefur viljað fylgja öðrum
verðlaunaveitingum til hinna ýmsu
listgreina.
Sú tilhögun hefur reynst vel að
skipa dómnefndir hverju sinni og
velja til verksins fólk sem er raun-
verulega með fmgurinn á púlsi list-
anna. Faglegt og listrænt mat án
flokkadrátta eða hagsmunapots hef-
ur verið tryggt og eins hitt, að ekki
hefur komið neinn stofnanabragur
á verðlaunaveitinguna.
Ungir listamenn og aðrir marg-
reyndir í lífsins ólgusjó standa hlið
við hlið á listanum yfir þá sem verð-
laun hafa hlotið og í nefndunum
birtast ný andlit og ferskar skoðan-
ir frá ári til árs.
Þess vegna er einkar fróðlegt að
lesa í línurnar þegar litið er yfir
niðurstöðurnar, eins og ætlunin er
að gera í þessu eftirfarandi spjalli
um leiklistarverðlaunin.
Spáð í sviðið
Eitt er það sem fyrst kemur upp í
hugann þegar rifjuð eru upp störf
dómnefnda í leiklist en það er
hversu skemmtilegt hefur reynst að
líta í sameiningu til baka yfir árið
og rifja upp - smátt sem stórt. Oft er
það svo, að litlu atriöin, sem vega
ekki þungt í byrjun, ná að vaxa og
þroskast og verða með tímanum
ennþá Ijúfari í minningunni
en flugeldasýningarnar.
í leikhúsinu mætast allar
listgreinar og dómnefndirn-
ar hafa alveg frjálsar hend-
ur um það hvað er verð-
launað hverju sinni.
Leikstjórn hefur verið
verðlaunuð fimm sinn-
um (þar af þrisvar leikstjórn +
handrit/leikgerð) og tvö leikskáld
hafa fengið verðlaun fyrir ný leik-
rit. Leikarar hafa hlotið verðlaunin
fimm sinnum fyrir minnisstæða
túlkun, eitt leikhús var verðlaunað
fyrir starfsemi ársins, einn leik-
myndahöfundur fyrir verk sitt og
fimm uppfærslur í heild hafa hlotið
verðlaun.
Auk þess hafa tilnefningar, sem
venjulega eru fimm, víkkað út svið-
ið og beint athyglinni að ýmsu því
sem fram úr hefur skarað.
Að hljóta tilnefningu er líka mik-
il viðurkenning í sjálfu sér.
Línurnar í lagi?
Það er hægt að skoöa niðurstöð-
umar frá ýmsum sjónarhornum og
spá í það hvort lesa megi einhverja
línu eða vitneskju um þróun og
stöðu leiklistarinnar út úr þeim.
Ég læt öðmm eftir að
fara í djúpköfun á
þessum málum en
það má velta upp
ýmsum áhugaverð-
um atriðum og
skoða ákveðin
mynstur út frá
niðurstöðun-
Konurnar þrjár sem takast á í leikriti Fassbinders, Beisk tár Petru von Kant.
um.
Ekki
virðist til
dæmis
þörf á að
örvænta
um
vönd-
Guörún S. Gísiadóttir var nunnan
unga, Agnes.
hleypir margfoldum krafti í sköpun-
argleði og listræna tjáningu þeirra
sem að ferlinu
koma.
Eitt árið
sáum við í
dómnefndinni,
þegar við vor-
um búin að
setja upp
lista yfir
það
Úr Beöiö eftir Godot á Akureyri.
vinnubrögð og frumleika þegar sett
eru upp innlend verk því að verð-
launin hafa ellefu sinnum tengst ís-
lenskum verkum en átta sinnum er-
lendum. í flestum tilvikum var um
frumuppfærslu innlendu verkanna
að ræða. Niðurstöðumar segja auð-
vitað meira en
mörg orð um
það að slík
ögrun sem
frum-
vinnsla leik-
rits er
Menningarverðlaun DV í leiklist
1979: Stefán Baldursson fyrir þrjár uppfærslur, Grænjaxla og Ösku-
busku í Þjóðleikhúsinu og Póker í Sjónvarpi.
1980: Kjartan Ragnarsson fyrir handrit og leikstjórn á Ofvitanum hjá
Leikfélagi Reykjavíkur.
1981: Oddur Björnsson fyrir leikstjórn á Beöiö eftir Godot hjá LA.
1982: Hjalti Rögnvaldsson fyrir túlkun á Ólafi Kárasyni í Húsi skálds-
ins í Þjóðleikhúsinu.
1883: Bríet Héöinsdóttir fyrir leikgerð aö Jómfrú Ragnheiöi (LA).
1984: Stúdentaleikhúsiö fyrir framlag til leiklistar.
1985: Alþýöuleikhúsiö fyrir Beisk tár Petru von Kant. Leikstjóri
Sigrún Valbergsdóttir.
1986: Guörún Gísladóttir fyrir túlkun í Agnes, barn Guös hjá LR og
Reykjavíkursögum Ástu í Kjallaraleikhúsinu.
1987: íslenski dansflokkurinn fyrir Stööuga feröalanga.
1988: Arnar Jónsson fyrir túlkun á Kaj Munk hjá Leikhúsinu í
kirkjunni.
1989: Róbert Arnfinnsson fyrir túlkun á Max í Heimkomunni hjá
P-leikhópnum.
1990: Gretar Reynisson fyrir leikmynd aö Ljósi heimsins hjá LR.
1991: Hrafnhildur Hagalín Guömundsdóttlr fýrir leikritiö Ég er
meistarinn (LR).
1992: Guöjón Pedersen, Hafliöi Arngrímsson og Gretar Reynisson
fyrir uppsetningu á Rómeó og Júlíu í Þjóöleikhúsinu.
1993: Ólafur Haukur Símonarson fyrir leikritiö Hafiö (Þjóöleikhúsiö).
1994: Máfurlnn (sýningin í heild). Þjóöleikhúsiö.
1995: Viöar Eggertsson fyrir leikgerö og leikstjórn á Sönnum
sögum úr sálarlífi systra í Þjóöleikhúsinu.
1996: Kristbjörg Kjeld fyrir túlkun á móöurinni í Taktu lagiö,
Lóa í Þjóöleikhúsinu.
1997: Birtlngur (sýningin í heild). Hermóöur og Háövör.
Menningarverðlaun DV í tuttugu ár:
eikið af list