Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.1998, Blaðsíða 28

28 menning
LAUGARDAGUR 28. MARS 1998 UV
DV, Madrid:_______________________
Jordi Savaill er frægasti flytjandi
barokk- og endurreisnartónlistar
sem uppi er, fæddur í Katalóníu á
Spáni 1941 og hefur verið virtur
hljómlistarmaður síðan í upphafi
áttunda áratugarins þótt orðstír
hans yxi til muna 1992 þegar hann
stjórnaði tónlistinni í frönsku
kvikmyndinni Allir heimsins
morgnar eftir Alain Corneau.
Savall býr og starfar í Katalóníu
en þeysist með tónlistarmönnum
sinum um víða veröld til hljóm-
leikahalds. Hann er meöal bestu
knéfiðluleikara heims en jafn-
framt rómaður stjórnandi hljóm-
sveita og kóra. En síðast en ekki
sist er hann fræðimaður sem
grúskar og grefur upp fom og
gleymd tónlistardjásn og gefur
þeim önd og óð að nýju.
Jordi Savall kemur nú til ís-
lands í fyrsta skipti, á Listahátið í
Reykjavík, og heldur tónleika í
Hallgrimskirkju á hvítasunnunni,
31. maí. Hann kemur fram með
eiginkonu sinni, sópransöngkon-
unni Montserrat Figueras, og Rolf
Lislevand er leikur á bassalútu og
gítar en þau þrjú eru kjaminn í
sveitinni Hespérion XX sem þau
hjón stofnuðu 1974. Savall stofnaði
einnig einsöngvara- og einleikara-
sveitina La Capella Reial de Cata-
lunya 1987 og fornhljóðfærasveit-
ina Le Concert des Nations 1989.
Kristinn R. Ólafsson ræddi við
Jordi Savall i Madríd á dögunum.
Miðnæturmas
Við Jordi Savall höfðum mælt
okkur mót á munaðarhóteli í mið-
borg Madrídar klukkan ellefu að
kvöldi. Þar fann ég hann í and-
dyrinu í hópi tónlistarmanna úr
sveit sinni, klæddan í kjól og
hvítt eins og þeir; allir að koma
frá því að leika sextándualdartón-
list fyrir Helenu Spánarprinsessu
og fleira fyrirmenni en Spánverj-
ar minnast nú fjögurhundmðustu
ártíðar Filippusar annars Spánar-
konungs og rifja meðal annars
upp tónlist hans tíma.
„Heyrið mig. Ég þarf rétt að
skreppa upp á herbergi. Fimm
mínútur bara,“ sagði Savall við
mig þérandi þegar ég gaf mig
fram við hann. Fimm mínúturnar
urðu reyndar 35 enda tíminn
stundum teygjanlegt fyrirbæri á
Spáni; tími sem ég drap á hótel-
bamum; drekkti honum í (litlu)
bjórglasi og spjalli við Ijós-
myndarann minn.
En svo erum við Jordi Savall
sestir út í horn í húsgarði hótels-
ins sem reft er yfir og gler milli
rafta. Meðan ég geri upptökutæk-
ið klárt er myndasmiðurinn þeg-
ar farinn að munda vélar en tón-
listarmaðurinn, kominn úr lit-
klæðum í önnur hvunndagslegri,
kaUar á þjón og biður hann um
samloku og blávatn; menn em
Jordi Savall, frægasti forntónlistarflytjandi í heimi, á Listahátíð í Reykjavík:
Að vekja þyrnirósir...
hungraðir eftir hljómleikana enda
komið undir miðnætti.
Þetta er geðslegur maður, sýn-
ist mér; Miðjarðarhafslegur í fasi,
lágvaxinn, á sextugsaldri. Svart
hár og alskegg er hvort tveggja
ýrt gráum, fínum pensilförum
þess sem ég drap á barnum. Tvær
djúpar hrukkur ganga eins og
jarðlagasprungur eftir háu enni;
dökk augu búa í tóftum undir
brúnum og nefíð er sítt. Hann tal-
ar spænsku/kastilísku með hreim
sem mér finnst sambland kata-
lónsku og frönsku, og bregður fyr-
ir setningaskipan úr þessum
timgum í máli hans, eins og hann
þýði stundum hugsanir úr þeim.
Honum liggur lágt rómur, svo lágt
að ég verð nánast að reka hljóð-
nemann upp í hann til þess að
orðin loði nú við segulbandið.
Hann mælir linlega, likt og feim-
inn, er holulegur í fyrstu. Þó
skríður hann upp úr holvmni, út
úr skelinni og sækir í sig veðrið
þegar á líður; talar af meiri festu
og ígrundun þótt ekki brýni hann
raustina en skrafi enn líkt og í
trúnaði, og verður inn á milli
prestlega mærðarfullur í tali og
tónfalli. Klmniglóð lifir þó undir
sums staðar og snarkar í henni.
Ég biðst leyfis að þúa hann. Hann
veitir það og er feginn, finnst
mér.
Bókaormur
tónlistarinnar
Jordi Savall hlær kumrandi við
þegar ég fullyrði fremur en spyr að
hann sé eins konar þókaormur tón-
listarinncir, hafi yndi af að grúska í
skjalasöfnum í leit að fomri tónlist.
„Mér finnst nú bókaormsheitið
fullniðrandi og takmarkað. Fyrir
mér er leitin í bókasafni einungis
lítið upphaf; nauðsynlegt upphcif því
að við verðum að fara og grafa upp
þá tónlist sem sefur á bókasöfnum.
Við verðum að vekja hana, blása í
hana lífi. Starf okkar felst í að velja
úr allri þeirri tónlist sem til er þau
verk sem eru þess viröi að halda á
loft, þau sem búa yfir þessu töfra-
fulla andartaki, þessari eigind sem
hefur þau i æðra veldi, gerir þau
fremri tækifæristónlist. Og þegar
við höfum valið, setjum við saman
dagskrá, höldum tónleika og segjum
við áheyrendur: „Hlustið á þessi
verk, finnið hvað þau eru falleg; þau
eiga skilið að lifa, eiga skilið að
vera líka tónverk okkar tíma.““
Prinsinn og
þyrnirósirnar
„En hvernig varð þessi prins til
sem vekur þessar þyrnirósir?"
spyr ég um leiö og þjónninn kem-
ur með blávatnsflösku og glas á
bakka og leggur á hringborðið á
milli okkar.
„Þessi prins vaknaði líka sjálf-