Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.1998, Síða 16

16
★ iT
tennmg
MANUDAGUR 21. DESEMBER 1998
Ekki ungfrú
Dagbók drápskattar
Alveg Eins
Fullorðið fólk skemmtir sér ekki
síður en börnin yfir Bíttu á jaxlinn,
Binna mín, framhaldinu af þeirri
ógnarvinsælu Elsku besta Binna
mín sem kom út í fyrra, og það kem-
ur af sjálfu sér að spyrja höfundinn,
Kristínu Helgu Gunnarsdóttur, hvað
Binna sé mikið skyld henni sjálfri.
„Æi,“ stynur Kristín Helga og
flissar vandræðalega, „hún er of-
boðslega skyld mér! Sérstaklega í
fyrri bókinni. Vinkona mín - sem
líka er persóna í bókunum - hringdi
hvað eftir annað til mín þegar hún
var að lesa hana og sagði „nei, þetta
var ekkert svona“ - eða „þú varst nú
ekki einu sinni þarna!" Henni fannst
sú bók vera hrein ævisaga. En nýja
bókin er mikið til skáldskapur."
- Hafðirðu þá ekki upplifað fleira?
„Jú, mér fannst Binna bara komin
óþægilega nálægt mér. Og bækurnar
um hana verða ekki fleiri. Hún er
hætt að æða um í hausnum á mér og
ég vil ekki skemma hana með of-
notkun."
- Það er gaman að sjá hvað fólk á
þínum aldri upplifir bókina sterkt og
hefúr gaman af að lesa um Binnu
með börnunum sínum.
„Já, þessi tími - áttundi áratugur-
inn - er nefnilega kominn svo langt í
burtu frá okkur. Fyrir örstuttu var
hann hluti af daglega lífinu en nú er
hann allt í einu orðinn
gamla daga!
Það er komin
önnur kyn-
slóð af krökk-
um sem eru að
gera allt annað
en við félagarn-
ir. Tölvukrakk-
ar sem þurfa að
þola miklu
meira áreiti en
mín kynslóð. Þau
hafa aðgang að
mörgu og eiga gott
að ýmsu leyti, en
þau eiga lika ósköp
erfitt. Samfélagið
krefst þess af þeim
svo snemma að þau
velji og hafni. Mín
böm hafa haft mjög
gaman af að kynnast
lífinu þegar mamma
var lítil en þeim finnst
það afar fjarlægt - nánast við landnám!"
Kristín Helga Gunnarsdóttir: Prúðasta fólk virt-
ist umhverfast þegar minnst var á þennan hval!
DV-mynd ÞÖK
Mögnuð
dæmisaga
Kristín Helga er tveggja
bóka höfundur í ár. Hin
bókin hennar er um hval-
inn Keikó og heitir Keikó -
hvalur í heimsreisu. Hvern-
ig kom hún til?
„Ég var beðin um að
skrifa hana í vor og fannst
það alveg fráleitt," segir
hún. „Svo velti ég málinu
fyrir mér og sá að þetta var
geysileg áskorun - eins og
að ganga út á jarðsprengju-
svæði. Því að viðbrögðin
við þessum hval voru svo
ýkt! Ýmist vildi fólk breyta
honum í kjötbollur eða þótt-
ist vera í andlegu sambandi
við hann! Prúðasta fólk um-
hverfðist þegar minnst var
á þennan hval. Og ég hugs-
aði: það hlýtur að vera saga
í þessu; og þegar ég fór svo
að skoða málið sá ég að
þetta var mögnuð dæmisaga
um mikilfengleik náttúr-
unnar og hvað manneskjan
er lítil og stundum lítilfjör-
leg. Hvalurinn er
bara ein persóna í
þessari sögu, skepna
sem er tekin úr sjón-
um og flogið með um
allar trissur og sýndar
heilu heimsáifumar.
Svo kemur hann heim
aftur eins og sendiherra
sem sest í helgan stein
við starfslok. Þetta ævin-
Kettir hafa endalaust aödráttarafl fyrir böm og Dag-
bók drápskattar eftir Axme Fine er úrvalsbók til að láta
í hendumar á bami sem er byijað að stauta
sjálft. Letrið er gott, bilið miili lina þægi-
legt óvönum augum, og margar teikningar
stytta blaðsíðumar. Og svo er sagan sjálf
stórskemmtileg.
Eins og nafnið bendir til er þetta dag-
bók og sá sem heldur hana er heimilis-
kötturinn Brúskur, eldfjörugur högni
með eðlið í ágætu lagi. Eigandinn hún
Ella litla elskar hann heitt, en hún elsk-
ar raunar allt sem andann dregur og verður óskap-
lega fúl út í sinn kött þegar hann færir henni björg i
bú, - fyrst fúgl (krúsí-púsí fúglasteik) og síðan mús -
sem hann fúllyrðir aö hafi eiginlega verið alveg stein-
dauð þegar hann fann hana. Fyrst kastar þó tólfúnum
þegar hann dragnast heim með kaninuna í næsta húsi
og beinlínis spuming hvort hann lifir það af. En þar
reynist ekki allt sem sýnist.
Ámi Ámason þýðir söguna en Steve Cox teiknar
myndimar. Æskan gefúr bókina út
Snjallar stúlkur
Hinn vinsæli breski bamabóka-
höfúndur Robert Leeson hefur
safnað saman gömlum sögiun af
hraustleikakvenfólki og endur-
sagt þær í skemmtilegum stíl.
Guðni Kolbeinsson hefúr nú þýtt
þessa bók undir heitinu Snjallar
stúlkur, og það er titill að sönnu. _
Snjöllu stúlkumar koma hver frá sínu landinu,
ein er ensk, önnur írsk, þriðja norsk, fjórða úkraínsk
og fimrnta egypsk, en þær eiga allar sameiginlegt að
hræðast hvorki eitt né neitt, lifandi né dautt! „Snjallar
stúlkur langar ekki alltaf til að giftast" segir sögumað-
ur, „en ef þær gera það ætti enginn að voga sér að
koma iila fram við mennina þeirra." Og enn fremur
segir hann: „Ef snjallar stúlkur era þögular þegar aðr-
ir tala er það af því að þær era að leysa gátur sem eng-
inn getur ráöið nema þær.“
Axel Scheffler teiknaði myndimar i bókina og Æsk-
an gefur hana út.
Kristín Helga sagði að
skilaboðin sem Binna flytti
ungum lesendum væru að
þeir ættu að vera óhræddir
við að skera sig úr fjöldan-
um. „Þau eiga að vera stolt
af því að vera öðruvísi. Öll
börn ganga í gegnum það
stig aö vilja vera eins og
allir aðrir, og Binna á að
hjálpa þeim út úr því.
Hún leggur talsvert upp
úr því að vera ekki ung-
frú alveg eins. Mér
finnst aðalatriðið að
bamabækur séu skemmtilegar, en ekki
er verra ef þær leggja eitthvað inn í leið-
inni.“
týri segi ég í gamaldags stíl en ramma það
inn með frásögn úr dýragarði á undan og
vangaveltum í lokin um hvali og hvað við
eigum að gera við þá.“
- Hvemig líst þér sjálfri á Keikó?
„Ég er ekki farin að sjá hann. Ég vildi
það ekki meðan ég var að skrifa söguna
vegna þess að hann virðist gera alla rugl-
aða sem koma nálægt honum! En það var
mikil og skemmtileg ögmn að skrifa sögu
hans.“
Binna kemur út hjá Máli og menningu en
það var að sjálfsögðu Hallur Hallsson hjá
bókaútgáfunni Vexti sem pantaði Keikó-
bókina hjá Kristínu Helgu og gefur hana út.
Skassið tamið?
Full eftirvæntingar hóf ég lestur fjórðu
og síðustu bókarinnar um hana Sossu,
skapmiklu aldamótastelpuna með grænu
augun og rauða hárið. Fyrri bækumar eru
margverðlaunaðar og ég þori að fullyrða að
Sossa skipar sérstakan sess í hugum flestra
unnenda góðra bamabóka. í lok síðustu
bókar, Sossa skólastúlka, skildu lesendur
viö Sossu nýfermda og í þessari bók em
unglingsárunum gerð skil.
Fortíðin plagar Sossu sem getur ekki
gleymt því hvemig tveir strákpjakkar sví-
virtu hana þegar ________________________
hjónabandi. Höfundur-
inn, Magnea frá Kleif-
um, ber greinilega virð-
ingu fyrir hefðbundnum
sögum, en hún er einnig
að skrifa gegn þeim.
Þaö gerir hún með því
að hafa persónumar og
lif þeirra allt öðruvísi
en við eigum að venjast
úr slíkum bókum. Sossa
er fátæk íslensk alþýðu-
_____________ stúlka
hún var lítil stelpa,
og það er meðal ann-
ars þess vegna sem
hún ætlar aldrei að
gifta sig, hrúga nið-
ur krökkum og láta
einhvern karlfausk
Bókmenntir
Margrét Tryggvadóttir
ráða yfir sér. Hún er sem í álögum og öðm
hverju nær skessan Setta að brjótast fram í
henni. Lars, ríki og menntaði kaupmanns-
sonurinn sem Sossa beit eitt sinn, reynist
vera prinsinn sem getur leyst hana úr álög-
um, ef hún bara leyfir honum það. í honum
finnur hún loks jafningja sinn.
Það er nú einu sinni svo að bækumar
um Sossu sverja sig í ætt við hefðbunda
stelpubókaflokka og þeir enda iöulega með
með
vinnu-
bólgnar
hendur
og á fátt
sameig-
inlegt
með yfir- og millistéttar-
stúlkum annarra stelpu-
bóka, sem geta leikið sér áhyggjulausar
dægrin löng. Þessi munur er margoft árétt-
aður i bókinni og saga Sossu borin saman
við danskar ástarsögur sem sumar persón-
ur bókarinnar lesa sér til dægrastyttingar.
Við samanburðinn verður munurinn
greinilegur; saga Sossu er raunveruleg og
trúverðug saga. Þó hún sé hugarburður
höfundarins hefði hún
vel getað gerst. Dönsku
ástarsögumar tilheyra
hins vegar falsheimi.
Líf Sossu er ekki
dans á rósum. Hún
kynnist djúpri sorg
sem virðist ætla að
buga hana, en frá ör-
væntingu og þunglyndi
rís Sossa upp og
vinnur sigur á
erfiðleikum
sínum. Óhörðn-
uðum lesendum
er að sjálfsögðu
ætlað að ganga í
gegnum súrt og
sætt með henni og
taka út þroska í
leiðinni. Þegar þeir
kveðja Sossu í bók-
arlok held ég að þeir hljóti að vera sáttir og
þakklátir fyrir að hafa fengið að kynnast
þessari einstöku stúlku og fylgja henni
bemskuna á enda.
Aðgát skal höfð
Þorsteinn Marelsson sendir nú frá sér
bókina Aðgát skal höfð, sögu ungs manns i
miklum vanda. Dóri situr innilokaður og
fær aðeins að hitta sálfræðing sem á mjög
erfitt með að ná upplýsingum um það sem
gerðist upp úr drengnum. En sem betur
fer má Dóri skrifa í stofúfangelsinu, og
hann ákveður að segja gömlum vini sem
er fluttur norður í land alla sólarsöguna af því þeg-
ar hann missti stjóm á lífi sínu. Við sögu koma vímu-
efiii og fleiri hættur sem bíða ungs og viðkvæms fólks
í slæmum felagsskap.
Þorsteinn hefúr áöur skrifað fjölda vinsælla ung-
lingabóka. Mál og menning gefur bókina út.
Fagri Blakkur
Sígilda bamasagan um hestinn
Fagra Blakk eftir Önnu Sewell er
komin út enn þá einu sinni, nú í
myndskreyttri útgáfu af Dinah
Dryhurst. Jóhanna G. Erlingsson
þýðir texta Önnu sjálfrar, en sum-
ar fyrri útgáfúr á íslensku hafa
verið á styttum endursögnum á
uppranalegu sögunni.
Fagri Blakkur segir sögu sína sjálfúr og byijar hana
á sínum fyrstu bemskuminningum. Hann er strax fol-
ald óvenjulega fallegur, með gljáandi svartan feld og
hvíta stjömu í enni. Hann elst upp hjá móður sinni á
enskum herragarði þar sem allt er gert til að honum
líði sem best. En mennimir era ekki allir góðir við
dýrin, eins og móðir hans raunar segir honum. Fagri
Blakkur gengur kaupum og sölum um ævina og kemst
að því að mennimir era jafn misjafiiir og þeir eru
margir.
Anna Sewell feeddist árið 1820 og var upp á hesta
komin frá unga aldri vegna lömunar. Hún skrifaði sög-
una um Fagra Blakk síðustu árin sem hún lifði til að
„stuðla að góðri meðferð og skilningi á þörfum og um-
önnun hesta." Bókin varð geysilega vinsæl og hafði
mikil áhrif á meðferð hesta í heimalandi höfúndar og
víðar.
Skjaldborg gefur bókina út.
Hjálp! Við erum astfangin
Willy Breinholst hefur skrifað bók fyrir afit
ástfangið fólk og Fjölvi gefúr hana út í þýð-
ingu Katrínar Gunnarsdóttur. Þetta er ekki
beinlínis handbók í ástum en segir þó frá
ótal óvæntum uppákomum sem fólk getur
lent í og sýnir með dæmum hvemig er
hægt að bregðast viö þeim. Bókin er þó um-
fram allt örvandi gamanlesning með fjölda
teikninga eftir hinn góðkumia Adan.
Magnea frá Kleifum:
Sossa, sönn hetja.
Mál og menning 1998.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir
\
■mwiTiirrírirri