Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1999, Blaðsíða 47

r
ID>"\T LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 1999
bókarkafli
Stokksnesið. Önnur kvennanna
hefði komist af sjálfsdáðum í land.
Nú var komin allt önnur staðará-
kvörðun.
„Þangað er 7 sjómílna sigling,"
sagöi ég við stjórnstöðina. „Við
verðum 15-20 mínútur þangað,“
sagði ég og spurði út í strauminn.
Þeir gáfu mér upp að þaö væri
sterkt austurfall á þessum slóðum.
Ég reiknaði þá með að konan hefði
farið inn á Lónsvíkina.
Ég setti á fulla ferð.“
Jónas Þorgeirsson var ekki af
baki dottinn þótt hann væri orðinn
mjög þreyttur:
„Ég hljóp aftur af stað í þá átt
sem konan hafði síðast bent. Ég
fann að ég var búinn að taka vel á
því þreki sem líkami minn bjó yfir.
Ég hafði líka látið vita og talað í tal-
stöðina á öllum hlaupunum til að
miðla eins miklum upplýsingum frá
konunni og mögulegt var. Menn
áttu inn á milli erfitt með að skilja
hvað ég var að segja þama á harða-
hlaupum í íjörunni.
En ég gat með engu móti séð
neinn þama fyrir utan.
Gríðarlegar höfuðkvalir
Aftur fór ég til konunnar. Hún
sagði mér nú að vinkona hennar
hefði synt í sjónum.
Ég ályktaði að fyrst ég sá hina
konuna ekki strax úti á sjónum þá
hlyti hana að hafa rekið til austurs.
Nú kallaði ég í
félaga minn á
Ratsjárstöðinni
og bað hann að
hringja í björg-
unarsveitina.
Nú gat ég gefið
betri ábendingar
um líklegan
nauðlendingar-
stað flugvélar-
innar.
Ég var farinn
að finna fyrir
þungum höfuð-
verk.
Ég var hjá
konunni og
ákvað að snúa
mér að því að
reyna að róa
hana - koma
henni í betra
skjól. Ég fór úr
flíspeysunni
minni og brá
henni utan um
konuna. Ég
reyndi að halda í
hönd hennar og spjalla við hana,
spurði hvað hún héti og ýmislegt
annað. Konan hriðskalf. Ég spurði
hvort henni væri mjög kalt.
„Nei, mér er ekki kalt,“ svaraði
hún.
Geðshræring hennar var svo mik-
il að hún virtist ekki skynja eigin
kulda.
Nú fór ég að fínna fyrir gríðarleg-
um höfuðverk, alveg eins og ég væri
sleginn harkalega í höfuðið.
Ég reyndi að leiða hugann frá
kvölunum og einbeita mér að því að
róa konuna. Ekki vildi ég láta bera
á því að ég væri haldinn einhverri
vanlíðan. Við vorum farin að tala
um daginn og veginn, allt og ekki
neitt. Helst vildi ég reyna að dreifa
huga konunnar. Ég sagði henni að
ég væri í hjálparsveitinni. Þetta
færi nú vonandi allt vel.
Björgunarsveitarmenn frá Höfn
komu brátt á staðinn til okkar. Nú
var þessi kona úr mínum höndum.
Aðrir tóku við. Ég benti björgunar-
sveitarmönnunum á þann stað þar
sem ég taldi að flugvélin hefði farið
í sjóinn.
Konan sagðist ekki treysta sér til
að standa upp. Tekið var undir
handleggina á henni og hún studd
áfram. Hún var örmagna eftir slysið
og sundið.“
Einhver verður að finna
Lidiu!
Effie hafði þótt gríðarlegu fargi af
sér létt er hún kom auga á mann-
inn:
„Um leið og ég sá manninn jókst
skjálftinn um allan helming, eins og
ég gæti ekki lengur haldið aftur af
líkamanum. Það var yndislegt að
vita til þess að nú myndi hann ann-
ast mig en allt frá því að ég náði að
klettunum hafði ég vitað að mér
væri borgið. Ég þurfti bara að slaka
á. Ég var ekki lengur í hættu, en
það var Lidia. Ég reyndi að segja
honum það. Hann krafðist þess að
fá að hjálpa mér að ná í mig hita. Ég
hugsaði með mér: „Mér er ekki kalt!
Mér hefur verið kaldara á fótunum
eftir að ganga í snjó! Einhver verð-
ur að flnna Lidiu!“
Þá tók ég eftir að hann var með
talstöð og var að tala í hana. Hann
hljóp í átt að klettunum. Ég var of
þreytt til að elta hann.
Ég vissi að þetta var úr mínum
höndum núna.
Skömmu síðar kom bíll og tveir
menn stigu út úr honum. Þeir réttu
mér tvær flöskur með heitu vatni.“
■ Effie þákkaði Guði fyrir að búið
var að finna hana. Hún var yfir sig
glöð en hafði miklar áhyggjur af Li-
diu. Nú var allt undir heimafólki
komið um björgun vinkonunnar.
Effíe var ekið áleiöis inn í Horna-
fjarðarbæ. Hún fékk sér heitt að
drekka og fór að hressast.
Þorvarður og Þorvaldur
Mágamir á Gústa í Papey voru
famir að nálgast Stokksnesiö og
þann stað sem kom til greina að hol-
lenska flugvélin hefði nauölent á.
Þar var sterkur straumur og mikil
kvika. Lidiu hafði rekið talsvert
langa leið á þeim tæpu tveimur
klukkustundum
sem liðnar voru
frá nauðlending-
unni.
Klukkan var
farin að halla í
níu að kvöldi.
Þorvarður
var við stýrið á
bát sínum:
„Þegar við
frum að nálgast
fór Valdi út til
að skyggnast
um. Ég tók
stefnuna á
Stokksnes. Ég
reiknaði með að
konuna hefði
rekið austar og
grynnra en gef-
ið hafði verið
upp.
Við sigldum
upp að Stokks-
nesinu eins
grunnt og mögu-
legt var fyrir
brotum og inn á
miðja Homsvíkina. Við fómm alveg
upp undir brot.
Við sáum alltaf vél Flugmála-
stjómar og björgunarsveitarmenn
í fjörunni. Okkur hafði verið sagt
að það væri austurfall og reiknað
með að konuna hefði rekið inn vík-
ina og áfram austur úr. Við keyrð-
um því áfram austur úr, með fram
brotunum."
Sástu eitthvað?
Þorvaldur v£ir úti að skima milli
aldnanna:
„Ég stóð fyrir aftan stýrishúsið
hjá veiðarfærum bátsins. Við Þor-
varður höfðum spáð í strauminn og
hvort verið gæti að flugvélin hefði
lent þarna. Straumurinn var í aust-
ur.
Ég sá allt í einu eitthvað á sjón-
um en var ekki viss hvað það var.
„Beygðu í bakborða," kallaði ég
til Þorvarðar sem var inni í stýris-
húsinu. Hann beygði og stöðvaði
vélina. „Sástu eitthvað?" spurði
hann. „Ég er ekki viss. En ég held
ég hafi séð mannveru,“ svaraði ég.
öldugangurinn var svo mikill aö
maður sá bara tiplandi öldutoppa.
Allt í einu sá ég eitthvað skjótast
upp. Þetta var mannshöfuð á sjón-
um fram undan.
„Tuttugu gráður í bakborða,“
kaUaði ég.
Við brunuðum af staö beinustu
leið að konunni. Þorvarður sló af
þegar við nálguðumst. Nú var orðið
örstutt eftir í konuna.
Hún sneri hnakkanum í okkur.
Mér fannst hún ekki verða okkar
vör. „Er hún meðvitundarlaus?“
hugsaði ég og fannst þetta einkenni-
legt. Einhver í lífshættu sem reynir
ekki að láta bera á sér. Það boðar
ekki gott.“
Jónas Þorgeirsson lagði svo hart að
sér við björgunarstörfin að hann
endaði í sjúkraflugvélinni.
íslenska á sunnudögum .
Sjötíu og fimm ára Vestur-íslendingur í fyrsta sinn á Fróni
Nú á morgun verður sýnt í 'fjarnar-
bíói leikritið „In the wake of the
storm“ eftir Laugu Geir sem er Vestur-
íslendingur, búsett í íslendingabyggð í
North Dakota, nánar tiltekið í Mounta-
in. Af því tilefni er stór hópur Vestur-
íslendinga staddur hér á landi og með-
al þeirra er Eggert Einarsson sem er
alíslenskur að uppruna.
Hann er 75 ára bóndi, fæddur 1922 í
North Dakota og er búin að vera á leið-
inni heim í mörg ár. Nú loksins er
hann kominn og sagði að tilflnningin
að lenda í Keflavík hefði verið mjög
spennandi en hann hefur alltaf litið á
sig sem íslending.
Lærði ekki ensku fyrr en hannvar
sexára
„Ég kom sl. sunnudag. Flugferðin
tók 6 tíma og var mér hugsað til þess á
leiðinni að afi minn og amma ferðuð-
ust þessa leiö með skipi og tók sú ferð
2 mánuði. Þau lögðu mikið á sig til
þess að komast á leiðarenda og þama
var ég að ferðast þetta eldsnöggt um
borð í flugvél."
„Foreldrar mínir töluðu alla tíð ís-
lensku og var ég alinn upp við það. í
rauninni lærði ég ekki stakt orð í
ensku fyrr en ég var orðinn sex ára og
byijaði í skólanum. Það var mjög erfltt
fyrir kennarana þar sem kennsla var
ekki eins þróuð og hún er í dag en
þetta blessaðist allt að lokum. Ég byij-
aði fyrst á því að hugsa það sem ég ætl-
aði að segja á íslensku og þýða svo yfir
á ensku. Seinna hætti ég smám saman
að tala íslensku jafnmikið en hún var
Eggert með ættartölu frá öðrum langafa
sínum en hann myndi vilja vita meira
um hinn afa sinn einnig. DV-mynd E.ÓI.
alltaf töluð í mat hjá mömmu og pabba
á sunnudögum og ég talaði alltaf við
frændur mína á íslensku, í raun má
segja að ég hafi talað mína bestu ís-
lensku fyrir u.þ.b. 50 árum. Þá var
meira um að fólk í byggðinni talaði ís-
lensku og auðvitað voru mállýskur út
frá því þar sem enska og íslenska
blönduðust saman“
Enstaklega fallegir vegir á íslandi
Var mikil islensk hefð hjá fjölskyld-
unni?
„Já, við töluðum íslensku og mamma
bakaöi islenskar kökur, t.d. vínarbrauð.
Enn þann dag í dag reyki ég oft hangi-
kjöt og bý til rúllupylsu. Þetta var mjög
íslenskt samfélag og fólk hélt fast í ís-
lenska siði og menningu. Mamma og
pabbi töluðu alltaf mikið um ísland og
þá sérstaklega man ég eftir því hvað
þeim þótti Gullfoss fallegur. Ég er að
vonast til að geta nýtt ferðina til að láta
gamlan draum rætast og sjá hann með
eigin augum. Einnig hefur mig alltaf
Eggert og fjölskylda hans voru hissa þegar þau sáu að á íslandi snjóaði í logni. Þeim
fannst fögur sjón að sjá snjóinn safnast á trén í skammdeginu. DV-mynd E.ÓI.
langað til að sjá íslenskan hest.“
Hann hefur lesið margar íslendinga
sögur og segir sér hafa þótt þær allar
áhugaverðar en það sé svo langt síðan
að hann muni ekki lengur eftir neinni
sérstakri sem hafi staðið upp úr.
Spurður um hvað honum hefúr þótt
merkilegast hér segir hann að vegimir
okkar séu sérlega fallega lagðir. Hann
vann við vegagérð i 30 ár áður en hann
sneri sér aftur alfarið að bygg- og
hveitirækt og er vegagerð honum því
ofarlega i huga.
f
Islendingabyggð að líða undir lok
Eins og áður sagði voru það amma
hans og afi sem komu fyrst úr hans fjöl-
skyldu til vesturheims en þau fóru með
skipi fyrst til Ontario, svo til Gimli og
settust loks að í Mountain í North
Dakota. í dag eiga Eggert og eiginkona
hans Betty bamaböm og bamabama-
böm, fjölskyldan hefúr því stækkað
töluvert þama úti og er núna fimmti
ættliðurinn að hefja ævi sína í Banda-
rikjunum.
Þau segja samt að íslendingabyggðin
þama sé svolítið farin að sundrast þar
sem unga fólkið dreiflr sér meira nú tfl
dags, það flytur til stórborganna í stað
þess að halda til í sveitinni. Hefðin sem
hefúr skapast í Mountain er þó svo mik-
il að lítil hætta er á að uppruninn
gleymist. Þama er hjúkrunar- og elli-
heimflið Borg sem var stofnað af íslend-
ingum fyrir íslendinga, en Einar faðir
Eggerts var einmitt í nefndinni sem
stofnaði heimflið.
Einnig er Iœland state park þama,
sem er helst hægt að líkja við Árbæjar-
safh hér heima en þangað hefúr verið
flutt ein af sjö upprunalegum kirkjum
sem íslendingar byggðu og Eggert og
Betty giftu sig í, ásamt timburkofa,
skólahúsi og samkomuhúsi, svo eitt-
hvað sé nefnt. Reynt var eftir bestu getu
að líkja eftir upprunalega þorpinu og
-+ leit.is
og þér munuð finna...
...yfir 300.000 íslenskar vefsíður.
hvemig lifið gekk fyrir sig hjá innflytj-
endunum og vom öll húsin gerð upp í
samræmi við það. Þama em lika ís-
lensk rit og þýðingar á þeim tfl sýnis.
Hver er þessi Keikó?
Með í forinni til íslands er svo f
Connie, dóttir Eggerts og Bettyar, en
hún segist hafa boðið sjálfri sér með þar
sem hana hefúr alltaf langað að koma
tfl íslands.
Og hvemig list þér svo á?
„Þetta er æðislegt. Ég hlakka mikið
til að sjá íslenska hesta og skoða mig
betur um héma. Við erum að fara tfl
Skagafjarðar á morgun en langafi var
þaðan.“
Hún segist mest hissa á hvað trúin sé
Htfll hluti af lífi Islendinga almennt þar
sem forfeður hennar sem komu vestur
byggðu alltaf kirkju þar sem þeir sett-
ust að. Upphaflega vom þær sjö á litlu
svæði í nágrenni við Mountain og er
trúin enn stór hluti af lífi fólksins þar.
Ein spuming að gamni í lokin, hvað
finnst ykkur um heimkomu Keikós?
„Hver er það?“
Free Willy
„Já, er hann hér? Við vissum að
hann hefði verið fluttur frá Bandaríkj-
unum með miklu pompi og prakt en
ekki hvert var farið með hann.“ -KT
SICRÆNA
Síðustu ár hefur skátahreyfingin selt sígræn
eðaltré, í hæsta gæðaflokki og prýða þau nú
mörg hundruð íslensk heimili.
;■«. 10 ára ábyrgð *■ Eidtraust
*■ 10 stærðir, 90 - 370 cm » Þarfekki að vökva
*■ Stálfótur fylgir *■ íslenskar leiðbeiningar
í* Ekkert barr að ryksuga *■ Traustur söluaðili
* Truflar ekki stofublómin * Skynsamleg fjárfesting
rp

BANDALAG ÍSLENSKSA SKÁTA
®SD