Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.2000, Blaðsíða 48

______
Tilvera
LAUGARDAGUR 18. MARS 2000
I>V
Möndlur
sósur og pottrétti. Þær eru líka töluvert notaöar í austurlenskri
matargerö og þá oftast í bragðsterkum réttum.
Þá gegna möndlur lykilhlutverki í bakstri og þær eru eins og
flestir vita uppistaöan í marsipani.
Möndlur eru oftast flokkaðar með hnetum en þær eru í raun af
sama meiði og ferskjur, apríkósur, nektarínur og kirsuber. Saga
möndlunnar nær langt aftur en þær voru ræktaðar í Tyrklandi
fyrir tíu þúsund árum. Það var síðan ekki fyrr en í byrjun 19. ald-
ar að möndlurnar bárust í einhverju mæli til Vesturheims en þá
hófu munkar úr reglu heilags Fransiskusar að rækta þær í Kali-
forníuríki í Bandaríkjunum. Enn þann dag í dag eru bændur í
Kaliforníu umsvifamiklir í ræktun mandla.
Möndlur geta verið bæði sætar og beiskar en þær síðar-
nefndu eru sjaldgæfari. Beiskar möndlur innihalda blá
sýru og þær eru aldrei borðaðar hráar heldur þarf að
rista þær til að ná sýrunni burt. Sætar möndlur, heil-
ar eða í duftformi, eru aftur algengar í evrópskri
matargerðarmenningu. Þær þykja góðar með fiski
og vel til þess fallnar til að þykkja og bragðbæta
Marsipan
Marsipan er búið til úr möndl-
um eins og flestir vita. Til þess
að búa til 450 grömm af marsip-
ani þarf að gera eftirfarandi.
Setjið 225 g af muldum möndl-
um í skál ásamt 100 g af flór-
sykri og 100 g af strásykri.
Hræriö út eitt egg og eina
eggjarauðu ásamt smáslettu af
sítrónusafa. Blandið síðan öllu
saman með skeið. Setjið flórsyk-
ur á borðplötima og hnoðið deig-
ið. Pakkið í plastfilmu og
geymið á köldum stað þar til á
að nota marsipanið.
Silungur
Pönnusteiktxu- silungur með
möndlum þykir mikill herra-
mannsmatur. Silungurinn er
skorinn í sneiðar og velt upp úr
þveiti, því næst er hann steiktur
á pönnu þar til hann er tilbúinn
og settur upp á disk. Þá er
sítrónusafa hellt á pönnuna og
öllu saman síðan hellt yfir fisk-
inn. Á annarri pönnu er niður-
skomar möndlur steiktar í
smjöri þar til þær eru orðnar
ljósbrúnar. Möndlunum er hellt
yflr silunginn.
Möndlusnakk
Möndlm’ em til margra hluta
nýtilega og til að mynda er hægt
að búa til ágætis snakk úr þeim.
Setjið 1 msk af olíu á pönnu og
ristið um 225 g af möndlum þar
þær em gullnar. Þá er 1 tsk af
chilidufti, nýmöluðum svört-
um pipar og salti stráð
yfir. Hristið pönnxma
og látið möndlum-
ar kólna áður en
þær em bomar
fram. Best er að
geyma möndlum-
ar í loftþéttu
íláti.
Þorskur meö sinnepsmöndluhjúp
og sætri kartöflumús
verða alltaf að vera
til í eldhúsinu. Ég nota
kannski ekkert rosalega
mikið af þeim en þær geta
hentað við ólíklegustu tæki-
færi. Þær fara mjög vel með ý
um fiskréttum og reyndar kjöti líka.
í baksturinn eru þær svo auðvitað
mikið notaðar. Ég hef alltaf verið
hrifinn af möndlum; þær hafa sætt
og gott bragð,“ segir Einar Geirs-
son, landsliðs-
maður og kokk-
ur á Lækjar-
brekku, að-
spurður um
möndlur. Einar
stóðst heldur
ekki mátið og
gefur lesendum
hér uppskrift að
gómsætum
Kokkurinn þorski með
Einar Geirsson er möndlusinn-
í landsliöi kokka ephjúp.
auk þess aö elda
ofan í gesti
Lækjarbrekku.
Næringarinnihald
Möndlur em afar kaloríuríkar, 612 í
100 grömmum. Möndlur eru fitumiklar
en góðu fréttimar em að fitan er af stómm hluta í
formi einómettaðra fitusýra. Það er ekkert kólesteról í
möndlum og þær eru auðugar af trefjum, hvítu, kalki,
magnesíum, jámi, Bl, B2 og E vítamíni.
M öndlur
OV-MYNDIR: PJETUR
Fyrir Jjóra
800 g þorskur
grófkoma sinnep (dijon)
möndlur
salt og pipar
Þorskurinn er skorinn í fjóra
bita, 180 til 200 g, kryddaður með
salti og pipar og síðan smurður með
sinnepinu. Að lokum er honum velt
upp úr möndlunum.
Sætt kartöflumauk
3-4 sætar kartöflur
salt og pipar
smjörklipa
Kartöflumar eru soðnar og síðan
maukaðar. Síðan er kryddi og
smjörklípunni bætt út í.
Ratatouille
1 eggaldin
1 kúrbítur
3 tómatar, saxaðir
2 rauðar paprikur
1 rauðlaukur, saxaður
2-3 hvítlauksrif
timian
basilikum
salt og pipar
olía
parmesanostur
Paprikan er pensluð með olíu og
bökuð i ofni við 180° C,
þangað til skinnið fer að
losna. Þá er hún tekin
og hreinsuð. Eggaldinið
og kúrbíturinn er skorið í
sneiðar og steikt á pönnu.
Tómötunum er dýft í sjóð-
andi vatn í fimm sekúnd-
ur og síðan settir í vatn
með klaka. Þá eru þeir afhýdd-
ir og kjamhreinsaðir og
skomir í báta.
Þá er grænmetinu
raðað í form eftir
lögum og kryddað
með hvítlauknum,
timian, basilikum, salti
og pipar. Að lokum er parmesanost-
ur settur ofan á og bakað í
^ ofni við 180° gráður C i ca 12
A til 15 min.
I
100 grömm af möndlum innihalda:
612 kaloríur 18 g prótín
50 g fitu 15 g kolvetni
Quiche með lauk
og sveppum
Fyrir 6
Botn
3 dl hveiti
120 g smjör
2 msk. mjólk
1 eggjarauða
Fylling
3 sneiðar beikon
2 laukar
200 g sveppir
150 g rifinn ostur (26%)
3 stk. egg
2 dl rjómi
50 g smjör
salt og pipar
Setjið hveitið á borð og myljið
smjörið saman við. Bætið í mjólk og
eggjarauðu. Hnoðið uns deigið verð-
ur þjált. Pakkið inn i plastfilmu og
látið bíöa í kæli í 1 klst. Fletjið síð-
an deigið út og setjið í bökunar-
form, þrýstið vel að köntunum.
Pikkið í botninn með gafíli. Leggið
smurða örk af álpappír ofan á og
þrýstið vel að köntunum. Bakið við
200’C í 10-15 mínútur. Takið álpapp-
írinn af. Saxið lauk og sveppi og
skerið beikonið í litla bita. Steikið
allt saman á pönnu, hellið á böku-
botninn. Hrærið saman rjóma, egg
og rifinn ost i skál, kryddið með
salti og pipar (helst nýmöluðum
svörtum). Hellið yfir fyllinguna í
botninum. Bakið við 180’C í 35-40
mínútur. Berið fram heitt eða volgt
með salati.
Grafin heiðagæs með
bláberjaedikssósu
Fyrir 6
2 heiðagæsabringur (má nota
grágæs)
3 msk. salt
1 msk. sykm-
1 msk. timjan
2 msk. villijurtablanda
1 msk. steinselja
1 tsk. nýmalaður pipar
1 tsk. rósapipar
2 msk. bláberjasulta
1 msk. sítrónusafi
1 dl ólffuolia
22 tsk. balsamic edik
1 dl fersk bláber
salt og pipar
Hreinsið bringumar. Blandið öllu
kryddinu saman og veltið bringun-
um upp úr. Setjið á fat, stráið
kryddblöndu yfir og látið standa í
kæli í 2 sólarhringa. Skerið í þunn-
ar sneiðar og berið fram með
laufsalati og bláberjavinaigrette.
Bláberjaedikssósa
(vínaigrette)
Merjið helminginn af berjunum.
Blandið hinum helmingnum saman
við önnur hráefni í sósuna og bragð-
bætið með ögn af salti og pipar.
Hollráð: Hægt að grafa bringuna og
geyma í frysti.
Nykaup
Þarsem ferskleikinn b\'r
Uppskriftirnar eru fengnar frá Nýkaupi
þar sem allt hráefni í þær fæst.