Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.2001, Qupperneq 7

FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 2001
x>v
7
Fréttir
3KARLAKÓRAR
föstudaginn 26. október í Langhoitskirkju
Föstudaginn 26. október n.k. verða haldnir einstakirtónleikar
þriggja karlakóra. Kórarnir þrír eru MK frá Álandseyjum, NS frá
Gotlandi í Svíþjóð, og karlakórinn Fóstbræður. Kórarnir koma frá
þremur norrænum eyjum sem þó hafa sín séreinkenni.
Með þessu norræna samstarfi býðst almenningi að hlusta á söng
karlakóra í hæsta gæðaflokki. Boðið er upp á fjölbreytt efni þar
sem þemað er ísland, Finnland, Svíþjóð og Álandseyjar. Nokkur
verk, sem skrifuð hafa verið sérstaklega fyrir kórana og samstarfið,
verða frumflutt á tónleikunum. Tónleikarnir verða haldnir í
Langholtskirkju og hefjast kl. 19:30. Miðaverð er 1000 kr.
Einsöng syngur: Christian Juslin
Undirleikari: Tom Eklundh
Samgönguráöherra:
Opnar nýja
Borgarfjarðar-
braut
- .jafnvel þótt talið hefði verið að
konur væru konum verstar" eins og
höfundar orðuðu það. Einnig kom á
daginn að konurnar reyndu í flest-
um tilvikum að „bæta fyrir brot
sitt“ þegar í óefni var komið.
Allir sakborningarnir játuðu
brotin og einn var dæmdur fyrir að
fremja manndráp í tvö óskyld
skipti, eftir því sem stendur í rit-
gerðinni.
-Ótt
Er að undirbúa yfirgripsmikla morðarannsókn
Gísli Guðjónsson, réttarsálfræöingur í London, ætlar ásamt Hannesi Péturssyni prófessor og Jóni Friöriki Sigurössyni sálfræöingi aö gera úttekt á manndráps-
málum allrar síöustu aldar. Nærri lætur aö um eöa yfir 70 manns hafi veriö dæmdir fyrir manndráp á tímabilinu.
Viðamikil rannsókn fram undan á tíðni manndrápa á síðustu öld:
Fjölgun morða eftir stríð ■
aukið áfengi og fíkniefni
Sturla
Böðvarsson.
Samgönguráðherra mun í dag
opna formlega nýjan kafla Borgar-
fjarðarbrautar á milli Andakilsár og
Kleppjárnsreykja.
Lengd þess vegar-
kafla á Borgar-
fjarðarbraut er
alls 20,6 km en
einnig voru end-
urbyggðir kaflar
á Skorra- og
Flókadalsvegi. Þá
var byggð ný 89
metra löng brú
yflr Grímsá og 68
metra löng brú yfir Flóku.
Nýbygging þessara vega bætir
mjög allar samgöngur við uppsveit-
ir Borgarfjarðar en nú er kominn
góður uppbyggður vegur með
bundnu slitlagi frá Seleyri við Borg-
arfjarðarbrú og inn á hringveginn
aftur í Stafholtstungum. Fram-
kvæmdir við þetta verkefni voru
boðnar út í tveimur áfóngum. Fyrri
áfanginn, frá Bæjarsveitarvegi að
Kleppjárnsreykjum, var boðinn út í
nóvember 1998 og lauk þeim áfanga
í október ári síðar. Síðari áfangi
verksins, frá Andakílsá að Bæjar-
sveitarvegi, var boðinn út í nóvem-
ber 1999 og lauk framkvæmdum við
hann nú fyrir skemmstu.
LG vöruflutningar í Borgarnesi
önnuðust framkvæmdir við fyrri
áfangann en Ingileifur Jónsson á
Svínavatni við þann síðari. -sbs
- með árunum hafa morðingjar undirbúið glæpi sína betur - ásetningur meiri
Frá aldamótum fram til ársins
1984 voru 52 dæmdir fyrir mann-
dráp á íslandi. Manndrápum fór
flölgandi eftir síðari heimsstyrjöld-
ina og undirbúningur og ásetningur
morðingja varð meiri, miðað við
handahófskenndari gáleysismann-
dráp á fyrri hluta aldarinnar. Fé-
lagslegar aðstæður, áfengi og flkni-
efni urðu æ algengari orsök fyrir
manndrápum þegar líða tók á öld-
ina. Þetta kom fram 1 ítarlegri rann-
sókn þeirra Gísla Guðjónssonar,
réttarsálfræðings i London, og
Hannesar Péturssonar prófessors.
Ottar Sveinsson
■ E blaöamaður
iríWiiífiSOEaMl
Þeir, ásamt Jóni Friðriki Sigurðs-
syni sálfræðingi, 'eru nú að undir-
búa viðamikla rannsókn sem nær
til manndrápa á allri síðustu öld.
Þar er vonast til að hægt verði enn
frekar að varpa ljósi á hvernig tíðni
morða þróaðist, tegundir verknaða
og við hvaða aðstæður þeir voru
framdir.
Fjölgun eftir 1970
„Við ætlum að gera þetta mjög ít-
arlega. Niðurstaða okkar var að
breytingar urðu á tiðni manndrápa
frá árunum 1970-1984. Þeim fór
greinilega að fjölga og meira um
ásetning hjá gerendum en áður
hafði veriö. Hér var um að ræða 52
einstaklinga, þar af aðeins 3 konur.
Við ætlum að kanna hvort frekari
breytingar hafi orðið undanfarin 16
ár,“ sagði Gísli við DV.
„Manndráp á íslandi voru mjög fá
fyrir seinni heimsstyrjöldina. Eftir
það fór manndrápum að fjölga mjög
í Evrópu og einnig á Grænlandi og
víðar þar sem tíðnin hafði verið lág.
Á Grænlandi höfðu eskimóar verið
að missa eigin arfleifð sem endur-
speglaðist í fleiri manndrápum. í
dag eru félagslegar aðstæður, áfengi
og fíkniefni oftast tengd manndráp-
um á Vesturlöndum. Spurningin er
hvað hægt er að gera við því,“ sagði
Gísli.
Morö innan fikniefnahópa
Gísli segir að margt spili inn i þá
þætti sem teljast ástæður morða:
„Fólk er ekki bara að myrða til að
geta keypt sér fíkniefni heldur leið-
ir innbyrðis barátta fikniefnahópa
líka af sér ofbeldi og manndráp -
fólk í hópum sem eru að framleiða,
dreifa eða selja fíkniefni er að drepa
hvað annað. Eiturlyf geta haft svo
mismunandi áhrif. En það er aukn-
ing á manndrápum þar sem félags-
legar orsakir liggja að baki og ýmis
geðeinkenni.
Rannsókn mín og Hannesar Pét-
urssonar sýndi fram á að áfengi og
fikniefni voru tengd aukningu
manndrápa eftir stríð. Aukist slík
neysla getur það orsakað fleiri
manndráp. En þetta á eftir að rann-
saka betur. í heiminum í dag er
margt að gerast og margt að breyt-
ast, hlutir sem menn hafa ekki náð
að kortleggja enn þá,“ sagði Gísli.
Þrír þeir síðustu sögulegir
Sé mið tekið af nýútkominni loka-
ritgerð tveggja laganema við Há-
skóla íslands um manndráp, sem
byggð er á hæstaréttardómum, kem-
ur fram að flestir manndrápsdómar
voru kveðnir upp á árunum
1980-1989. Þá var uppsveifla mikil í
efnahagslífi þjóðarinnar, þensla og
vaxandi verðbólga. Gengi krónunn-
ar var þrívegis fellt árið 1988 og
stöðnun og samdráttur ríkti allt til
ársins 1993. Á þessum áratug
dæmdi Hæstiréttur 12 manns í fang-
elsi fyrir manndráp að yfirlögðu
ráði. Tíu af þeim manndrápum voru
framin á höfuðborgarsvæðinu en
tvö á landsbyggðinni.
Athygli vekur að í lokaritgerð-
inni, sem eingöngu er byggð á
hæstaréttardómum þar sem um var
að ræða ásetningsmanndráp, eru
mun færri gerendur en í skýrslu
Gísla og Hannesar sem nær til
skemmra tímabils, það er frá alda-
mótum til 1984.
En þrátt fyrir þá niðurstöðu laga-
nemanna um að níundi áratugurinn
hafi verið slæmur liggur engu að
síður fyrir að tæp tvö manndráp
hafa verið framin að meðaltali á ári
á íslandi síðasta áratug aldarinnar.
Fimm hafa áttu sér stað á árinu
2000 en til samanburðar voru fjögur
framin árið 1991 og þrjú árið 1992.
Engin manndráp voru hins vegar
framin á árunum 1994, 1995 og 1998.
Frá því í júlí 1999 hafa sex menn
verið dæmdir í fangelsi fyrir mann-
dráp. Tvö málanna eru kennd við
Leifsgötu en hin við Engihjalla,
Espigerði, Njarðvík og Öskjuhlíð.
Flest málin tengdust fikniefnum en
einu þeirra er ólokið fyrir Hæsta-
rétti.
Lág tíðni á íslandi
Þrátt fyrir að 15 morðingjar, eða
fólk sem gerði tilraun til slíks (3),
sitji nú í fangelsum landins eru
manndráp á íslandi sjaldgæf, sé
gerður samanburður á milli landa.
Á íslandi voru 1,8 manndráp
framin á ári síðasta áratug. Þetta
þýðir 0,7 manndráp á hverja 100
þúsund ibúa. Sama tala á við í Finn-
landi en 4,27 manndráp eru framin
á hverja 100 þúsund íbúa í Dan-
mörku - sjö sinnum fleiri en hér á
landi. í Bretlandi er talan 2,6, 4,11 í
Frakklandi, 7,41 í Bandaríkjunum
en 2,64 í Noregi. Kólombía á senni-
lega metið. Þar voru 59 manndráp
framin á hverja 100 þúsund íbúa,
áttatiu og fjórum sinnum fleiri en á
íslandi á síðasta áratug.
Morð í janúar eða síðsumars
Einhleypir karlmenn á aldrinum
15-20 ára, verkamenn eða sjómenn,
voru algengustu gerendur í mann-
drápum á síðustu öld, sé miðað við
ritgerð laganemanna. Oftast áttu
manndrápin sér stað í heimahúsum
í Reykjavík og gjarnan voru báðir
aðilar undir áhrifum áfengis. Hníf-
ar eða önnur eggjárn voru algeng-
ustu vopnin.
Sé miðað við atburðina í dómun-
um er liklegast að morð séu framin
í janúar eða síðsumars og byrjun
hausts, það er ágúst og september.
Meðalrefsing var rúmlega 12 ára
fangelsi og einhleypir hlutu flesta
dómana.
Það vakti athygli höfunda að eng-
in kona hafði verið sakfelld fyrir að
bana annarri konu - aðeins körlum
Bréfið til Davíðs:
Var ekki
miltisbrandur
Staðfest hefur verið að duftið sem
barst í bréfi til Davíðs Oddssonar for-
sætisráðherra sl. þriðjudag innihélt
ekki miltisbrand. Bréfasendingin er
til rannsóknar hjá embætti ríkislög-
reglustjóra. Jón Snorrason ríkissak-
sóknari varðist í gær allra frétta af
rannsókninni, sagði hana einvörð-
ungu vera í fullum gangi. Hann sagði
að málið væri litið mjög alvarlegum
augum innan embættisins.
Aðspurður um hvort póstur til for-
sætisráðherra sætti sérstakri meðferð
í kjölfar málsins sagðist hann ekki
svara því. -aþ