Dagblaðið Vísir - DV - 11.05.2002, Blaðsíða 18

8
HelQorblaö 33V LAUGARDAGUR II. MAÍ 2002
brást dóttur minni
MIÐVIKUDAGINN 24. APRÍL VAR KVEÐINN upp
í Hæstarétti sýknudómur í máli manns sem ákærður
var fyrir að beita barnunga frænku sina kynferðis-
legu ofbeldi sem varði árum saman e.ða frá þvi að
stúlkan var átta ára gömul árið 1993 allt þar til hún
var fjórtán ára haustið 1999.
Ofbeldið var margþætt en aðallega fólst það i því að
hinn ákæröi káfaði á stúlkubaminu innan klæða og
utan, kyssti hana tungukossum, setti fingurna inn í
leggöng hennar og fékk hana til að strjúka kynfæri
sín. Hann var einnig ákærður fyrir að hafa reynt að
þvinga hana til samræðis. Ákærði hótaði ítrekað að
skjóta stúlkubarnið ef það segði einhverjum frá þess-
um kynferðisbrotum og margoft veitti hann henni
áfengi allt frá átta ára aldri. Þessar hótanir gerðu það
að verkum að barninu stóð stuggur af manninum því
hann var alltaf með byssur innan seilingar, sam-
kvæmt því sem fómarlambið bar fyrir héraðsdómi.
Skylt er að geta þess að maðurinn neitaði staðfast-
lega frá upphafi málarekstrar þessa og stóðu því orð
stúlkunnar gegn hans.
Höfuðástæða þess að Hæstiréttur sýknaði hinn
ákærða var að rannsókn málsins í héraði var talið
áfátt í veigamiklum atriðum. Sérfræðingur í Barna-
húsi sem tók skýrslu af stúlkunni í desember 2000 var
talinn hafa spurt leiðandi spurninga og skýrslan í
heild talin ónákvæm varðandi stund og stað atburða.
Hæstiréttur taldi ákæru málsins ónákvæma og ekki
svo glögga sem skyldi og taldi að ákæruvaldið hefði
átt að hafa frumkvæði að miklu ítarlegri og nákvæm-
ari sönnunarfærslu en raun varð á.
Hæstiréttur kemst þvi að þeirri niðurstöðu að þrátt
fyrir sakfellingu mannsins fyrir Héraðsdómi Vestur-
lands, þar sem hann var dæmdur í 12 mánaða fang-
elsi og greiðslu málskostnaðar og miskabóta, hafi
ákæruvaldinu ekki tekist að færa fram nægilega
sönnun um sök ákærða sem ekki verði vefengd með
skynsamlegum rökum. Því sýknar Hæstiréttur mann-
inn af allri sök, fellir miskabætur niður og dæmir
málskostnað á ríkissjóð.
Gríðarlegt áfall
Stúlkan sem hér um ræöir er á átjánda aldursári á
þessu vori og heitir Sigurrós María Sigurbjörnsdóttir.
Hún er í miðið af þremur dætrum Rósu Maríu
Salómonsdóttur og Sigurbjarnar Guðmundssonar sem
búa á Akranesi. Hún gengur í Fjölbrautaskólann á
Akranesi og hennar æðsti draumur er að verða reið-
kennari en hestar eru hennar lif og yndi og hún og fað-
ir hennar eru samtals með 12 hross á járnum í sam-
vinnu við Jón frænda þeirra sem hefur stutt
fjölskylduna í baráttu sinni. Þangað liggur leið hennar
á hverjum degi.
Dómur Hæstaréttar var foreldrum Sigurrósar og
henni gríðarlegt áfall og Rósa María féilst á að setjast
niður meö blaðamanni DV og tala af hreinskilni um
þetta erfiða mál sem hefur gengið afar nærri þessari
fjölskyldu sem þó hefur fengið sinn skerf af harkaleg-
um áfóllum.
„Við höfum bitið í mörg súr epli um dagana en þessi
niðurstaða er sú bitrasta og ég get ekki sætt mig við
hana,“ segir Rósa María þegar við sitjum í stofunni í
húsinu við Akurgerði þar sem stórfjölskyldan býr.
Þetta er sérstætt gamalt steinhús sem iðar af lífi þvi
þarna búa einnig eldri börn hjónanna af fyrri sambönd-
um og þarna eru vinir, heimagangar og barnabörn dag-
legir gestir. Þetta hús er eiginlega kvikt af börnum á
öllum aldri þegar okkur ber að garði. Þegar Rósa Mar-
ía vísar til fyrri áfalla er hún að tala um eldri dóttur
sína sem fékk eitlakrabbamein sextán ára gömul en
virðist ætla að ná fullum bata og fékk reyndar nýlega
mjög jákvæðar fréttir þar að lútandi. Einn sonanna
lenti í alvarlegu bílslysi fyrir fáum árum og átti lengi í
því og síðast en ekki síst varð Sigurbjörn, faðir henn-
ar, fyrir alvarlegu slysi fyrir rúmum tveimum árum
þegar hann klemmdist undir vöruflutningabíl sem valt
og sat fastur í flakinu klukkutimum saman.
Við ætlum að berjast
Fjölskyldan hefur ákveðið að helga sig baráttunni
fyrir því að fá málið tekið aftur upp fyrir dómstólum
þótt það kosti það að þau verði að selja allt sem þau
eiga. Bæði Sigurbjörn og María segjast ætla að berjast
til síðasta blóðdropa fyrir þvi að maðurinn sem svívirti
dóttur þeirra fái réttláta refsingu. Þegar blaðamenn DV
ber að garði á Akranesi er Sigurbjörn einmitt í síman-
um og hefur eftir langa bið fengið samband við skrif-
stofu ríkissaksóknara. Hann kemur úr símanum með
þau skilaboð að ríkissaksóknari hafi samúð með mál-
stað þeirra hjóna en niðurstaða dómsins liggi fyrir og
við hana verði að una.
- Nú má skilja niðurstöður Hæstaréttar svo að rann-
sókn málsins í héraði hafi verið verulega áfátt. Höfðuð
Sérfrœbingur í Barnahúsi sem tók skýrslu af stúlkunni í desember
2000 var talinn hafa spurt leiðandi spurninga og skýrslan í heild
talin ónákvœm varðandi stund og stað atburða. Hœstiréttur taldi
ákæru málsins ónákvœma og ekki svo glögga sem skyldi og taldi að
ákœruvaldið hefði átt að hafa frumkvæði að miklu ítarlegri og
nákvæmari sönnunarfærslu en raun varð á.
þið á einhverjum tíma hugmynd um að svo væri?
„Nei, alls ekki. Þvert á móti höfðum við á tilfinning-
unni að hér væru menn að vanda sig sérstaklega við að
rannsaka málið og sumt var tvítekið," segir Rósa María
og bendir einnig á að dómsmálaráðherra hafi sagst
myndu gefa út yfirlýsingu um málið og láta lögfræðinga
fara yfir það allt aftur eftir dóminn en enn hafi ekki
náðst í ráðherra.
- Hvernig varð ykkur við þegar dóttir ykkar sendi
ykkur þetta bréf? „Þetta var óskaplegt áfall. Fyrst átti
hún erfitt með að tala um þetta við okkur og það var
ekki fyrr en eftir um tvo mánuði sem hún fór almenni-
lega að opna sig. Við settum okkur í samband við Stíga-
mót og í framhaldi af því fór hún að ganga til skólasál-
fræðingsins héma sem fljótlega áttaði sig á því hve al-
varlegt málið var. Það var síðan í samvinnu við félags-
málayfirvöld hér sem ákveðið var að kæra.
Það sem varð hvatinn að því að Sigurrós María skrif-
aði bréfið og ákvað að létta þessu leyndarmáli af hjarta
sínu var þegar hún áttaöi sig á þvi að dóttir brota-
mannsins var komin á sama aldur og Sigurrós var þeg-
ar áreitnin byrjaði. Hún sagði við mig: Fyrst hann
gerði mér þetta, getur hann þá ekki gert henni þetta
líka?“ segir Rósa María og segir að félagsmálayfirvöld
hafi hvatt hana til þess að kæra en hún hafi fyrst ver-
iö efins um aö þau ættu að kæra. En hvers vegna er að
efast?
„Ég hef einfaldlega svo oft horft upp á menn sleppa
frá svona ákærum. Það voru mörg ár liðin síðan þetta
hófst og þeir sem lenda í slæmri lífsreynslu sem börn
reyna að gleyma. Ég var þess vegna ekki viss um að við
hefðum erindi sem erfiði."
- í bréfinu stendur að mömmu gruni þetta. Hvað á
barniö við?
„Það er rétt að það er ansi langt síðan að mig fór að
gruna að eitthvaö svona hefði gerst. Um það leyti
reyndi ég að ræða við hana og vara hana við ýmsu sem
gæti gerst þegar karlmenn væru annars vegar ef þeir
reyndu að leita á hana eða snerta hana á stöðum sem
hún vildi ekki.
Þetta var þegar hún var 9 ára en ég komst einhvern
veginn ekki að henni þá og ekki heldur eldri systir
hennar sem var að reyna að taia við hana um þetta. Ég
hélt bara að þetta væri einhver mömmumóðursýki.“
Þegar brosið slokknar
- Hvað var það sem kveikti gruninn?
„Það fyrsta sem ég sá var að brosið slokknaði í augun-
um en þetta hafði alltaf verið krakki sem var annáluð
fyrir það að brosa með öllu andlitinu. Alltaf þegar hún
kom úr sveitinni fór hún beint í bað og sat lengi í bað-
inu og skrúbbaði sig alla. Hún var alltaf skítug. Hún fór
að verða viðkvæm fyrir þvi ef horft var mikið á hana og
það var svona eitt og annað. En satt að segja var ein
helsta ástæðan fyrir því að mig grunaði þetta að ég sjálf
lenti í svona misnotkun þegar ég var barn og ég sá í fari
hennar mynstur sem ég þekkti sjálf," segir Rósa María.
- Viltu segja nánar frá því?
„Það var mjög alvarleg áreitni sem ég varð fyrir þeg-
ar ég var sjö ára gömul. Það var vinur foreldra minna
LAUGARDAGUR II. MAÍ 2002
Helgarblac? JOV
sem var að verki. Það var aldrei kært og ég sagði aldrei
neinum frá því og þorði alls ekki að segja mömmu frá
því. í hvert skipti sem ég slapp frá honum reyndi ég
alltaf að fela öll ummerki.
Mér fannst alltaf að þetta væri mér að kenna og gat
auðvitað ekki skilið að það var hann. Ef foreldrar mínir
hefðu spurt mig á sínum tima þá hefði ég neitað."
- Þetta áreiti varði í heflt ár að sögn Rósu Maríu og
hún segist ekki eiga nein orð tO að lýsa þeim áhrifum
sem þetta hefur haft á líf hennar. „Ég get ekkert um það
sagt hvaða áhrif reynsla dóttur minnar á eftir að hafa á
hana. Það verður tíminn einn að leiða í ljós. En kannski
get ég hjálpað henni og skOið hana betur fyrir vikið.
Þess vegna finnst mér að ég sé að berjast fyrir okkur
báðar.“
Mörkuð af reynslunni
Rósa María segir að dóttir hennar sé mjög hart mörk-
uð af þessari lífsreynslu og hún eigi erfitt með svefn,
fái hræðsluköst og eigi afar erfitt með að mynda tengsl
við ókunnuga og að treysta fólki. Sigurrós María hefur
gengið tO sálfræðings í Barnahúsi um alllangt skeið en
er um þessar mundir í vorprófum í Fjölbrautaskólan-
um.
Rósa María segir að þar sé hún umkringd af vinum
sem sé kunnugt um þá reynslu sem hún hefur gengið í
gegnum og hafi slegið nokkurs konar skjaldborg utan
um hana. Þess vegna megi segja að niðurstaða Hæsta-
réttar komi á versta hugsanlegum tíma því þetta rifjar
málið aUt upp að nýju og truflar hana við námið.
„Ég veit ekki hvað ég á að segja um hennar jafnvægi
en fyrst og fremst fer hún þetta á hörkunni. Þegar hún
er uppi í skóla er hún aldrei ein og svo hef ég sjálf ver-
ið við nám í skólanum eins og reyndar stóra systir
hennar.“
- Eins og oft er var maðurinn sem framdi afbrotin
gegn Sigurrósu tengdur fjölskyldunni en hún var átta
ára gömul send í sumardvöl hjá foreldrum hans en þar
var hann meira og minna búsettur þau sumur.
- Nú bindið þið vonir við að málið fáist tekið aftur
upp en takist það ekki, til hvaða úrræða getið þið þá
gripið?
„Við getum farið í einkamál og munum gera það. Við
munum leggja aUt i sölurnar þótt við þurfum að selja
aUt. Við fórum með þetta fyrir Evrópudómstólinn ef ekki
betur vUl.
Þetta snýst ekki lengur bara um okkur heldur þau
skUaboð sem er verið að senda öllum konum og stúlkum
á landinu sem standa í svipaðri baráttu. Hvers á dóttir
okkar að gjalda að vera talin trúverðug á báðum dóms-
stigum en síðan er maðurinn sýknaöur af því að einhver
spurði vitlausra spurninga? Hvað eiga þá hinar stelpurn-
ar sem sitja heima að halda? Dómskerfiö hefur algerlega
brugðist okkur og dóttur okkar. Hæstiréttur er að biðja
um að barnið muni klukkan hvað eitthvað gerðist þegar
hún var átta ára gömul. Þetta er fáránlegt.“
Hvað mega aðrir halda?
Rósa María segir að síðan sýknudómurinn féU hafi
ýmsir sem standa í svipuðum sporum haft samband við
þau hjónin.
„Fólk sem stendur í svipuðum sporum og við segir að
baráttan sé greinOega töpuð og best að hætta við ákæru
fyrst dómstólarnir bregðast svona.
Mér fannst sérstaklega vænt um símtal frá móður
stúlku utan af landi sem lenti þar í erfiðu nauðgunar-
máli fyrir fáum árum og hún hvatti mig til að gefast ekki
upp. Hún sagðist óska þess að hafa haft hugrekki til þess
á sínum tíma að stíga fram í dagsljósið og berjast."
Við unnum
- Eins og ekki kemur á óvart þá er smæð samfélags-
ins á Akranesi erfiður þáttur í þessu máli. Þrátt fyrir
nafnleynd á báðum dómstigum vita aUir á Akranesi og
víðar hverjir eiga í hlut. Hinn sýknaði býr nú á Akra-
nesi og Rósa María segir að dóttir hennar sjái hann
næstum á hverjum degi þegar hún fer í hesthúsin.
Það líður ekki sá dagur að hún sjái hann
ekki aka fram hjá og veit alltaf af honum og
ég veit ekki nema hann sé að fylgjast meö
henni. Eldri systir hennar var úti búð á
dögunum skömmu eftir að dómurinn féll.
Þá kom eiginkona þessa manns inn í búðina og ávarp-
aði hana með orðunum: Við unnum, við unnum. Þeg-
ar hún kom út sátu þau bæði í bílnum hans fyrir utan
búðina og spóluðu í burtu svo malarhríðin gekk yfir
hana.“
- Eins og sjá má af framanskráðu er þetta mál eig-
inlega innan fjölskyldunnar. Foreldrar Sigurrósar
Maríu komu oft á umræddan sveitabæ i tengslum viö
hestamennsku og segjast ekki hafa haft neina ástæðu
tO að vantreysta umræddum manni. Síðan þetta mál
kom upp hafa ekki verið nein tengsl mOli fjölskyldn-
anna og skal kannski engan undra.
„Við litum aUtaf á hann sem góðan frænda og
treystum honum fyrir barninu. Við hefðum aldrei
trúað þessu upp á þennan mann - öUu nema þessu.“
Ofboðsleg reiði
- Foreldrar Sigurrósar segjast hafa fundið fyrir
mikiUi reiði þegar þetta mál kom upp á yfirboröið og
ekki síður þegar dómurinn frá Hæstarétti féll loksins.
En er reiðin ekki vont afl sem getur leitt menn til
þess að taka lögin í eigin hendur?
„Maður upplifir ofboðslega reiði. Ég verð að passa
mig hvar sem ég fer og gæta þess hvað ég segi. Ég á
erfitt með að sitja á mér og segja einhverja vitleysu.
Auðvitað langar mann til að taka lögin í sínar eigin
hendur en það má ekki. Þessi maður hefur drepið sál-
ina í stúlkunni okkar og svipt hana frjálsræðinu og
við verðum að lifa við það með henni.
Þess vegna verðum við að berjast áfram og munum
aldrei gefast upp. Okkur vantar bara lögfræðing sem
er með víkingablóð og getur barist með okkur. Við
erum búin að tala við marga lögfræðinga sem krossa
sig þegar þeir lesa skjölin og segja að þetta eigi ekki
að geta gerst en svo heyrir maður aldrei meira frá
þeim.“ -PÁÁ
Bréfið á náttborðinu
Foreldrar Sigurrósar komust á snoðir um hin ömurlegu örlög dóttur sinn-
ar með þeim hætti að í september fyrir tveimur árum fann móðir hennar
bréf á náttborðinu hjá sér þegar hún var að ganga til hvílu. Bréfið hljóðar svo
og er birt hér stafrétt en Sigurrós stríðir við lesblindu:
„Pabbi og Mamma!
Ég veit ekki hvernig ég á að orða þetta
en ég ætla að reina það. Þegar ég var 8
ára gömul var maður sem var birjaður
að sína mér kinferðislega áreitni. Þetta
gekk lengra og hann hótaði að drepa mig
ef ég segði frá. Þetta skeði seinast i birj-
un sumars 99. Ég er enn hræd og hræd
að seiga frá. Ég er búin að seiga einum
frá þessu og það er Diddi. Við erum búin
að ræða þetta saman og hann bað mig að
seiga ykkur þetta. Þetta er sem sagt búið
að ganga yfir í 6 ár og ég aldrei þorað að
seiga neit. Ég veit aö ykkur eða að
minnsta kosti mömmu hefur grunað
þetta lengi. Kannski trúið þiö mér ekki
strax en nú vitiði sannleikan. Ég vil
ekki tala um þetta strax við ykkur, ég vil
að þið meltið þetta fyrst og svo skal ég
tala við ykkur um þetta. Því ef ég geri
það straks þá koma svo margar spurn-
ingar sem ég vil ekki svara. Þessi maður
heitir xxx
Ykkar dóttir
Sigurrós Maria"
Eftir að hafa lesið bréfið fór Rósa
María upp í herbergi til dóttur sinn-
ar sem lá grátandi í rúmi sínu og þær
mæðgur sváfu í társtokknum faðm-
lögum þessa nótt.