Dagblaðið Vísir - DV - 26.07.2002, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 26. JÚLÍ 2002
9
DV
Fréttir
Albanía og evrópska fjölskyldan:
Hættulegur vandræðakrogi
Flestir Albanar búa í sveltum og lifa viö kröpp kjör
/ borgunum blómstrar spilling og glæpastarfsemi og þar lifa margirgóöu lífi á illa fengnum auöi.
Albanía lenti á landamærum róm-
verska og býsanska ríkisins þegar keis-
aradæmið klofnaði milli vesturs og
austurs. Þegar ottómanar lögðu mikinn
hluta Býsans undir sig á 15. öld lenti
Albania undir Tyrkjum og var þar í 500
ár. Síðan urðu yfirráðaskipti nokkuð
ör og er mönnum í fersku minni hvílík-
um heljartökum kommúnisminn tók
land og þjóð. Og enn lenti Albanía á
milli hatrammra hugmyndakerfa þeg-
ar þjóðin var hin eina í Evópu sem
fylgdi Maó að málum gegn Sovétveld-
inu. Eftir að kommúnisminn leystist
upp vegna vanhæfis tók stjómleysi við
í þessu áður ofstjómaða landi. Þótt
stjómarformið eigi að heita lýðræði
ber það lítinn keim af þeim hugmynd-
um sem Vesturlandamenn gera sér um
hvað í því felst.
Vegna legu landsins er
það tilvalinn staður sem
miðstöð smyglara og ann-
arra glcepamanna. Um
landið fara eiturlyf og
ólöglegir innflytjendur
frd austri til vesturs og
suðri til norðurs. ítalskar,
slavneskar, grískar, tyrk-
neskar og kósovoískar
mafíur streymdu til
landsins þegar stjórnleys-
ið brast d og settu þar
upp bœkistöðvar. Þar var
aðstaða öll hin besta og
það sem einkum gerði
starfsemina vel virka er
að í Albaníu eru víða
sterk œttartengsl og alls
kyns laumufélagsskapur
sem stjórnað er og starfar
d svipaðan hdtt og
glæpamafíur ndgranna-
landanna. Þar eru til-
valdir samstarfsmenn. Til
viðbótar hreiðra útsend-
arar kólumbísku eitur-
lyfjabarónanna um sig í
landinu, auk annarra
sem finna þar skjól fyrir
ólöglega starfsemi á al-
þjóðlegan mœlikvarða.
Hryðjuverkamenn eru
ekki undanskildir.
Albanar sækja fast að gerast þáttak-
endur í Nató og ESB, en uppfýlla fá
skilyrði til aö verða gjaldgengir í þau
samtök. Ef vel gengur að byggja upp
landið og samfélagið standa vonir til að
eftir tvær eða þijár kynslóðir geti þjóð-
in farið að teljast til Evrópumanna. En
þeir fáu stjómmálamenn sem einhvers
em megnugir og mark er takandi á
sækja fast að fá inngöngu í bandalögin
sem fyrst og halda því fram, líklega
með réttu, að þjóðin nái aldrei að rétta
úr kútnum nema Evrópa veiti aðstoð
og vemd og viðurkenni Albana sem
bræðaþjóð.
Minnt er á að þegar Tyrkir vom að
leggja drjúgan hluta Evrópu undir
veldi sitt leitaði þjóðhetja þeirra,
Skanderbeg, til páfans í Róm, Fen-
eyjafursta og Spánarkóngs eftir lið-
veislu til að verjast innrás islamskra
ottómana. En enga aðstoð var að fá og
því fór sem fór og þjóðin tók upp trú á
íslam í kristinni Evrópu. Núna þegar
albanska þjóðin þarf á stuðningi valda-
stofhana Evrópu að halda til að stíga
fyrstu skrefin í átt að lýðræðisþróun og
varast að verða öfgaöflum að bráð, eins
og oft áður í sögunni, er þess vænst að
ekki verði skelit á þá hurðum og gerð-
ar kröfúr sem þeir geta ekki staðið við.
Aðrar Evrópuþjóðir tilheyra stærri
menningarheildum og eru tengdar inn-
byrðis trúarbrögðum, tungumálum og
sameiginlegri sögu. En Albanar eru
ekki germanskir, ekki rómanskir, ekki
Slavar og hvorki grískir né tyrkneskir
og þótt þeir séu múslimar em þeir ut-
anveltu í heimi íslam. Það er helst að
þeir kannist við nágranna sína ítali og
ítalir eru þess meðvitandi að það býr
albönsk þjóð handan við Adríahafið.
Svo em albönsk þjóðabrot í ríkja- og
héraðakraðaki Balkanskagans.
Kapp er lagt á að þýða og útskýra tií-
skipanir og skýrslur ESB í stofhunum
Albaniu og reynt er að uppfylla sem
flestar kröfur sem gerðar em tU að fá
inngöngu í sambandið. En eins og al-
banskur rithöfundur kemst að orði er
vandamálið þekkingarleysi. Við vUjum
umfram aUt gerast meðlimir í ESB, en
Evrópa neitar að skUa okkur.
Mafiur og bág kjör
Að snúast frá trúarbrögðum þjóðnýt-
ingarinnar tU markaðskerfis gekk væg-
ast sagt Ula í Albaníu. í byrjun gekk
aUt vel og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
kaUaði þjóðina besta nemandann. En
gráðugur glæpalýður gerði kapítalism-
anum skömm tU eins og víðar og
stjórnleysi og afturfor svipti þjóðina
frelsi og markaðskerfið varð ekki ann-
að en grátt gaman. Áveitur, gróðurhús,
vínekrur, sítmslundir og ólífuakrar
hættu að gefa ávöxt og í sjálfri matar-
kistunni Albaníu varð að flytja inn
60% matvæla tU að fæða þjóðina. Land-
ið var einu sinni annar stærsti fram-
leiðandi og útflytjandi kopars, en sá at-
vinnuvegur er nú í rúst og þótt vatns-
orkuver séu mikU og áður einnig kraft-
mikU framleiða þau ekki nóg tU brýn-
ustu innanlandsþarfa.
Nokkrar borgir dafha bærUega,
einkum þar sem mafiur hafa bæki-
stöðvar, en meirihluti landsmanna býr
í sveitum og flestir við kröpp kjör. Þeg-
ar landinu var skipt mUli bænda kom
svo lítið í hlut hvers og eins að þeir
gera ekki betur en að framleiða mat tU
eigin nota. TU að sinna matvælaþörf
borgarbúa þarf að flytja næringuna inn
frá útlöndum.
í bæjunum em útimarkaðir þar sem
söluborðin svigna undan ávöxtum og
grænmeti og öðmm vamingi. Neðstu
hæðum húsa er umbreytt í lítU kaffi-
hús, sölubúðir og verkstæði. AUir eru
að reyna að selja vöm og þjónustu, svo
sem smyglaðar sígarettur og skóburst-
un og margt fleira sem von er tU að geti
gefið smáræði í aðra hönd.
En aðalgjaldeyristekjumar koma frá
um 700 þúsund brottfluttum Albönum
sem fengið hafa landvist og atvinnu í
efnaðri löndum og senda þeir hluta
launatekna sinna heim tU foreldra eða
konu og bama.
Margt er hægt að telja tU sem stend-
ur framþróun Albaníu fyrir þrifum.
Þar er lítUl almennur skilningur á
stjómmálum og frjálsum kosningum
og þar af leiðandi takmarkaður áhugi á
stjómmálastarfi. íbúamir em um
margt frumstæðir og eru tU að mynda
hugmyndir þeirra um stöðu konunnar
í samfélaginu harla ólikar þeim sem al-
mennt em við lýði í Evrópulöndum. Á
því sviði sem öðrum verður þróunin að
taka stökkbreytingu ef Albanar ætla að
gerast einlægir Evrópusinnar. Þá
verða þeir að leggja af blóðhefnd og
fleiri foma siði sem tíðkaðir eru í
nokkrum hémðum.
Það er erfitt fyrir úlendinga að setja
sig í spor Albana. Kristm trú og lýð-
ræði em þeim framandi og upp á þá
hefur verið troðið skoðunum og hug-
myndafræði, oft langt að fengnum og í
þversögn hvað við annað. Á tímum
gjörþjóðnýtingar kommúnismans átti
að skapa hinn „nýja mann“. Víða í Evr-
ópu, meðal annars í ReykjavUc, vora
hugmyndafræðingar fiUlir upp með
hugsjónina um sköpun „nýja manns-
ins“ og eru þeir enn í fullu fjöri að
markaðssetja þetta og hitt eftir kúnst-
arinnar reglum.
En hugmyndir þeirra sem nú era að
setja Albönum kostina em ekki alveg
ósvipaðar og gömlu kommanna um
hvernig á að umskapa fólk og þjóð. Það
er ekki nóg að ákveða að þjóð taki upp
lýðræðislegar kosnmgar og frjálst
markaðskerfi með tilheyrandi eignar-
rétti einstaklinga tU að skapa lýðræðis-
legt þjóðfélag. Ákveðin þróun verður
að eiga sér stað og tU þess þarf að
rækta land og lýð. TU þess þarf tíma.
Umfangsmikil giæpastarfsemi
Albanía er hrjáð af spiUingu. SpUItir
stjómmálamenn, embættismenn og
dómarar standa allri lýðræðisþróun
yfir þrifum. Þjóðin líður fyrir ofbeldi
skipulagðrar glæpastarfsemi sem
stjómað er af eigingjömum ofstopa-
mönnum.
Vegna legu landsins er það tUvalinn
staður sem miðstöð smyglara og ann-
arra glæpamanna. Um landið fara eit-
urlyf og ólöglegir innflytjendur frá
austri tU vesturs og suðri tU norðurs.
ítalskar, slavneskar, grískar, tyrknesk-
ar og kósovoískar mafiur streymdu tU
landsins þegar stjómleysið brast á og
settu þar upp bækistöðvar. Þar var að-
staða öU hin besta og það sem eirikum
gerði starfsemina vel virka er að í Al-
baníu em víða sterk ættartengsl og aUs
kyns laumufélagsskapur sem stjómað
er og starfar á svipaðan hátt og
glæpamafiur nágrannalandanna. Þar
era tUvaldir samstarfsmenn. TU viðbót-
ar hreiðra útsendarar kólumbísku eit-
urlyfjabarónanna um sig í landinu, auk
annarra sem finna þar skjól fyrir ólög-
lega starfsemi á alþjóðlegan mæli-
kvarða. Hryðjuverkamenn eru ekki
undanskUdir.
Glæpastarfsemm er svo öflug og um-
fangsmikU að það er tómt mál að tala
um að stjómin i Tirana eða nein yfir-
völd í Albaníu ráði við að halda henni
í skefjum, hvað þá að ráða niðurlögum
glæpahringanna, en starfsemi þeira
teygir sig í allar áttir. Evrópuríki
leggja þegar nokkuð af mörkum tU að
hemja alþjóðlega glæpastarfsemi í Al-
baníu en hvergi nærri nóg tU að þar
sjái högg á vatni.
Stjórnmálamenn í landinu sem
sækja fast að fá inngöngu í ESB em
ódeigir að benda á að gjörvallri álfunni
sé lrfsnauðsyn að stemma stigu við
uppgangi glæpaaflanna í Albaníu.
Landið er aðeins notað sem miðstöð
eða jafrivel herstöð fyrir glæpalýðinn,
en sjálf starfsemin eða markhóparnir
sem glæpimir beinast gegn eru í öðr-
um og ríkari löndum en Albania er.
Það eru því hagsmunir ESB og Nató
að taka Albaníu undir sinn vemdar-
væng og tryggja öryggi landsins og
uppræta afla þá fjölbreyttu glæpastarf-
semi sem þar þrífst. Öryggi Evrópu er
í veði að skipulögð glæpastarfsemi og
alþjóðlegir hryðjuverkahópar fái ekki
grið og skjól í landi sem er á svo mikU-
vægum krossgötum sem Albania er.
Að byggja upp lýðræðislegt nútíma-
þjóðfélag er ekki einfalt mál. Evrópu-
þjóðir veija þegar mUdu fé tU ríkjanna
á Balkanskaga. En ef skattgreiðendur
norður og vestur í álfu vissu hvemig
því fjármagni er varið er hætt við að
erfitt verði að fá viðbót tU frekari upp-
byggingar. MikiU hluti aðstoðarinnar
fer í kostnað við sendinefndir og
þvíumlíkt, laun fjölþjóðaembættis-
manna og meira og minna óþarfar
sýndarframkvæmdir.
Hremmingar Albana em langt frá
því að vera upptaldar í þessu fljóta-
skrifi. í landinu búa eftirlaunaþegar
við kjör sem víða annars staðar væru
talin undir hungurmörkum. Atvinnu-
leysi er landlægt og vonleysið yfir-
þyrmandi. Af sjálfri leiðir að frá land-
inu er mikUl atgervisflótti. Þeir sem
ekki ganga í glæpaklíkur og gerast
málaliðar einhverrar mafiunnar flytja
á brott í leit að betri lífskjömm.
En ef aUt er látið dankast og velmeg-
unarríki Evrópu afrieita vandræða-
bömunum í álfrinni, eins og Albaníu,
mun glæpahyskið notfæra sér eymd og
stjómleysi til að festa sig í sessi á hlaði
góðbýlisins.
En hvort Evrópusambandið er betur
sett með þau vandamál öU innan eða
utan sins Schengensvæðis er og verður
álitamál sem stjómmálamenn verða
einhvem tíma að ráða ffarn úr. -OÓ
(Helsta heimild: Le Monde)
Topp 10 hringitónar
Til að panta hringitón sendir þú skeytið: fokustone
merki. T.d.: FOKUS TONE BOMB, til að velja lagið Sex
Bomb með Tom Jones, og sendir á þitt þjónustunúmer.
99 kr. stk.
Nr. Flytjandi lag merki beint í farsímann þinn. Til að stöðva þjónustuna sendu is stop fiskur.
1 Shakira Whenever EVER Að móttaka hvert skilaboð kostar 49 kr.
2 Queen We are the Champions QUCH
3 Eminem Without me EMWE /-ffl
4 Britney Spears Slave SLAV nvTT'
5 Tom Jones Sex Bomb BOMB ls Steingeit Is Meyja
6 Þáttur Friends FRSD W V7 Is Hrutur Is Vog
7 AC/DC Higway to Hell HWLL aQ : Is Naut Is Sporddreki
8 Bíómynd Lord Of The Rings LORS /etk. \ Is Tviburi Is Bogamadur
9 Enrique Iglesias Hero EURO Is Krabbi Is Fiskur
10 ABBA SOS SOSA Is Ljon Is Vatnsberi
Stjörnuspá
Fáðu stjörnuspána þína beint í farsímann
þinn á hverjum degi. Ef þú ertt.d. fiskur
sendirðu skeytið is fiskur. Á hverjum degi
munum við senda þér stjörnuspá dagsins
mÝSSL
Ljoskubrandari í símann þinn!
Sendu SMS: Smart Joke, og fáöu
sprenghlægilegan Ijóskubrandara fyrir
^aöeins 99 kr. Þú færö aldrei sama
brandarann tvisvar
Ei„göngufrr,r
NOKIA s""3
Sendu skeytin é 1415 Tal eða 1848 Síminn eða Gluggi>Nýtt Íslandssími fekki tónar).
smanb sms
www.smartsms.com