Dagblaðið Vísir - DV - 09.08.2003, Qupperneq 18
18 DV HELGARBLAÐ LAUOARDAGUR 9. ÁGÚST2003
Tómas hefur fyrir löngu misst töluna á þeim plötum sem hann hefur spilað á, með sínum sveitum eða fyrir aðra, eða tekið að öðru leyti þátt í að gera sem upptökustjóri eða tæknimaður. Hann hætti að telja þegar talan var komin í
250 stykki. DV-mynd GVA
Laus við heterófóbíu
Tómas M. Tómasson tónlistarmaður hefur verið
í hljómsveit frá pví hann var 11 ára og stefnir á
að spila á bassann með Stuðmönnum iangieið-
ina ofan í gröfina. Tómas er þúsundþjalasmiður
í tónlist; bassaleikari, upptökustjóri, tæknimað-
ur og sérhæfðasti pönksöngvari í heimi - með
eitt lag á lagaskránni. Auk þess treður hann upp
með hljómsveit sinni, Sirkus Homma Homm, á
Gay Pride-hátíðinni í dag. Tómas segir frá litrík-
um ferli og samstarfsmönnum, hústökum og
táfylu á tónleikaferðalagi með Þursaflokknum
og jpví þegar hann kom út úr hinum fræga skáp.
í upphafí er ekki annað hægt en að skauta í
snarhasti yfir langan og farsælan feril Tómas-
ar sem tónlistarmanns. Nútíminn kann að
vera trunta þótt flestum þyki sú reið fýsilegri
en að detta af baki í fortíðinni. En orðstír deyr
aldregi og stundum er vel hægt að leyfa sér að
fara aðeins fetið f fortíðinni.
Tómas og tónlistin byrjuðu snemma sam-
an og auðvitað í blokkflautunni, lfkt og svo
margir aðrir, en ólíkt svo mörgum öðrum
endaði Tómas ekki þar líka heldur blés sig í
gegnum klarinett að auki áður en hann eign-
aðist rafmagnsgítar og stofnaði sína fyrstu
hljómsveit 11 ára og innblásinn af bítlaæðinu
árið 1965. Það var hljómsveitin Fónar og einn
meðlima, auk Tómasar, var Friðrik Þór Frið-
riksson. Hljómsveitin varð skammlíf og gerði
fátt eftirminnilegt, að sögn Tómasar, enda
kannski lítið rokk í því að enda æfingarnar á
skúffuköku og mjólk í eldhúsinu hjá
mömmu. Næsta hljómsveit varð til í gaggó og
um leið og röddin dýpkaði fylgdi Tómas lit í
hljóðfæravali og skipti yfir í bassa. Hljóm-
sveitin hét Amor og afrekaði eitt ball í Tóna-
bæ og pásu á Pops-tónleikum í Þórskaffi.
Eftir því sem skólagangan lengdist fann
Tómas að hún var ekki í hans takti, setti
punktinn þegar hann var orðinn gagnfræð-
ingur og ákvað að gerast tónlistarmaður.
„Maður sér aldrei auglýst eftir gagnfræð-
ingum, eftirspurnin virðist lítil. En þeir skrá
sig heldur ekki þannig í símaskrána," segir
Tómas og gælir við möguleikann. Segir mér
svo frá hugmynd sinni og Hreins Laufdals
(sem gegnir reyndar einnig nafninu Hreinn
óþverri) úr dægurlagapönksveitinni Húfu um
að taka upp samtalsdisk sín í milli og gefa út
undir heitinu Gagnfræðingatal.
Við förum hratt yfir sögu - Tómas spilar í
ýmsum hljómsveitum með Ásgeiri Óskars-
syni, Þórði Árnasyni og Jakobi Frímanni
Magnússyni og m.a. verður til hljómsveitin
Stuðmenn sem enn lifir góðu lífi, vafalaust sú
sveit sem Tómas er helst kenndur við - þang-
að til Tómas dúkkar upp, tæplega hálfþrítug-
ur og íklæddur sérsaumuðu og eitursvölu
þröngu leðurdressi, undir merkjum hljóm-
sveitarinnar Change. Change var mjög mark-
viss meik-tilraun helstu stórstjarnanna í ís-
lensku poppi seint á áttunda áratugnum en
með Tómasi í sveitinni voru m.a. Björgvin
Halldórsson og fóstbræðurnir Magnús og Jó-
hann. Gert var út frá London og þar bjó
Tómas í nokkra mánuði meðan biðlað var til
fræðgar og frama. Sveitin landaði samningi
við EMI um tvær litlar plötur en eins og geng-
ur og gerist varð ekki framhald á og sveitin
sundraðist.
Hústökur, 17.000 kílómetrar og tá-
fýla
Tómas vatt sér úr leður- og glansgallanum
í lopapeysu og ullarsokka þegar Þursaflokk-
urinn, ein frumlegasta og eftirminnilegasta
hljómsveit íslenskrar poppsögu, hóf upp
raust sína.
„Egill var búinn að liggja yfir einhverjum
íslenskum þjóðlögum og hóaði okkur saman
í smá-tómstundagrín. Við byrjuðum að hitt-
ast og leika okkur í lok árs ‘77 og fórum að
spila ‘78. Þetta áttu bara að vera nokkrir
konsertar en svo bauð Fálkinn okkur að gera
plötu. Þá vatt þetta smám saman upp á sig og
við urðum að fullstarfandi hljómsveit. Þá
ákváðum við og strengdum þess heit að eyða
heilu ári í sveitina og vera ekki í neinu öðru.
Þá fórum við meðal annars í fjögurra mánaða
ferð um Norðurlöndin, komum m.a. við í
Færeyjum og vorum mánuð í Hollandi. Það
var rosalegt hark.“
- Skildu útlendingar eitthvað í tónlist
Þursaflokksins?
„Jájá, við gerðum bara stormandi lukku.
Við spiluðum náttúrlega lfka mikið fyrir ís-
lendinga, flökkuðum milli íslendinga-
nýlendnanna, en ég veit ekki betur en að þeir
Aurarnir dugðu fyrir bensíni á
næsta stað sem við spiluðum
á, kannski smávegis mat -
einstaka sinnum bjór. Og svo
koll afkolli.
útlendingar sem sáu okkur og heyrðu hafi
líka verið bara nokkuð ánægðir. En þetta var
strembin ferð. Við keyptum okkur sendi-
ferðabfi og svo var bara keyrt af stað og spil-
að. Aurarnir dugðu fyrir bensíni á næsta stað
þar sem við spiluðum, kannski smávegis mat,
einstaka sinnum bjór. Og svo koll af kolli.
Þetta var ekta táfýluferð. Bókstaflega. Ein-
hvern tímann vorum við í húsnæðisvand-
ræðum í Kaupmannahöfn og lágum fimm í
svefnpokum í litlu herbergi. Það var bankað á
dyrnar og Ríkharður Örn Pálsson, sem þá var
í Kaupmannahöfn, rak inn nefið en hörfaði
allsnarlega út aftur vegna gríðarlegrar táfýlu í
kompunni. Svona er nú glamúrinn í tónlist-
inni.“
Tómas lýsir næturlöngum bflferðum þvers
og kruss milli helstu borga Skandinavíu á til-
viljanakenndu tónleikaferðalagi þar sem
skipulagið var í mesta lagi örfáa daga fram í
tímann og réðst mest af staðsetningu vina og
kunningja hér og þar á Norðurlöndunum.
Tómas glottir:
„Við keyrðum eina sautján þúsund kfló-
metra á fjórum mánuðum. Ég man við vor-
um mjög grimmir. Höfðum ekki efni á að
gista á hótelum svo að við herjuðum mis-
kunnarlaust á íslendinga á þessum stöðum,
námsfólk yfirleitt, og tókum hús á því -
neyddum það til að taka við okkur. Við vor-
um orðnir samviskulausir hústökumenn -
eiginlega alveg hættir að biðja nokkurn mann
um gistingu heldur hringdum bara og sögð-
umst vera á leiðinni. Breyttumst í sígauna og
flökkulýð. Svo urðum við blankir og þurftum
að hundskast heim, enda þótt allir staðirnir
sem við spiluðum á vildu ólmir fá okkur aft-
ur. Við seldum því bflinn og áttum þannig
nóg fyrir fargjaldinu heim. Einn okkar átti
líka þriggja mánaða dóttur á íslandi sem
hann hafði aldrei séð."
Kræfir karlar, gamlir og gramir
Á tónleikadagskrá Stuðmanna er eitt lag úr
smiðju Þursaflokksins, lag sem hinir annars
ágætu söngvarar, Egill og Ragnhildur, telja
aldrei í heldur eftirláta Tómasi samkvæmt
áralangri hefð. Þetta er lagið Jón var kræfur
karl og hraustur, pönkslagari sem Tómas
syngur, rymur og öskrar gjarnan sem upp-
klappslag. Mér leikur forvitni á að vita hvern-
ig það kom til að Tómas eignaðist - líkt og
Ringo með A Little Help From My Friends -
„sitt" lag.
„Þetta er sennilega eitt af örfáum lögum í
íslandssögunni sem aldrei hefur verið æft.
Það má ekkert æfa svona lög. Þetta varð til