Dagblaðið Vísir - DV - 09.08.2003, Qupperneq 24

24 DVHBLGARBLAÐ LAUGARDAGUR 9. ÁGÚST2003
Matur og vín
Umsjónarmenn:
Gunnþóra Gunnarsdóttir, gun@dv.is
Arndís Þorgeirsdóttir, arndis@dv.is
Kartöflujurtin er afsömu ætt og tómataplantan og er einnig skyld tóbaksplöntunni. Hún er ættuð frá Suður-Ameríku.
Frá inkunum ífjalllendi Perú bárust þær með Spánverjum til Evrópu um mlðja sextándu öld. Fyrst ístað var kartaflan
ræktuð tll skrauts en í lok 18. aldar voru kartöflur orðnar algengt fátækrafæðl víðast hvar í Evrópu. iúðvík sextándi
ræktaði kartöflur. Hann hafðl vopnaðan vörð um garðinn á daginn og það vaktiáhuga almennings á tegundinni.
Hér á landi voru kartöflur fyrst ræktaðar á Bessastöðum árið 1758 en séra Björn Halldórsson í Sauðlauksdal hóf
skipulega ræktun á þeim tveimur árum síðar. Kartöfluræktun varð þó ekki almenn á landinu íyrr en á síðari hluta 19.
aldar en allar götur síðan hafa kartöflur verið algengasta grænmetið á íslandi. Fjölmörg afbrigði eru til afkartöflum.
Meðalþeirra algengustu hér á landi eru gullauga, rauðar íslenskar, helga og premier. Kartöflur eiga að geymast á
svölum, þurrum og dimmum stað en ekki íplastpoka. Þær á að sjóða sem styst, einkum meðan þær eru nýjar.
Kjarnafæði sem hægt erað
matbúa á marga vegu
„Kartöflur eru mikið kjarnafæði
og hægt að matbúa þær á marga
vegu en ég ætla bara að nefna tvær
mjög einfaldar aðferðir til að búa til
góða rétti úr þeim,“ segir Ásbjöm
Pálsson, veitingastjóri á Ruby
Tuesday. Staðurinn er með amer-
ísku yfirbragði og Ásbjörn segir
kartöflur stóran part af amer-
ískri matargerð. Kartöflur séu
mjög mikið notaðar á Ruby
Tuesday, bæði sem þykk-
ingarefni í súpur og sósur,
kartöflusterkju í kjúklinga-
rétti og svo séu endalausir
möguleikar í meðferð
þeirra. Hann nefnir kart-
öflusalöt, súpur, fylltar kart-
öflur, kartöflukökur, kartöflu-
mauk með osti og án osts, með
sykri og með múskati. Ásbjörn
kveðst að sjálfsögðu fagna nýju ís-
lensku kartöflunum sem komnar
séu á markað en þar sem hann
þurfi risastórar kartöflur í suma af
sínum réttum, allt upp f 300
gramma flikki, þá verði hann að
bfða enn um sinn eftir að þær fs-
lensku hafi náð þeirri sprettu. Að
lokum býður hann lesendum DV
að njóta vel.
Djúpsteikt kartöfluhýði með
osti og beikoni
3 bökunarkartöflur
ca 1 bolli rifinn ostur
(Cheddar og Maribo)
1/2 bolli beikonkurl
1/2 bolli sýrður rjómi
Bakið kartöflurnar í ofni við 200
gráður í ca 1 klst. og kælið þær síð-
an. Er þær hafa kólnað eru þær
skornar í íjóra bita og tekið sem
mest innan úr þeim með hníf eða
skeið. Djúpsteikið þá hýðið þar til
það er orðið gullbrúnt að lit. Takið
það þá upp úr feitinni, þerrið og
kryddið með kartöflukryddi, raðið
á ofnplötu og stráið ostinum og
beikoninu yfir. Hafið þessa báta
síðan undir heitu grillinu í ofninum
í ca tvær mfnútur. Berið fram með
sýrðum rjóma.
Gratineraðar franskar með
beikoni (cheese fries)
300 g franskar kartöflur
ca 1 bolli rifinn ostur (Cheddar
og Maribo)
1/2 bolli beikonkurl
1 /2 bolli sýrður rjómi
1 /2 bolli Ranch-dressing
Djúpsteikið frönskumar þar til
þær em stökkar og gullnar á lit.
Þerrið og kryddið með kartöflu-
kryddi, setjið í eldfast mót eða á
disk sem þolir vel hita, stráið osta-
blöndunni og beikoninu yfir og
setjið undir heitt grillið í ofninum í
ca tvær mínútur. Berið fram með
sýrðum rjóma og Ranch-dressingu.