Dagblaðið - 26.02.1979, Blaðsíða 14

Dagblaðið - 26.02.1979, Blaðsíða 14
14 DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 26. FEBRÚAR 1979. ...... BIAÐIÐ fijálst, áháð dagblað Útgefandk DagblaðU) hf. Framkvœmdastjóri: Svalnn R. Eyjólfsson. Rhstjóri: Jónas Kristjónsson. Fréttasfjóri: Jón Birgir Pétursson. Rhstjómarfultrúi: Haukur Halgason. Skrifstofustjóri ritstjómar Jóhannas RaykdaL íþróttir HaUur Sknonarson. Aóstoóarfróttastjórar AUi Stoinarsson og Ómar Valdh marsson. Manningarmól: Aðaistainn ingótfsson. Handrtt Ásgrimur Póisson. Blaðamenn: Anna Bjamason, Asgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stafónsdóttir, Gissur Sigurös- son, Gunnlaugur A. Jónsson, Hallur Hallsson, Halgi Pótursson, Jónas Haraldsson, ólafur Gairsson, Ólafur Jónsson. Hönnun: Guðjón H. Póisson. Ljósmyndir Ámi Póll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Höröur VMhjólmsson,' Ragnar Th. Sigurös- son, Sveinn Þormóðsson. Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaidkeri: Þróinn Þorieifsson. Sökistjóri: Ingvar Svelnsson. Dreifing- arstjóri: Mór E.M. Halldórsson. Rltstjóm Slðumúla 12. Afgreiösla, óskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverhohi 11. Aðalsimi blaðsbis er 27022 (10 llnur). Áskrtft 2500 kr. ó mónuði innanlands. i lausasöki 125 kr. elntakiö. Satning og umbrot Dagblaðið hf. Slðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 10. k Óskhyggja stöðvuð Kostnaður við heilsugæzlu hefur ekki aðeins vaxið gífurlega á undan- förnum árum. Hann hefur aukizt langt umfram vöxt þjóðartekna á sama tíma. Þá þróun þarf að stöðva, svo að hér eftir eflist heilsugæzla í takt við þjóðarhag. Gárungar hafa. sýnt talnaleiki um, hvenær kostnaður við heilsugæzlu fari upp fyrir þjóðartekjur og hvenær þjóðin skiptist endanlega í tvær stéttir, hina sjúku annars vegar og starfsfólk við heilsugæzlu hins vegar. Öllu gamni fylgir nokkur alvara. Við sjáum nefnilega ýmis dæmi um, að einstaka ráðamaður í heilsugæzlu kunni sér ekki lengur hóf í hugmyndum um útþenslu hennar. Þeir vilji enn auka hraðann í framúrakstri þessa geira þjóðarútgjaldanna. Peningaflóðið í heilsugæzlu síðustu tvo áratugina er ekkert dæmi um, hvað þjóðarbúið ráði við á venjuleg- um tímum og krepputímum. Uppgangstímanum hafa fylgt ótrúlegar framfarir í heilsugæzlu, sem við búum nú að, þegar syrtir í álinn. Því er eðlilegt, að menn, jafnt innan heilsustétta, sem utan, vilji stinga við fótum, þegar þeir sjá hrika- legar hugmyndir um heilsugæzlustöð í Breiðholti og geðdeild við Landspítalann, svo að tvö grófustu dæmin um óhófið séu nefnd. Heilsugæzlustöðin í Breiðholti á að vera helmingi stærri en hliðstæðar stöðvar fyrir jafnmarga íbúa annars staðar í borginni. Þar á að vera einkaaðstaða, jafnvel tvö herbergi á mann, fyrir mýgrút sérfræðinga og ráðgjafa, sem líta inn klukkutíma á dag. Þessi stöð hefur ekki verið samþykkt og verður það tæpast, úr því að sparnaðartilhneiginga er í tæka tíð farið að gæta í opinberum rekstri. Hitt óhófsdæmið er hins vegar að verulegum hluta tilbúið til notkunar. Gert er ráð fyrir, að rými á sjúkling á hinni nýju geðdeild Landspítalans verði 112 fermetrar í stað 32 fermetra á öðrum deildum sjúkrahússins. Fer þar mest fyrir gífurlegu athafnaplássi yfírmanna og sérfræðinga deildarinnar. Hafa ber þó í huga, að lengi fram eftir góðæri síðustu tveggja áratuga dróst þjónusta við geðsjúka aftur úr öðrum þáttum heilsugæzlu. Það er án efa á þeim forsendum, að Tómasi Helgasyni yfírmanni hefur tekizt að dáleiða Jónas Haralz, formann bygginganefndar Landspítalalóðar. Utkoman er sú, að árum saman hefur stöðvazt stækkun Landspítalans á öðrum sviðum, nema sú sem Happdrætti Háskólans kostar. Ennfremur er fyrirsjá- anlegt, að stöðnunin gildi enn um hríð. Geðdeildin sog- ar allt til sín. Ekki má gleyma, að á siðustu árum hefur aðstaða geðsjúkra skánað verulega. Miklar aðgerðir í þágu áfengisjúklinga hafa létt verulega á sjúkrarými geðsjúklinga. Með nýju geðdeildinni við Land- spítalann fer þjónusta á þessu sviði fram úr þjónustu á mörgum öðrum sviðum heilsugæzlu. Það er því eðlilegt, að læknar Landspítalans vilji fá að nýta víðáttur geðdeildar að hluta til annarra þarfa, sem eru orðnar svo brýnar, að stappar hreinu öngþveiti. Þeir eru ekki að níðast á geðsjúkum, heldur að biðja um jafnvægi í þróun heilsugæzlu. Þeir tímar eru framundan, að ekki er unnt að fara eftir villtustu óskhyggju í einstökum þáttum heilsugæzlu. Það kæmi bara niður á öðrum þáttum hennar, þvi að þjóðin mun tæpast auka útgjöld til heilsugæzlu umfram aðra útgjaldaaukningu á næstu árum. ✓ Matreitt handa gest- um ólympíuleikanna Þá fjórtán daga sem 22. ólympíu- leikarnir standa yfir mun Moskva daglega þurfa að sjá a.m.k. 100 þús- und erlendum gestum og álíka fjölda sovézkra ferðamanna fyrir mat. Borgin mun einnig þurfa að matreiða handa mörgum þeirra 200 þúsund lánsömu Moskvubúa, sem fá munu miða á ólympíuleikana-. Með tilliti ti! alls þessa er unnið að því að fjölga mikið matsölustöðum í borginni og á að auka sætafjölda þeirra um 70 þús- und fyrir leikana. Verður það vel- komin viðbót við þau 55 þúsund sæti sem fyrir eru i matsölustöðum, kaffi- húsum og matstofum hótela, mótela, tjaldstæða og gististaða í Moskvu. Starfslið þjálfað TU-168 er ekki ný gerð af sovézk- um þotum. Það er skammstöfun á nýjum starfsfræðsluskóla nr. 168, sem nýlega tók til starfa í Moskvu og stofnaður var vegna komandi ólympíuleika. Nemendur geta sér- hæft sig þar i þrem greinum; sem þjónar er tala nokkur erlend tungu- mái, sem yfirmatreiðslumenn, sem eru vel heima í mataræði þjóða Sovétríkjanna og erlendra þjóða, og sem bakarar. Sem stendur er skólinn að hefja þjálfun þjóna, yfirþjóna og hótelstarfsliðs fyrir Intourist. Nýjar kennslustofur sem ekki hafa áður þekkzt í starfsfræðsluskólakerfinu hafa verið teknar i notkun í TU-168, s.s. ,,ævinga”bar, kennslustofa í „vínfræðum” og kennslustofa í gerð reikninga. Skólinn er einn af sex starfs- fræðsluskólum í Moskvu, sem þjálfa starfslið matsöluhúsa vegna komandi ólympiuleika. Reiknað hefur verið út, að vegna ólympíuleikanna sé þörf á 22.000 viðbótaryfirmatreiðslu- mönnum, þjónum og bökurum. Þeir verða ekki aðeins þjálfaðir í starfs- fræðsluskólum, nýjum og gömlum. T.d. munu stúdentar við Plekjanov- hagfræðistofnunina aðstoða við framreiðsluna. Fyrir nokkrum árum, er stúdentar stofnunarinnar fréttu að Moskva hefði verið valin til þess að sjá um ólympíuleikana 1980, skoruðu þeir á stúdenta við aðrar menntastofnanir í Moskvu að fylgja fordæmi sínu og skipuleggja sérstakar stúdentasveitir til matreiðslu og framreiðslu fyrir gesti og þátttakendur í leikunum. Tæknideild stofnunarinnar hóf að þjálfa yfirþjóna en viðskiptadeildin þjóna. Stúdentar sóttu af kappi tima í erlendum tungumálum, sem skipu- lagðir voru í því skyni aðbrjóta niður málhindrunina á milli gestgjafa og gesta. Þvi má bæta við, að nálega 600 sér- fræðingar í matreiðslu og fram- reiðslu munu koma frá öðrum borg- um og aðstoða við leikana. Matreiðsla við allra hæfi „Fjölbreytni og tilbreytni rétta er einkennandi fyrir rússneska matar- gerð, bæði heitra og kaldra kjöt- og fiskrétta, sveppa- og grænmetisrétta svo og drykkjarfanga,” sagði Vjat- sjeslav Nosov, yfirmaður veitinga- hússins Tsentralní í Moskvu, sem Moskvubúar þekkja vel undir heitinu rússneska eldhúsið. „Hér er t.d.mat- seðill fyrir einn dag, sem á eru 30 kaldir og 8 heitir forréttir, 13 heitar og 5 kaldar súpur, 10 fiskréttir og fimmtán kjötréttir auk ellefu fugla- kjötsrétta. Þá höfum við blini, pir- ogi, rastegai, kulebjaki og að sjálf- sögðu eftirrétti.” „Það er ekki svo erfitt að læra fljótt að búa til nýja rétti,” segir Nosov að lokum. „Það er nóg að hafa uppskrift og allt efni sem til þarf. Við matreiðslusérfræðingar i Moskvu söfnum einnig að okkur er- lendum mataruppskriftum fyrir ólympíuleikana." í Moskvu eru mörg sérhæfð mat- söluhús er bjóða gestum sínum er- lenda rétti. Meðal þeirra eru staðir eins og Havana, Budapest, Búkarest, Belgrad, Sofia, Varsjá, Berlín, Pek- in, svo og Aragvi, Uzbekistan, Bakú, Ararat og Turkmenia, sem sérhæfa sig í mataræði sovétlýðveldanna í Mið-Asíu og Kákasíu. Innréttingar í veitinga- og kaffi- húsum í Moskvu endurspegla sérein^ kenni þeirra. Hin nýju eru hönnuð samkvæmt þessu. Um tuttugu kaffi- hús verða endurgerð í gömlum rúss- neskum stíi fyrir ólympiuleikana. Meira en 10 milljónum rúblna hefur verið varið til endurnýjunar 150 al- mennra matsöluhúsa í Moskvu. Matseðill fyrir ólympíuleikana Aðalmatsölustaðurinn á ólympiu- leikunum 1980 verður að sjálfsögðu í ólympíuþorpinu. Veitingahúsið þar, fjórar matstofur og kaffistofur og mjólkurbar munu samtímis geta af- greitt mat til handa 5000 iþrótta- mönnum. Verksmiðja, sem getur framleitt 25 tonn af matvælum á dag og undir- búið hina ýmsu rétti handa keppend- unum er nú i smiðum í þessu nýja íbúðahverfi, sem Moskvubúar munu flytjast í eftir leikana. Einnig er verið að reisa íbúðarhús, menningarstofn- anir og matsölustaði. Matreiðsluráð almenningsmatsölu- staða í Moskvu hefur nú unnið í meira en heilt ár að þvi að setja saman matseðil fyrir keppendur á leikunum. Hann er saminn í samein- ingu af stjórnendum leikanna, vís- indamönnum, íþróttamönnum, þjálfurum og læknum. Það var fyrst fjórða tiliagan sem var talin nægilega góð til þess að leggja fram tii loka- endurskoðunar fyrir sérfræðinga matvælastofnunar Sovétríkjanna, læknaakademíunnar, líkamsræktar- stofnunarinnar, skipulagsnefndar OL-80 og sovézkra stjórnvalda. Allar tillögur þeirra og viðbætur hafa verið teknar til greina. Skipulagsnefndin lagði það t.d. til að forréttir yrðu ;kki aðeins hafðir við hádegisverð, eins og venja er i Sovétrikjunum, heldur og við morgunverð og kvöld- verð, eins og venja er í sumum öðrum löndum. Á ólympíumatseðlinum mun dag- lega mega velja á milli um 30 rétta, og verður enginn þeirra tvisvar á boð- stólum þær 2 vikur sem leikarnir standa yfir. A matseðlinum verður getið um hitaeiningamagn og efna- samsetningu hvers réttar. Ólympíumatseðillinn mun veita mönnum góða hugmynd um rúss- neskt mataræði, um þjóðlega rétti sovézku lýðveldanna og um þjóðlega rétti í mörgum öðrum löndum. For- ráðamenn leikanna hafa einnig hugs- að fyrir matarpakkamatseðli. íþróttamenn, sem fara til æfinga utan ólympíuþorpsins, geta valið um þrenns konar hádegisverð með kjöt- og fiskréttum, köldum forréttum, grænmeti, ávöxtum og drykkjarföng- um. Og að sjálfsögðu hafa verið gerðar sérstakar ráðstafanir vegna ólympíuviðburða eins og t.d. mara- þonhlaupsins, þar sem keppendur þurfa á hressingu að halda meðan á hlaupinu stendur. Handa þeim hefur verið búið til sérstakt ólympíukex, sem inniheldur mikið af eggjahvítu- efnum, svo og drykkirnir ólympiada og Spartakiada. Þá má geta þess, að ráðgerð er að- staða til þess að íþróttamenn frá fjar- lægum löndum geti, ef þeir æskja þess, matreitt sjálfir í ólympíuþorp- inu hina óvenjulegustu rétti ef nauð- syn krefur, með hjálp sovézkra mat- reiðslumanna. Leninleikvangurinn í Sovctríkjunum.

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.