Dagblaðið - 26.02.1979, Síða 16

Varmaskiptar —
Verðkönnun
Hitaveitá Þorlákshafnar óskar eftir verðum á
varmaskiptum fyrir íbúðarhús:
A. fyrir ofnakerfi
B. fyrir neyzluvatn
Gögn eru afhent á verkfræðistofunni Fjöl-
hönnun hf. Skipholti 1, R. Sími 2606].
Skilafrestur er til 5. marz 1979.
Sveitarstjóri ölfushrepps.
BJÖRTU
HLIÐAR
VETRARINS
Byrjendaskíði, 1.120 cm, verð 7.650.
Skíðasett með öryggisbindingum, 1. 80—90
cm, verð 22.500.
Smelluskíðaskór, verð 12.500.
Skíði, 140—180 cm, öryggisbindingar fyrir
börn og fullorðna, stafir og fl. og fl.
Hjá okkur er alltaf útsala, sendum í póstkröfu.
SPORMARKAÐURINN
Grensásvegi 50, sími 31290. — Opið kl. 10—6.
Athugið. Tökum skíðavörur í umboðssölu.
* Allar
gerðir
af stigum
* Handrið
* Málmsmíði
til
innréttinga
•Þessi
hringstigi
til sýnis
á verkstæði
okkar til
mánaðamóta
* Opið laugardaga

Skipasundi 14 — Sími 83050.
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 26. FEBRÚAR 1979.
Kjallarinn
. með brotthvarfi
í þágu þorksins
__________J
Ólafur Karvel Pálsson
þótt efnahagslegur ávinningur kunni
að vera einhver vegna meiri af-
rakstursafhverjum þorski.
Sé litið á þorskafla okkar á
siðustu árum kemur í ljós að hann
hefur aukist síðan Bretar yfirgáfu
miðin úr 281 þúsund tonni 1976 í 330
þúsund tonn 1977 og nálægt 315
þúsund tonn á síðasta ári. Afli út-
lendinga var 68 þúsund tonn Í976 og
um 10 þúsund tonn síðustu 2 árin.
Það svigrúm, sem skapaðist með
brotthvarfi Breta, var því ekki nýtt
til þess að hefja til vegs þá stjórnun
sem haldið hafði verið á lofti út á við
heldur var skarðið fyllt um leið með
aukinni sókn íslenskra skipa.
Hafrannsóknastofnunin lagði til
á sínum tíma að hámarksþorskafli
yrði 275 þúsund tonn 1977 og 270
þúsund tonn 1978. Þessar tillögur
kröfðust smávægilegs samdráttar,
um 15—20 þúsund tonna á ári þessi 2
ár, miðað við 280 þúsund tonna afla
1976 og að útlendingar hefðu fengið
10 þúsund tonn á ári i sinn hlut.
Auðvelt er að reikna út hvernig á-
standið væri í dag og hverjar fram-
tíðarhorfurnar væru ef þessum •
tillögum hefði verið fylgt:
1. Á þessu ári hefði mátt veiða 280
þúsund tonn af þorski í stað 250
Fiskifræðileg rök eru ekki hátt
skrifuð um þessar mundir, a.m.k.
ekki meðal stjórnmálamanna. Sú var
tíðin, þegar baráttan sem útfærslu
fiskveiðilögsögunnar stóð sem hæst,
að stjórnmálamenn kunnu sér vart
læti yfir þessum dæmalaust þægilegu
fiskifræðilegu rökum. Hin ýmsu
ráðuneyti gáfu út litskrýdda
bæklinga á mörgum tungumálum um
þrengingar þorsksins og þá lífs-
nauðsyn að vér íslendingar fengjum
nú loksins frið til þess að láta skyn-
semina komast að við nýtingu þessar-
ar mikilvægu auðlindar okkar. Sú
röksemd lá í loftinu að í stað hinnar
erlendu rányrkju kæmi vísindaleg
stjórnun byggð á pottþéttum
tillögum „okkar ágætu
fiskifræðinga”.
Friðinn höfum við fengið og
höfum nú haft óskoruð yfirráð yfir
þorskstofninum í rúm 2 ár eða síðan
Englendingar yfirgáfu íslandsmið 1.
desember 1976. En hvað um nýtingu
stofnsins? Hefur í stað erlendrar
rányrkju komið „vísindaleg verndun
fiskimiða landgrunnsins” eins og
stefnumörkun landgrunnslaganna frá
1948 kveður á um eða hefur erlend
rányrkja einfaldlega vikið fyrir
innlendri?
Gripið hefur verið til ýmissa
stjórnunaraðgerða sem snerta þorsk-
veiðar. Aðgerðir þessar hafa aðallega
beinst að því að draga úr veiðum á
smáþorski og má skipta þeim í tvo
hópa. Annars vegar eru möskva-
stækkun 1976 og 1977 ásamt
aukningu á lágmarksstærð þorsks til
löndunar úr 43 cm í 50 cm og hins
vegar svæðalokanir um lengri eða
skemmri tíma. Ennfremur hafa
þorskveiðar verið bannaðar tíma-
bundið í eina til fjórar vikur á ári og
hafa þær takmarkanir einkum beinst
að togaraflotanum.
Árangur þessara aðgerða er sá að
verulega hefur dregið úr sókn í 3ja
og 4ra ára þorsk. Á hinn bóginn
hefur ekki orðið teljandi sóknar-
minnkun í eldri árganga stofnsins. Af
þessum sökum hefur heildarstofninn
enn minnkað síðan 1976 og er nú um
1200 þúsund tonn en var um 2
milljónir tonna 1970. Fiskifræðilegur
ávinningur þessara aðgerða verður
því að teljast í algjöru lágmarki enda
þúsund tonna og á næsta ári 310
þúsund tonn í stað 270 þúsund
tonna samkvæmt tillögum Haf-
rannsóknastofnunarinnar.
2. Hrygningarstofninn væri nú um
270 þúsund tonn í stað 200
þúsund tonna.
3. Með slíkri stefnu hefði hrygningar-
stofninn orðið um 400 þúsund
tonn árið 1980 og um 500 þúsund
tonn 1983.
Með vísindalegri stjómun hefði
því mótt nýta til fulls það svigrúm,
sem skapaðist við brotthvarf Breta,
til markvissrar endurreisnar þorsk-
stofnins og tryggja þannig við-
komu hans og afrakstur um ókomna
framtið og það án teljandi samdrátt-
ar í efnahag þjóðarinnar.
Þá bláköldu staðreynd að slík
stjórnun hlaut ekki náð fyrir augliti
stjórnvalda ber tvimælalaust að telja
ein alvarlegustu mistök sem stjórn-
völd hafa gerst sek um í sambandi við
stjórnun fiskveiða.
Stefnuleysi síðustu ára í fisk-
veiðimálum í heild og neikvæð
viðbrögð ráðamanna við endurtekn-
um aðvörunum varðandi rányrkju
þorskstofnsins gefa ekki tilefni til
annars en svartsýni um framtíðina.
Auk heldur eru viðbrögð ráðamanna
óhugnanleg vísbending um að þeir
hafi alls engan lærdóm dregið af mis-
tökum í stjórnun fiskveiða á síðustu
árum eða telji jafnvel að mistök hafi
hreint ekki átt sér stað í þeim efnum.
Að lokum þykir óviðeigandi að
grípa niður í samstarfsyfirlýsingu
ríkisstjórnar Ólafs Jóhannessonar,
en þar segir í grein 3.2: „Stjórnun
fiskveiða og fiskvinnslu verði endur-
skoðuð og gerð áætlun um sjávarút-
veg og fiskiðnað. Miðist hún við hag-
kvæma og arðsama nýtingu
fiskstofna án þess að þeim verði
stefnt i hættu.”
Þar sem síðari setningin orkar
nokkuð á öfugan veg þykir mér rétt
að vekja enn athygli á nýsömdu
fiskifræðilegu snakmæli oe beina bvi
sér í lagi til landsfeðranna til íhugunar
og eftirbreytni: „Það sem er gott
fyrir þorskinn er enn betra fyrir
íslendinga.”
Ólafur Karvel Pálsson
fiskifræðingur.