Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1973, Page 156

156 handritasafn einars guðmundssonar á reyðarfirði
8vo), sem hann hefur skrifað á rímur sínar af Flórentínu fögru og rímur af Attila
Húnakóngi, en báða þessa flokka átti safnið raunar fyrir með hans hendi (Lbs. 455
og 1061, 8vo og JS. 206 og 430, 8vo).
Aftur á móti átti safnið ekki rímur af köppunum Gunnlaugi ormstungu og Skáld-
Hrafni eftir Sighvat Grímsson Borgfirðing og með hans hendi, en þær eignaðist það
einmitt nú, ásamt rímum af Sneglu-Halla (Lbs. 3892, 8vo), sem áður voru til í eigin-
handarriti (Lbs. 2326, 8vo).
Hér er einnig kver með hendi Lýðs Jónssonar á Skipaskaga (Lbs. 3885, 8vo), þar
sem hann hefur skrifað rímur sínar af Álfhildi, Lykladreng, Hrakningi Jóns Olafs-
sonar og Jóni Upplendingakóngi, sem safnið átti allar fyrir í eiginhandarriti Lýðs,
nema hvað ríman af Álfhildi er sködduð (ÍB. 810 og 587, 8vo og JS. 42, 8vo).
Rímur Brynjólfs Þorsteinssonar í Bjarneyjum af Vígkæni kúahirði voru áður í eigu
safnsins, en aðeins í eftirriti. Nú rættist úr því, eiginhandarrit skáldsins var í safni
Einars (Lbs. 3854, 8vo).
Rétt er að geta eins eiginhandarrits til viðbótar, þó að ekki sé þar á ferðinni rímna-
handrit og skrifarinn hafi að vísu verið harla lítill rímnavinur. Það er handrit Magn-
úsar Stephensens dómstjóra að sálminum „Sorglegur ársdagur 3ji jóla 1820. Afmælis-
dagur okkar bróður míns amtmanns Stephensens, sem nú liggur á Líkbörum," tuttugu
og fjögur vers, pr. í Viðey 1842, í Grafminningum og erfiljóðum, og fjögur síðustu
versin pr. að Magnúsi látnum, 1833.
Handritin í Einarssafni eru víða að af landinu, en Einar sagðist hafa fengið þau
flest hjá fornbókasölum í Reykjavík og oftast goldið verð fyrir. Ýmsar sveitir eiga hér
sína fulltrúa. Sum handritanna hafa verið í eigu manna, sem fátt áttu annarra hóka,
önnur í eigu safnara og bókagerðarmanna. Svo er t. d. um þau handrit, sem runnin
eru frá Jóni Jónssyni í Simbakoti á Eyrarbakka. Jón var fróðleiksmaður ágætur og
viðaði að sér bókum og handritum víða að. Sjálfum var honum ekki sýnt um skriftir,
en hann hélt aftur á móti oft skrifara til þess að rita eftir handritum, sem hann fékk
lánuð með það fyrir augum, stundum langa vegu. Hann hafði um sig eins konar skrif-
arahirð, og má þar nefna hirðmenn eins og Eirík Pálsson í Simbakoti, Eyjólf Sigurðs-
son á Kaðlastöðum, Gunnar Jónsson í Langholti á Meðallandi, Magnús Teitsson á Eyr-
arbakka, Ólaf Sigurðsson í Naustakoti, Sigurð Gíslason í Eyvakoti og Þorstein Hall-
dórsson á Litlu-Háeyri. Hvaða höfðingi er ekki fullsæmdur af slíkum hirðmönnum
með stílvopn í stað sverða? Og þeir skrifuðu sögur og rímur, rímur og sögur, og stöku
kvæði og vísur fá að fljóta með, svona rétt til þess að nýta pappírinn sem bezt. Síðan
hefur Jón látið binda handritin, flest í svart strigaband, og lánað þau gegn vægu gjaldi,
svolítið upp í skrifaralaun. En hirðmennirnir og höfðingi þeirra féllu í valinn, og bæk-
urnar og handritin tvístruðust að honum látnum, og „sumu hefur hann tapað í lán-
um.1'1 Jón dó árið 1912, og allar götur síðan hafa handrit úr safni hans verið að tín-
ast í Landsbókasafn, rétt eins og þau hafi fengið sig fullsödd á að vera úti um hvippinn
1 Bergsætt II, Reykjavík 1966, bls. 102, sbr. útg. 1933, bls. 372.