Vísbending - 18.12.2003, Blaðsíða 27

þeir halda áfram að starfa á markaðinum og það þýðir bara að
kálið sem ég kaupi verður aðeins dýrara. Eg hef ekki gert neitt af
mér en ég er sektaður. Þetta er allt á einhverjum röngum forsend-
um gert og þarf að hugsa upp á nýtt.
Matvörumarkaðurinn er meira og minna að frjósa saman í eina
heild, Samkeppnisstofnun virðist ekki hafa áhuga á því máli sem
er furðulegt og ég hef aldrei botnað í hvernig á því stendur. Þar á
að vera hörkusamkeppni, það skiptir fólkið í landinu mjög miklu
máli. Mér finnst menn vera á röngu róli í þessu öllu saman. Það
er ekki við aðra að sakast en okkur sjálfa og þess vegna verðum
við að líta í eigin barm og velta fyrir okkur hverju við þurfum að
breyta þannig að þetta verði virkt. Menn hafa enda spurt; í hvaða
samkeppni er Samkeppnisstofnun?
Svifaseinar eftirlitsstofnanir
Það er ekki vafi á því að eftir að markaðurinn varð frjáls og við-
skiptaleg landamæri nánast hurfu þá eru þær stofnanir hér sem
eiga að sjá til þess að lögum og reglum sé fylgt, s.s. Fjármálaeft-
irlitið, Ríkislögreglustjóri, Skattrannsóknarstjóri, Skattstofa og
slíkir aðilar, mjög á eftir tímanum. Þeir sem starfa á markaðinum
eru afar fljótir að finna nýjar leiðir sent hið gantla kerfi veit varla
út á hvað ganga. Eftirlitsaðilarnir halda bara áfrant að eltast við
tuttugu og ftmm kallinn hér og þrjátíu kallinn þar hjá Jóni og
Gunnu sem er mjög ósanngjarnt ef það er síðan raunin að stórar
upphæðir fljóta framhjá eftirlitinu. Ekki þannig að ég vilji að
menn séu að eltast við alla hluti og gefa sér fyrirfram að menn séu
að fara út fyrir öll mörk. Það er samt enginn vafi að þessi tilbrigði
eru til eins og í hinum stóru skattamálum, þar sem menn eru að
reyna að fela þetta allt saman með tengslum sfnum við útlönd.
Þeir ganga á svig við allar þær reglur sem hér gilda af því að eftir-
litsstofnanirnar eru litlar og fámennar og hafa ekki náð að fylgjast
eins hratt með breytingum og þeir sem starfa á markaðinum. Eng-
inn vafi leikur á að í þeim efnurn þurfum við að styrkja okkur og
erum reyndar byrjuð á því. Fjármálaeftirlitið er að styrkjast og það
er í æ nánara samstarfi við aðrar slíkar stofnanir í löndunum í
kringum okkur.
Afskipti ríkisvaldsins
Það er auðvitað rangt, sem hér hefur verið haldið fram, að við
séum með óvenjumikil afskipti af fyrirtækjum, það er öðru nær,
því við höfum gætt ntjög hófs í þeim efnum. Ylirvöld hafa rann-
sakað mál nokkurra fyrirtækja og kannski gert það í sumum til-
vikurn of gassalega, það má vel vera, en það er miklu oftar og
harðar á þessu tekið annars staðar í veröldinni. 1 Bandaríkjunum
eru menn leiddir út í handjárnum ef svo ber undir og dórnar eru
oft stórir og þungir. Þegar hið nýja mál Kaupþings-Búnaðarbanka
Matvörumarkaðurinn er
meira og minna að frjósa
saman í eina heild,
Samkeppnisstofnun virðist
ekki hafa óhuga á því móli
sem er furðulegt og ég hef
aldrei botnað í hvernig á
því stendur.
kont upp þá var það það fyrsta sem menn sögðu að enginn annar
forsætisráðherra myndi skipta sér af slíkum málum með þeim
hætti sem ég gerði. Þremur dögum seinna kom Göran Persson
fram með alveg sömu sjónarmiðin í Svíþjóð og ég hafði haldið
fram hér. Það var einmitt talað um að þeir sem væru farnir að
starfa í Svíþjóð upplifðu allt annan anda í viðskiptalífmu, þar væri
enginn svona hálfgalinn forsætisráðherra á ferðinni. Það eru auð-
vitað látalæti að segja að við höldum hér fastar utan um þetta en
annars staðar, það er ekki svo. Þar sem þessi ágætu aðilar eru að
starfa annars staðar, teljast þeir til smáfyrirtækja og kannski þess
vegna vekja þeir ekki mikla athygli. En hér á landi teljast þeir til
stórfyrirtækja margir hverjir og fara ekki alveg eftir leikreglum,
það er það sem maður kann ekki að meta. Ekki þeina vegna held-
ur vegna þess að það hefur vond áhrif á framtíð markaðarins.
Eg trúi því að lipur og lifandi markaður sé til hagsbóta fyrir
mig, þó að ég sé ekki í viðskiptum, eins og fyrir allan almenning.
Þannig er mér þvert um geð að þurfa að blanda mér í slíka hluti,
hins vegar tel ég mér það skylt þegar einhverjir menn eru að reyna
að eyðileggja það andrúmsloft sem hér hefur skapast og skemma
það sent menn hafa verið að byggja upp. Þeir kunna sér ekki hóf
og fara ekki eftir reglunum. Eg tala nú ekki um þegar menn eru
farnir að brjóta lög.
Sterkt ríkisvald á þröngu sviði
Ég er þeirrar skoðunar að ríkisvaldið eigi ekki að vera að vasast í
mörgum hlutum. En þar sem það þarf að beita sé þá á það að vera
sterkt og kraftmikið og sjá urn sína hluti af skörungsskap. Ríkis-
vald sem er hikstandi og hikandi er öllum til bölvunar. Sarna á við
um ríkisvald sem telur sig vera allt til alls.
Ég vil sjá sterkt ríkisvald á þröngu sviði, þ.e.a.s. ég vil ekki hafa
gerviríkisvald sem dreifist yfir allt og er engum til gagns. Ég vil
til dæmis að lögreglan sé ekki að skipta sér um of af mannlífmu.
Ég hef meðal annars efasemdir um að lögreglan eigi að hafa heim-
ild til að stöðva bifreiðar án þess að hafa sérstakt tilefni til þess,
slíkar aðgerðir bera einkenni lögregluríkis. Ökumenn verða að
hafa ekið skakkt, verið ljóslausir eða eitthvað þess háttar til þess
að lögreglan geti stöðvað þá. Ég vil að lögreglan sé ekki að skipta
sér af málunt nema ástæða sé til en þá verða menn líka að gera það
almennilega og fylgja því fast eftir og ekki gera mannamun í þeint
efnum og taka bara litlu kallana alla tíð. Með sarna hætti vil ég að
skattalögin séu skýr og klár, menn séu sem allra mest látnir í friði
og þeim treyst en jafnframt að skattayfirvöld gefist ekki upp að
eiga við þá sem geta ráðið her endurskoðenda og lögfræðinga til
að verja sig og eru jafnvel svo yfirþyrmandi öflugir að stofnanirnar
ráða ekkert við þá. Ég vil hafa sterkt og ábyrgt ríkisvald og hafa
það á þröngu sviði. Skipta sér af því sem máli skiptir en vera ekki
ofan í hvers manns koppi.
27