Frjáls verslun - 01.02.1961, Qupperneq 34
ÚR GÖMLUM RITUM
Um húsagjörð
Gjörbylting hefur orðið í húsakosti landsmanna síðustu áratugina, bæði í sveit og
við sjó. Það er því ekki ófróðlegt að lesa hugleiðingar iðnaðarmanns fvrir réttum 70
árum um, hvernig reisa skuli hentugt íbúðarhús í sveit. Og svo vel á að ganga frá
þakinu, að eigi þurfi að vera ofn í baðstofunni! — Eftirfarandi grein er tekin úr „Isa-
fold“, 4. febriiar 1891. — Kétt er að gela þess, að alin er sama sem tvö fet.
Nokkrar ritgjörðir í síðasta árg.
Isaf. um húsabætur hafa hvatt
mig til að láta skoðun mína í ljós
á þessu máli.
Mikil er þörfin á að bæta húsa-
kynni manna; það er enginn vandi
að sjá það; en hitt er meiri vandi,
að ráða bót á því á hagfeldan hátt
og sem ódýrast, og því álít jeg
mjög gott, að margir skynberandi
menn í þeirri grein vildu taka til
máls um þetta mikilsvarðandi at-
riði.
Það er mikill vandi, og að jeg
held óvinnandi vegur, að gefa
eina reglu, sem eigi alstaðar við,
fyrir byggingu sveitabæja. Til
þess eru margar orsakir, ekki sízt
mismunandi vegalengd í kaupstað
og aðflutningur á ýmsum efnum,
er til bvgginga þarf, og verða
menn því að fara cptir því sem
hver og einn sjer sjer fært, við-
víkjandi kostnaði og öðrum erfið-
leikum.
Steinbygging er vitanlega var-
anlegust; en af þvi jeg er viss um,
að víða hagar svo til, að menn
treystast ekki til að leggja út í
að byggja úr steini, helzt af því
að grjót er víða svo slæmt, og
sumstaðar ekki hægt að kljúfa
það, og af því leiðir að steinbygg-
ing ofan jarðar er mjög miklum
erfiðleikum bundin, þar sem vegg-
urinn verður að hafa nokkurn veg-
inn jafna þykkt, en það er óhægt
úr slæmu og illa löguðu grjóti, þá
ætla jeg að tala meira um húsa-
gerð af timbri.
Jeg álít, að hús, sem er 12 álnir
á lengd og 10 álnir á breidd, með
1% áln. háu porti, yrði nóg fyrir
sveitaheimili, þó í stærra meðal-
lagi væri. Iíúsið skyldi vera þann-
ig byggt, að kjallari væri undir því
öllu, hann hólfaður í tvennt þvers
um, og taki annar parturinn 3
álnir af lengdinni, en hinn 7 álnir,
að innanmáli. Minni parturinn
skal tilheyra búrinu, en hinn stærri
vera í stað skemmu, og á honum
útidyr. Kjallarinn skal vera 1 alin
upp úr jörð, svo vel megi koma
fyrir gluggum. Hann skal hlaðinn
úr grjóti og lagður í kalk, eða
límdur með steinlími (sementi)
utan og innan. — Engum vil jeg
ráða til að hlaða kjallara úr torfi
og grjóti, því reynslan hefir sýnt,
að það eru hinir ótraustustu vegg-
ir. Jeg gjöri ráð fyrir álnarþykk-
um kjallaravegg, ef grjótið er
slæmt, en sje það hentugt, má hafa
hann þynnri, frá 12—16 þuml.
Aðaldyr skulu vera á miðri
framhlið hússins og 2 gluggar út
frá þeim hvorumegin. Andyri (for-
stofa) skal vera 2 álnir á breidd
og 4 álnir á lengd, inn í breidd
hússins; af því innanverðu skal
hólfa eina alin og setja þil fyrir
með liurð á. Þessi klefi skal vera
fataskápur.
I öðrum enda hússins er ætlazt
til að sje stofa er taki 5 álnir af
lengd hússins, og öYo alin af breidd
þess; með fram hinni hliðinni á
að vera svefnherbergi er taki 3V2
alin af breidd hússins og 4 álnir af
lengd þess, og einn gluggi á hlið-
vegg þess herbergis.
A þessari hlið hússins, sem er
bakhliðin, skal hafa dyr 41/* áln.
frá þeim enda þess, er jeg talaði
síðast um; inn af þeim andyri (for-
stofa) V/o al. af lengd hússins, og
3V2 alin af breidd þess, og í þessu
andyri skal vera stigi upp á lopt-
ið.
í hinum enda hússins skal vera
búr og eldhús, þannig að búrið
sje á Icngd 5 álnir, og eins á breidd,
eldhúsið á lengd 6V2 alin, og á
breidd 5 álnir.
Reykháfur, hlaðinn úr múr-
steini, 18 þuml. á hvern veg, standi
í miðju húsinu, svo hægt sje að
koma í hann pípum frá ofni og
eldávjel.
Dyr skulu vera úr aðnl-andyr-
inu inn í stofuna og milli hennar
og svefnherbergisins og milli þess
og bakdvra-andyrisins, og milli
þess og eldhússins, og milli búrs
og eldlniss og úr búrinu fram í
aðalandyrið.
Stigi skal vera úr búrinu ofan
í þann hluta kjallarans, er því
tilheyrir.
Tveir gluggar skulu vera á
hverjum gafli hússins uppi, og
einn á þakinu öðrumegin. Lopt-
inu, sem sje baðstofa, mætti skipta
þannig, að þilja af í öðrum end-
anum eitt eða tvö herbergi, hvort
sem hentugra þætti.
Á gaflinum þeim megin, sem
búr og eldhús er, skulu vera 2
34
FBJÁLS VERZLUN