Frjáls verslun - 01.10.1975, Page 28

gagnleg. Það má nota hana til
áburðardreifingar, sjúkraflutn-
inga, vöru- og farþegaflutn-
inga. Þyrlan var sýnd nokkuð
víða í Bretlandi og meðal hugs-
anlegra kaupenda eru olíufyr-
irtækin, sem nú stunda boranir
á Norðursjónum. Sovétmenn
eiga fyrirtæki á Bretlandseyj-
um, sem Eumplant heitir, og á-
byrgist það nægar birgðir af
varahlutum og þjónustu fyrir
nokkur hundruð vörubíla og
fjóra svifnökkva, sem sigla um
ána Thames.
Sviss. Svisslendingar virðast
ekki sérlega uppnumdir vegna
hins lága verðs á sovézkum vör-
um þar í landi. Að vísu seldust
3900 sovézkir bílar þar árið
1973 en salan féll niður í 1750
í fyrra. Hinn háþróaði sviss-
neski iðnaður hefur ekki sýnt
mikinn áhuga á vélum og tækj-
um frá Sovétríkjunum.
Kanada. Beztum árangri í út-
flutningi til Kanada hafa Sov-
étmenn náð í sölu dráttarvéla.
Belarus Sales of Canada, sov-
ézka fyrirtækið, sem vinnur að
markaðsöflun fyrir vélarnar,
segir, að 2000 vélar séu í notk-
un úti á ökrunum, einkanlega í
héruðum við Atlantshafsströnd-
ina. Þrátt fyrir það eru áhrif
Sovétmanna á dráttarvéla-
markaðinn í Kanada lítil. í
fyrra seldu þeir vörur til
Kanada fyrir samtals 23,1
milljón dollara en þar af nam
verðmæti fullunninnar vöru
aðeins 6,2 milljónum dollara.
Erfiðleikar virðast framund-
an. Kanadísk stjórnvöld eru
nú að kanna, hvað hæft er í
umkvörtunum um að Sovét-
menn hafi undirboðið túrbínur
í raforkuver svo hressilega, að
það hafi skaðað framleiðendur
sams konar tækja í Kanada.
Sérfræðingar telja, að Sovét-
menn eigi jafnvel enn eftir að
lækka verðin.
Japan. Aðeins 1% af verð-
mæti útflutnings Sovétmanna
til Japan, sem í fyrra nam 1,4
milljarði dollara, var í fullunn-
um varningi. Viðskiptin við
Japan hafa verið Sovétmönn-
um óhagstæð. Útflutningur til
Japan nam 583 milljónum
dollara fyrra árshelming þessa
árs á móti innflutningi frá Jap-
an á sama tíma að verðmæti
866 millj. dollurum. Sovét-
menn bjóða því Japönum
myndavélar, úr, lækningatæki,
loftpúðaskip, þotur og KA-26
þyrlur. Salan hefur lítið auk-
izt og samkeppnin er geysi-
hörð. Kaupsýslumaður í Tókíó
lét hafa þetta eftir sér: „Sov-
ézkar vörur í Japan? Það get-
ur tæpast gerzt, allavega ekki
í neinum teljandi mæli.“
VIÐSKIPTIN VIÐ BANDA-
KÍKIN
Þrátt fyrir mjög vaxandi
viðskipti við vestræn ríki er
mikill halli á þeim fyrir sovét-
menn. Sem dæmi um þetta má
taka viðskiptin við Bandaríkin.
Á fjórum árum jukust við-
skipti Bandaríkjanna og Sovét-
ríkjanna úr 200 milljónum
dollara 1971 í einn milljarð
1974. Árið 1973 námu þau 1,4
milljarði dollara vegna mikilla
kornkaupa Sovétmanna. En
skiptin eru ójöfn: 1971 var
hlutfallið þrír á móti einum
Bandaríkjunum í hag, sex á
móti einum 1972, sjö á móti
einum 1973 og 1974 þrír á móti
einum.
Fyrstu sex mánuði þessa árs
fluttu Bandaríkjamenn út vör-
ur til Sovétríkjanna fyrir 531,2
milljónir dollara en keyptu af
Sovétmönnum fyrir 133,8 millj-
ónir. Eftir að viðskiptasamn-
ingurinn frá 1972 gekk úr gildi
á þessu ári vegna skilyrða
Bandaríkjaþings um aukið
ferðafrelsi Sovétþegna hefur
útlitið enn dökknað. Úr því að
samningar tókust ekki var
komið í veg fyrir ný lán handa
Sovétmönnum í Bandaríkjun-
um og þar með versnar gjald-
eyrisstaða Sovétríkjanna enn,
þótt til hafi komið stórlán í
öðrum vestrænum löndum og
Japan.
Moskvustjórnin á ekki
margra kosta völ: annars veg-
ar að hætta innkaupum frá
Vesturlöndum, en það þýddi
stöðvun þeirra endurbótaáætl-
ana, sem verið hafa í fram-
kvæmd. Hins vegar er um það
að ræða, að kaupa dýru verði
markaði fyrir sovézkar neyzlu-
vörur og iðnaðartæki erlendis.
28
FV 10 1975