Frjáls verslun - 01.06.1976, Qupperneq 41

málamennina lýsa af fjálgleik
gildi hinnar ódýru raforku frá
íslenzkum fallvötnum og bráð-
um einnig gufu. Við iðnrekend-
ur þekkjum að minnsta kosti
reikningana okkar, þegar þeir
eru greiddir. Við njótum ekki
hins lága verðs.
F.V.: — Hvers konar vörur
eru aðallega framleiddar hjá
Plastprenti og Plastpokum,
hvað starfa margir hjá fyrir-
tækjunum og hvað eru launa-
greiðslur háar?
Haukur: — Plastprent og
Plastpokar eru nú eitt og sama
fyrirtækið. Plastprent varstofn-
að 1958 sem sameignarfélag, en
var síðan breytt í hlutafélag.
A þeim tíma var plastið að
byrja að ryðja sér braut á sviði
umbúða, og má segja, að Plast-
prent hafi í verulegum mæli
innleitt notkun plastpoka hér á
landi.
Fyrirtækið Plastpokar var
stofnað nokkru síðar, en við
keyptum það 1965 og breyttum
því einnig í hlutafélag. Það var
rekið sjálfstætt til ársins 1974,
að fyrirtækin voru sameinuð.
Reksturinn var miklu óhagstæð-
ari í tvennu lagi. Fyrirtækið er
nú í einkaeign minni og minn-
ar fjölskyldu.
Frá byrjun hefur megin
framleiðsla Plastprents verið
plastpokar, eins og fyrr segir.
Þó hefur verið farið nokkuð
inn á önnur svið svo sem smjör-
líkisumbúðir, áprentun um-
búðapappírs o. þ. u. 1. Þar til
á síðasta ári urðum við að
kaupa allar plastslöngur til
framleiðslunnar frá öðrum fyr-
irtækjum. Rúmlega helminginn
keyptum við frá Reykjalundi,
en hitt varð að flvtja inn frá
erlendum fyrirtækjum. Nú er-
um við komnir með eigin vélar
til slönguframleiðslunnar og af-
kasta þær rúmlega sem svarar
bví, sem áður þurfti að flytja
inn.
Við erum nú farnir að fram-
leiða talsvert af umbúðum fyr-
ir fiskútflutninginn, og von-
umst til að þar verði veruleg
aukning. Þá höfum við búið
okkur undir framleiðslu á
sekkjum fyrir Áburðarverk-
smiðju ríkisins, og höfum þeg-
ar gert það lítilsháttar til
reynslu.
En það er sorgleg staðreynd,
að íslenzka ríkið tollar okkar
framleiðslu á þessu sviði með
mörgum þeim gjöldum, sem er-
lendu framleiðendurnir þurfa
ekki að greiða, og gerir okkur
því ósamkeppnisfærari. Fram-
leiðsla á þessum vörum er einn-
ig dæmigerð, þar sem auðvelt
væri fyrir hina stóru, erlendu
framleiðendur að beita undir-
boðum. En hvar er vörnin?
Hjá fyrirtækinu hafa að und-
anförnu starfað um 25-30
manns, en tvo síðustu mánuð-
ina hafa það verið um og yfir
35. Það mun að öllum líkind-
um aukast verulega á næstu
mánuðum vegna vaxandi við-
fangsefna, og það hefur verið
unnin óhóflega mikil eftir-,
nætur- og helgidagavinna. Það
er bæði óhagkvæmt fyrirtæk-
inu sjálfu og allt of mikið álag
á starfsfólkið.
Launagreiðslur þessa tvo
mánuði. hvorn fyrir sig, voru
4.5 millj. krónur fyrir utan
,,pinklana“, þ. e. öll beint launa-
tengd gjöld, sem eru yfir 40%.
Meðal útborguð laun til starfs-
fólksins þessa tvo mánuði voru
130-140 þúsund.
F.V.: — Hvernig myndir þú
í stuttu máli lýsa hjóðliagsleeu
gildi framleiðslu af þessu tagi?
Haukur: — Þú spyrð um
þjóðhagslegt gildi svona rekst-
urs. Það má eins spyrja, hvert
er framlag fyrirtækisins í þjóð-
arbúið? Svarið er: verðmæta-
aukningin, b. e. mismunur á að-
kevntu efni og bjónustu annars
vegar og söluverðmæti hins
vegar. Þetta framlag nemur um
bað bil helmingi af veltu Plast-
prents h/f. Að þessu frátöldu
er sú þiónusta, sem fyrirtækið
veitir öðru atvinnulífi. um-
búðanotendunum, vegna þeirra
starfsemi.
Ýmsum mundi þykja þungt
undir fæti ætti hann að leita
fanga um alla fyrirgreiðslu er-
lendis. Síðastliðið ár nam
vinnsluvirði — gjaldeyrisöflun
— á hvern starfandi mann í
PlastDrent h/f 2.5 milljón krón-
um. f ár ætti sú tala að vera
ekki lægri en 3 milljónir.
F.V.: — Forsvarsmenn iðnað-
arins liafa marg ítrekað látið
það álit sitt í ljós að af aðal-
atvinnuvegum væri iðnaðurinn
algjör liomreka, þegar um er
að ræða lánamál og aðrar op-
inberar fyrirgreiðslur. Eru iðn-
fyrirtækin nokkuð verr á vegi
stödd en atvinnureksturinn í
landinu almennt og standa þau
eitthvað lakar nú en oft áður?
Haukur: — Já, er iðnaðurinn
hornreka? Þetta hornrekahug-
tak er að finna í skýrslu Rann-
sóknarráðs ríkisins um „Þróun
iðnaðar" og spá fram til 1980.
Og þar er fleira að finna. f rit-
inu segir: „Framleiðslu- og
þjónustuiðnaður er hornreka í
þjóðfélaginu“ og „Gengisskrán-
ing íslenzku krónunnar er mið-
uð við fiskafla og fiskverð, og
yfirleitt þannig háttað, að lítt
fýsilegt er að flytja út iðnaðar-
vörur“.
Og enn: „Vextir af rekstrar-
fé eru 36% hærri í iðnaði held-
ur en landbúnaði og 32% hærri
en í sjávarútvegi“. Þetta er frá
opinberri stofnun. Iðnrekendur
viðurkenna réttmæti þessara
ummæla, en þau eru ekki
þeirra. Hallgerður langbrók lét.
ekki skipa sér við lágborð. Iðn-
aðurinn lætur heldur ekki skipa
sér til sætis, þótt hann verði
að sæta afarkostum. Hann ger-
ir það sjálfur og biður engrar
ölmusu. Hann fer aðeins fram
á jafnrétti við aðra, en ekki
að vera blóðmjólkaður. Þetta er
hluti hinnar opinberu fyrir-
greiðslu, sem menn hæla sér af.
F.V.: — Orðalag þessarar
næstu spurningar á undan gef-
ur tilefni til að ætla að fyrir-
spyrjandi efist á stundum um
að liagur iðnaðarins sé jafn slak-
lcgur og af er látið. Það ræðst
kannski af því, að þessi barlóm-
ur hefur staðið sleitulaust svo
lengi sem fullgrónir menn
muna og aldrei virðist hafa rof-
að til. Er það fastmótuð stefna
iðnrekenda að trúa ekki öðru
en að illa gangi?
Haukur: — Þú ýjar að þvi, að
nokkur vafi muni leika á um
sannleiksgildi hins svokallaða
barlóms iðnaðarins, og að
hvort hagur hans sé eins slæm-
ur og af er látið.
Sem betur fer eru ekki allar
greinar framleiðsluiðnaðarins
FV 6 1976
41