Frjáls verslun - 01.09.1977, Blaðsíða 42

Víglundur: — Það væri
æskileg -þróun og sveitarfélögin
eiga að gera einhverjar lág-
markskröfur um eigið fé fyrir-
tækja eða meistara, þegar lóð-
um er úthlutað. Þetta yrði til
þess að menn sameinuðust
frekar um verkin. Sannleikur-
inn er sá, að fáir byggingar-
meistarar hafa 'hagnazt á að
byggja íbúðarhúsnæði. Rekstr-
arfé hefur verið litið og þeir
hafa orðið að selja á föstu verði
og spá í verðbólguþróun fram í
tímann. Oftast hefur verið um
vanáætlun að ræða. Þörfin á að
verðtryggingu sé beitt er aug-
Ijós orðin en samt er ekkert
gert til að sikera úr um hvort
hún sé ólögleg eða ekki.
F.V.: — Því hefur verið hald-
ið fram, að auðveldara væri að
kaupa tilbúið húsnæði nú en að
byggja. Er það rétt?
Víglundur: — Almennt séð
er auðveldara að kaupa notað.
Yfirleitt verða byggjendur nýs
'húsnæðis að snara út peningum
fyrir öllum byggingarkostnaði
á 18 mánuðum. Menn taka við
áhvilandi lánum á eldra hús-
næði, fá út á það lífeyrissjóðs-
lán og hluta af húsnæðismála-
stjórnarláni. Margir reikna
þetta dæmi hins vegar út frá
öðrum forsendum, þ.e. einstak-
lingar, sem eru að byggja og
telja sig komast ódýrar frá því
að svo miklu leyti sem þeir
leggja fram vinnu sjálfir. Hér
er oft um mikla blekkingu að
ræða. Byggingarframkvæmdir
einkaaðilans taka yfirleitt
lengri tíma en ef fagmenn eru
að verki og þannig getur efnis-
hækkun á lengri tíma þýtt tap
sem nemur allri eigin vinnu,
þannig að viðkomandi græðir
ekki krónu á allri fyrirhöfninni
og því varanlega líkamlega
siiti, sem þetta leiðir oft af sér.
Ég játa, að framkvæmdir
einkaaðila geta orðið ódýrari
en hjá meisturunum miðað við
þær forsendur að þeir fái ek'ki
tækifæri til að beita nýrri
tækni. Núna eru úthlutanir á
lóðum til einstaklinga ein af
hindrununum fyrir meiri hag-
kvæmni í byggingarstarfsemi,
t.d. nýrri mótatækni, sem leiddi
til lækkunar á byggingarkostn-
aði. Ef byggingaverktökum og
meisturum væru tryggðar lóðir
til raðsmíði á einbýlishúsum
mætti nota stöðluð mót og
lækka kostnaðinn verulega.
F.V.: — Byggingarkostnaður
á Akureyri hefur stundum ver-
ið borinn saman við kostnað
hér á höfuðborgarsvæðinu og
virðast Norðanmenn byggja ó-
dýrar en gerist hér syðra.
Hverjar eru skýringar á þessu?
Víglundur: — Byggingaraðil-
ar á Akureyri hafa getað rað-
smíðað af því að Akureyrarbær
hefur tryggt þeim nægilegt
lóðamagn. Þar af leiðandi hafa
þeir getað fjárfest í nýrri
tækni, innleitt notkun bygg-
ingarkrana og komið við hag-
ræðingu, sem eykur framleiðni
í byggingariðnaði. Þegar tækn-
in er frumstæðari verða afköst
hvers manns of lítil. En megin-
forsendan fyrir að innleiða
megi nýja og betri tækni er ör-
uggt lóðaframboð, sem réttlæti
nýja fjárfestingu. Annars eru
margar hliðar á þessum saman-
burði milli Akureyrar og höf-
uðborgarsvæðisins. Því er ekki
að leyna, að stærðarmunurinn
á byggingarsvæðunum gerir
mannaflskostnað hér meiri en
fyrir norðan. Fjarlægðir eru
meiri innan svæðis hér, fæðis-
kostnaður meiri og allt 'hefur
þetta áhrif til hæfckunar bygg-
ingarkostnaðar.
F.V.: — Þið eigið mjög um-
talsverð viðskipti við Sements-
verksmiðju ríkisins í hráefnis-
kaupum. Hvernig hafa sam-
skintin við hana gengið miðað
við að þarna er um eins konar
einkasölu ríkisins að ræða?
Víglundur; — Þessi sam-
skipti hafa batnað verulega
undanfarin ár og þótt segja
megi að verksmiðjan hafi einka-
söluaðstöðu verður ekki fundið
fyrir því eins mikið og fyrir
nokkrum árum.
Forráðamenn verksmiðjunn-
ar hafa eflaust áttað sig betur
á þeirri staðreynd að steypu-
stöðvarnar hér á höfuðborgar-
svæðinu 'kaupa um 40% af
framleiðslu hennar eða allt að
60 þús. tonn á ári. Stöðvarnar
kaupa allar laust sement, sem
er tvímælalaust hagur verk-
smiðjunnar. Af þessum sökum
hafa steypustöðvarnar fengið
nokkurn afslátt og greiðslu-
fresti hjá verksmiðjunni.
F.V.: — Hver hefur þróun
sementsverðsins orðið hin síð-
ustu ár?
Víglundur; — Það hefur orð-
ið geigvænleg hækfcun á sem-
enti. Verðið hefur áttfaldazt
síðustu 7 árin. Ástæðurnar eru
fyrst og fremst olíukreppan og
aðrar almennar verðhækkanir.
Verksmiðjan hefur þarfnazt
endurnýjunar, það hefur verið
keypt nýtt skip, ný mylla reist
og ennfremur ný pökkunarstöð.
Þetta hefur verið borið uppi
með hækkuðu verði. Innan
fárra ára verður sementsofninn
sjálfur endurnýjaður.
F.V.: — Gæti verið hag-
kvæmt að flytja inn sement í
stað þess að kaupa það frá
Sementsverksmiðju ríkisins?
Víglundur: — Ef leyfi fengj-
ust til að taka erlend l'án virð-
ist einsýnt, að bygging myllu
til að vinna úr innfluttu sem-
entsgjalli myndi borga sig.
Gjallið yrði þá malað hér og
blandað gipsi en þess má geta
að þetta gerir Sementsverk-
smiðjan einmitt í verulegum
mæli. Spurningin er hver eigi
að annast slíkan innflutning.
F.V.: — En hvað um inn-
flutning á tilbúnu sementi?
Víglundur — Það er mjög
erfitt að komast inn á sements-
markað í V-Evrópu. Þar ríkir
bræðralag sementsframleið-
enda, sem vilja framhald á vin-
samlegum samskiptum. En á
Spáni og í Portúgal er verðlag
á sementi mjög hagstætt.
Portúgalska sementið er ekkert
síðra en n-evrópskt. Fob-verð-
ið á hverju tonni er um 25 doll-
arar af portúgalska sementinu
á móti 30 dollurum norður í
álfunni. Útsöluverðið hjá Sem-
entsverksmiðjunni er núna
17.300 kr. tonnið án sölusfcatts
en ég gizka á. að með öllum
gjöldum, sem fylgja innflutn-
ingi, þar með talin álagning og
söluskattur, myndi útsöluverð
á portúeölsku sementi geta orð-
ið um 15 'þús. kr. tonnið.
— Hvcrnis' er anna.rri hrá-
efnisöflun háttað, þ.e. á sandi
og möl?
Víglundur: — Þetta er allt
fengið úr sjónum nú orðið og
42
FV 9 1977