Frjáls verslun - 01.10.1977, Qupperneq 13

Á bjórstofu í Bretlandi. Það er sjálfsagður þáttur í daglcgu lífi
fjöldans í Bretlandi að koma við á bjórstofu og neyta þar veitinga.
og Shell Transport and Trading
yfir 3000 milljónir sterlings-
punda, um 60 fyrirtæki skráð
í Bretlandi eru með hreinar
eignir að upphæð 200 milljón
pund. Meðal 20 mestu iðnaðar-
samsteypa í Evrópu, sé miðað
við árlega sölu eru fimm
brezkar.
Á síðari árum hefur gætt til-
hncigingar til að sameina fyrir-
tæki og endurskipuleggja og má
segja að arðsemi í rekstri hafi
meira og minna verið undir því
komin að slíkar breytingar
ættu sér stað vegna erfiðleika
í brezku efnahagslífi. Þó að
fyrirtækin hafi breytzt með
þessum hætti eru hluthafar þó
áfram margir. í mörgum tilfell-
um eru það vátryggingarfélög
og lífeyrissjóðir, sem eiga fram-
leiðslufyrirtækin og því má
segja, að þjóðfélagið á breiðum
grundvelli hafi ítök í fyrii
tækjarekstrinum. Það er sjald-
gæft að fáir hluthafar ráði lög-
um og lofum í brezkum fyrir-
tækium. Til dæmis má geta
þess að í meira en 40 stærstu
hlutafélögunum eru hluthafar
yfir 100 þús. í hverju um sig.
Sé litið á mikilvægi einstakra
greina framleiðsluiðnaðar í Bret-
landi vegur framleiðsla á mat-
vælum. drvkkjarvörum og tó-
baki þvngst miðað við fram-
leiðsluverðmæti. Þar næst kem-
nr vélaframleiðsla, síðan efna-
'ðnaður. þá rafmagnsiðnaður og
í fimmta sæti er bifreiðafram-
leiðsla.
0 IVlatvælaiðnaöurinn
Verðmæti afurða matvæla-,
drvkkjarvöru- og tóbaksiðnað-
arins er 12,4% af framleiðslu-
ve’’ðmæli allra greina fram-
leiðsluiðnaðarins brezka. í þess-
ari grein eru starfsmenn um
700 bús. off útflutningur nemur
1.2 milljö’ðum sterlingspunda.
Um tveir þriðju af öllu
brauði. sem framleitt er i Bret-
landi. kemur frá stórum vél-
væddum bökunarverksmiðjum.
f beim er stuðzt við framleiðslu-
aðferðir. sem fundnar hafa ver-
ið udd hjá sérstakri bökunar-
’-annsólrnarstofnun og víða er
farið að nota utan Bretlands. f
smærri bakaríunum eru köku-
framleiðsla og konfektgerð mest
ábsrandi. Tekex og aðrar kex-
tegundir eru mjög viðamikill
hluti af framleiðslunni og hafa
hlctið viðurkenningu um heim
allan.
Innan þessarar framleiðslu-
greinar er bruggun viskís þýð-
ingarmikil. Skozkt viskí va’-
fyrst bruggað á 15. öld og flest-
ar betri tegundir eru blanda af
15 og upp í 40 einstökum viskí-
tegundum, sem unnar eru úr
ýmsum korntegundum. Sam-
kvæmt lögum á að geyma
skozkt viskí í ámum í þrjú ár
að minnsta kosti en venjulega
fær það að gerjast í fimm ár 1
ámu áður en það er sett á flösk-
ur. Um fjórir fimmtu af árs-
sölu fer til kaupenda erlendis.
Bandaríkin kaupa nærri helm-
ing af áfengisútflutningi Breta
en Japan er næst stærsti mark-
aðurinn. Framleiðsla Breta á
gini hefur líka vaxið stöðugt
síðan snemma á 6. áratugnum.
Sumir áfengisframleiðendur
eiga eigin verksmiðjur erlend-
is.
Brezkar tóbaksgerðir fram-
leiða svo til allt tóbak, sem
neytt er í Bretlandi. Tvær verk-
smiðjusamstevpur framleiða
meir en 90% af heildarfram-
leiðslu Útflutningur úr þessari
grein framleiðslu, aðallega á
sígarettum, á sér stað til margra
landa erlendis, þar á meðal
.Saudi-Arabíu, Hollands og Belg-
íu. Hráefnið fyrir tóbaksgerð-
ina er flutt inn í stórum förm-
um frá Bandaríkjunum, Kanada
og Indlandi.
í vélaiðnaðinum starfa fjöl-
mörg fyrirtæki, sem búa til alls
kyns vélar og tæki af mismun-
andi gerðum. Þar á meðal eru
byggingatæki, og vélabúnaður
fyrir verksmiðjur og smærri á-
höld fyrir verksmiðjur og skrif-
stofur. Um helmingur af þess-
ari framleiðslu er fyrir heims-
markaðinn. Stærstu kaupendur
stórvirkari tækja eru olíu-
og efnaiðnaðarverksmiðjurnar,
sem þjóðnýttar hafa verið, svo
og British Steel Corporation,
sem einnig er ríkisrekið fyrir-
tæki.
0 Efnaiðnaðurinn
Efnaiðnaðurinn í Bretlandi
hefur verið hraðvaxandi á und-
anförnum árum og skilað veru-
legum hluta af gjaldeyristekj-
um Breta. Árið 1975 námu
tekjurnar af efnaiðnaðinum um
11% af heildargjaldevristekjum
landsmanna. Miklar fjárfesting-
ar eiga sér nú stað innan grein-
arinnar en i Bretlandi starfa
á þessu sviði fyrirtæki, sem eru
FV 10 1977
23