Frjáls verslun - 01.11.1978, Qupperneq 28

adutan
Geysileg forréttindi
bandarískra þingmanna
Það tók tvo smiði þrjá daga að hengja upp myndir og veggskildi í
skrifstofu þingmannsins Strom Thurmond, er hann flutti í nýja skrif-
stofu.
Ekki þarf að greiða
atkvæði á þingi um
hækkun þingfarar-
kaups. Ótrúlegustu
hlunnindi þykja sjálf-
sagður hlutur í Wash-
ington.
í fyrra, um svipað leyti og Jimmy
Carter Bandaríkjaforseti ákvað
að takmarka launahækkanir við 5
prósent á ári, til að berjast við
verðbólguna, ákvað Bandaríkja-
þing að hækka laun sín um 30
prósent úr 13,5 milljónum króna í
17.5 millj. króna. Þingmenn höfðu
kvartað sáran yfir lágum launum
og sögðu að framfærslukostnað-
ur í Washington hefði hækkað um
60 prósent síðan 1970.
Ekki vildu þingmenn ræða
þessa launahækkun mikið opin-
berlega, enda gæti orðið erfitt að
skýra það fyrir manni heima í hér-
aði, sem hefur þrjár milljónir í tekj-
ur, að 13.5 milljónir séu ekki
nægileg laun. En svo ágætlega vill
til, að til er lítt kunn regla, sem
mælir svo fyrir, að ekki þurfi að
greiða atkvæði um þingfararkaup
og hækkanir geta oröið án þess.
En séu þingmenn enn blankir,
þrátt fyrir launahækkun, er sér-
stakur banki fyrir þingið, sem veitir
lán á hagstæöari kjörum en aörir
bankar.
Ókeypis heilsugæsia
Þingmenn í Bandaríkjunum hafa
til þessa ekki talið að ríkið hefði
efni á að sjá öllum borgurum
landsins fyrir ókeypis læknishjálp,
en ríkið hefur hinsvegar efni á að
veita þeim hana. Þetta innifelur
alla læknisþjónustu, sem þeir
þurfa á að halda og meira að segja
fá þeir hjartalínurit, sem passa í
seðlaveski. Þeir fá öll meöul ó-
keypis, hvort sem um er að ræða
vítamín eða önnur lyf. Þá geta
þingmenn lagst inn í Walter
Reed-sjúkrahúsið eða Bethesda
flotaspítalann í Washington fyrir
lítið verð og greiða síðan ekkert til
viðbótar fyrir neinar læknisað-
geröir.
Og ef svo illa fer aö lækningin
tekst ekki, eru þeir líftryggðir af
ríkinu fyrir 35 milljónir króna og
greiða aðeins 0.4 prósent í iðgjald.
Og þegar að jarðarförinni kemur
greiðir þingið hana að fullu og sér
um hana, með mikilli viðhöfn.
Þá eru ellilaun þingmanna ekki
sem verst. Eftir sex ár á þingi fá
þingmenn þrjár og hálfa milljón
króna í eftirlaun, sem er fjórum
sinnum meira en venjulegur ellilíf-
eyrisþegi hlýtur að loknu ævi-
starfi. Eftir 15 ár á þingi eru ellilaun
orðin yfir sex milljónir á ári og geta
komist hæst í tólf milljónir króna.
Nú eru skoðanir skiptar á
Bandaríkjaþingi um hversu langt
skuli ganga í almannatryggingum
fyrir almenning, en aldrei er deilt
um hversu langt þær skuli ganga
fyrir þingmenn.
Ættrækni í ráðningum
Þó að þingmenn séu svona eig-
ingjarnir, hafa þeir þó reynt að
veita öðrum aðgang að þeim
gæðum, sem starfsfólk þing-
manna eða þingsins getur notið,
og hafa þá gjarnan sýnt sérstaka
ættrækni í mannaráðningum. Eig-
inkonur, börn, systkini og foreldrar
reyndust oft þeir starfskraftar sem
nærtækastir voru.
Fyrir tíu árum voru sett lög, sem
banna þingmönnum að ráða svo
nána ættingja til starfa. En þing-
menn eru ráðagóðir menn. Þeir
hafa náð góðu samkomulagi um
að ráða ættingja hvers annars —
,,ef þú ræður mömmu ræð ég
konuna þína“ — og svo framveg-
is.
Yfirleitt er ráðið í öll störf, sem
þinginu tengjast, eftir þólitískum
leiðum. 48 lyftuverðir og 67 starfs-
28