Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1958, Blaðsíða 11

LESbúK MORGUNBLAÐSINS
65»
Landslag' hjá Odense (Ljósm.: Kjartan Ólafsson).
staður, en þar er viðburðaleysi
daganna svo mikið, að koma lest-
arinnar er talsverður viðburður.
Forvitin andlit athuga hverjir séu
með lestinni, ekki sízt hvort ein-
hver unga stúlkan eða pilturinn,
sem er að koma heim í jólaleyfi,
hafi ekki einhvern vin eða vin-
konu með heim. Amor er eilífur
og áhuginn á örvum hans jafn-
vakandi í Jitlum stöðvarbæ á Suð-
ur-Fjóni eins og í ljósadýrðinni á
Strikinu.
Landið, sem við ökum um er
sannkallað Gósenland, þarna drýp-
ur nánast smjör af hverju strái.
Bændurnir eru vel efnum búnir
og þurfa ekki að leggja mjög hart
að sér til þess að sjá sér og sínum
farborða. Ekki eru þeir samt fúsir
að viðurkenna að lífið leiki við sig,
oftast er eitthvað að. Annaðhvort
hefur sumarið verið of þurrt eða
of votviðrasamt, en hafi árgæzk-
an verið slík að út á tíðarfar sé
bókstaflega ekki hægt að setja, þá
má alltaf tala um skattabyrðina,
sem þjaki bændastéttina. Aðrar
stéttir segja að bændurnir borgi
að kalla enga skatta.
”25*
Á þessum slóðum eru einhverj-
ir fegurstu herragarðar Dan-
merkur, merkar byggingar frá
dögum átthagafjötursins. Þá var
öldin önnur fyrir allan þorra
bænda, þeir voru flestir leigulið-
ar herragarðseigandans og urðu
að vinna hjá honum ákveðinn
dagafjölda á ári. Þeir voru raun-
verulega fæddir hálfgerðir Þræl-
ar, því að þeir máttu ekki skipta
um bústað og voru þannig enn ó-
frjálsari, en íslenzkir bændur í
allri sinni fátækt. Þessi þrældóm-
ur dönsku bændastéttarinruar
hélzt til 1789 en var þá afnuminn
með lögirm á friðsamlegan hátt,
sama árið og franska stjórnar-
byltingin hófst. Til minningar um
þann atburð var Frelsisstyttan
reist á Vesturbrúgötu í Kaup-
mannahöfn, en staðurinn var þá að
vísu utan við bæinn.
Loks nemur lestin staðar í Skaa-
rup, smáÞorpi um það bil 7 kíló-
metra frá Svendborg og í engu
frábrugðið öðrum suðurfjónskum
smáþorpum nema hvað þama er
kennaraskóli og kastar hann
nokkrum ljóma á staðinn.
Húsin í þessu þorpi eru eins og
víða í Danmörku, byggð úr tígul-
steini og allir virðast búa í ein-
býlishúsum. Þarna er óþarft að
svipast um eftir fátækrahverfi,
það er ekkert til. Gegnum þorpið
liggur ein aðalgata og við hana
stendur aðalhúsið, sjálf kráin.
Danskar krár í gömlum stíl eru af-
arskemmtileg hús. Þar er fremur
lágt til lofts, veggirnir nánast til
Þess að fallega gamla stráþakið
nemi ekki alveg við jörð. Hús með
stráþökum voru áður fyrr mjög
algeng, nú faekkar þeim óðum, að-
eins nokkrir gamhr menn kunna
að leggja stráþök eins og það er
kallað, eftir öllum hstarinnar
reglum.
í gömlu kránum eru aldrei ný-
móðins húsgögn og þeim mun
eldri sem ölkrúsirnar eru, þeim
mun betra. Kráin er samkomustað-
ur fólksins í þorpinu, gististaður
ferðamanna, skemmtistaður unga
fólksins, athvarf ölJunganna, sem
vilja ræða vandamál heimsins yf-
ir kaffibolla eða ölkollu, en á fá-
um stöðum í heiminum mun fólk-
ið vita eins vel og í smáÞorpum
hvernig á að leysa heimsvanda-
málin.
íbúar Skaarup lifa í miklu öryggi,
bændurnir og kennaraskólanem-
arnir tryggja þeim góða afkomu,
bændurnir með því að þiggja þjón-
ustu hjá iðnaðarmönnunum, kenn-
araskólanemarnir með því að
kaupa fæði og húsnæði hjá íbúun-
um. Þorpið er ekki stærra en svo
að allir þekkjast, kostir fólks og
lestir eru engin leyndarmál, dugn-
aður hvers og eins er á allra vit-